30.12.2020 - 13:01
Νίκος ΤσούλιαςΣυχνά – πυκνά, θέσεις και απόψεις γίνονται κλισέ, στερεότυπα, προκαταλήψεις, βεβαιότητες, δόγματα και μετά αποκτούν και τον χαρακτήρα μιας γενικής αλήθειας, που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Και όχι μόνο αυτό, αλλά η όλη υπόθεση αποκτά και αξιολογικά κριτήρια, για να εδραιωθούν περαιτέρω αναλύσεις - ωστόσο σε σαθρό έρεισμα.
Με βάση αυτή τη γενική, εισαγωγική παρατήρηση μπορούμε να προσεγγίσουμε το θέμα μας. Το Λύκειο χαρακτηρίζεται σχεδόν καθολικά ως προθάλαμος του Πανεπιστημίου. Και αυτός ο χαρακτηρισμός δίνει την αιτιολογική βάση για περαιτέρω συμπεράσματα, με κοινωνικό, πολιτικό και εκπαιδευτικό ενδιαφέρον.
Να η συνέχεια. Το λύκειο λειτουργώντας ως προθάλαμος του πανεπιστημίου δεν υπηρετεί τους βασικούς σκοπούς του, είναι υποβαθμισμένο και επιπλέον είναι αυτό το ίδιο υπεύθυνο γι’ αυτή την κακή κατάστασή του! Το λύκειο ενοχοποιείται. Και μάλιστα όσο πιο έντονη είναι η ενοχοποίησή του τόσο πιο πειστική είναι η επιχειρηματολογία που έπεται και που αφορά χίλιες – δυο όψεις του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Ας δούμε όμως την απλή πραγματικότητα που συνδέεται με το ζήτημά μας. Δέχομαι, ως υπόθεση εργασίας, την παραδοχή που συζητάμε. Και θέτω τα παρακάτω ερωτήματα. Όταν το 80% και πλέον των μαθητών του Λυκείου προσανατολίζεται, συμμετέχει και εν πολλοίς εισάγεται στο πανεπιστήμιο, θα μπορούσε ποτέ το λύκειο να αγνοήσει αυτή την απόλυτα κυρίαρχη τάση; Αυτή η απτή πραγματικότητα είναι απόρροια της λειτουργίας του λυκείου ή απόλυτα κοινωνική επιλογή και προτεραιότητα; Η εξεταστέα ύλη για να εισαχθούν οι μαθητές στο πανεπιστήμιο δεν θα είναι η διδακτέα του λυκείου;
Είναι δυνατόν να υπάρξει άλλος θεσμός για να διαμορφώσει τα εκπαιδευτικά προαπαιτούμενα του πανεπιστημίου; Το γενικό και μάλλον καθολικό φαινόμενο των φροντιστηρίων στις λυκειακές ηλικίες των μαθητών δεν συνδέεται μόνο και μόνο με την απαίτηση για εισαγωγή στο πανεπιστήμιο και με τον προκαλούμενο εξ αυτού ανταγωνισμό; Και το τελευταίο, γνωρίζουν οι επικριτές του λυκείου πόσο υψηλοί είναι οι μαθησιακοί στόχοι του λυκείου και πόσο επιστημονική είναι η διδακτέα ύλη του σε σχέση με τα αντίστοιχα στοιχεία των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, ιδιαίτερα στα Θετικά μαθήματα (Μαθηματική, Φυσική, Χημεία, Βιολογία);
Όλα αυτά τα ερωτήματα έχουν απαντήσεις που αιτιολογούν απόλυτα τη στάση του λυκείου ως προς το αν πρέπει να είναι ή όχι “προθάλαμος” του πανεπιστημίου. Το διακύβευμα βέβαια είναι η περίφημη αυτονομία του. Αλλά ως αυτονομία δεν νοείται ότι δεν θα συνδέεται με την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο – αυτή η κρατούσα άποψη δεν είναι απλά και μόνο λανθασμένη αλλά και αντιεκπαιδευτική και αντικοινωνική και σε κάθε περίπτωση χωρίς νόημα και εκτός πραγματικότητας. Ως αυτονομία του λυκείου στη σχετική επιστημονική και εκπαιδευτική βιβλιογραφία, ελληνική και διεθνή, θεωρείται εκείνη η διασφάλιση εκείνης της μορφωτικής αποσκευής εκ μέρους του λυκείου που θα δίνει στους νέους τα απαραίτητα εφόδια για μια δημιουργική κοινωνική και επαγγελματική εξέλιξή τους.
Αλλά πώς μπορεί να συζητηθεί αυτό το θέμα, όταν η κοινωνία και η πολιτική βλέπουν το λύκειο μόνο ως μεταβιβαστή γνώσεων (κυρίως για το πανεπιστήμιο) και δεν επιζητούν και μάλλον αγνοούν και πάντως παραμελούν τον παιδαγωγικό και πολιτισμικό και κοινωνικοποιητικό χαρακτήρα του; Στη στρέβλωση αυτή του λυκείου συμβάλλουν σχεδόν όλες οι κατά καιρούς ηγεσίες του Υπουργείου Παιδείας με τις διαρκείς παρεμβάσεις τους στο σύστημα πρόσβασης, σαν να είναι η πιο αναγκαία εκπαιδευτική πολιτική. Απλά είναι δείγμα ανευθυνότητας, έλλειψης ουσιαστικής εκπαιδευτικής πρότασης αλλά και άγχους φτηνής δημοσιότητας.
Η λύση στο όλο ζήτημα είναι η θέσπιση Εθνικού Απολυτηρίου - θεσμός που υπάρχει σε όλες σχεδόν τις Ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά αυτό απαιτεί συνολική μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού μας συστήματος με προοδευτικό, μορφωτικό, παιδαγωγικό, πολιτισμικό περιεχόμενο – και κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στα κόμματα που κυβερνούν τα τελευταία χρόνια. Εμπόδιο για τη Ν.Δ. είναι ότι θα δημιουργεί πρόβλημα στα ιδιωτικά σχολεία και για τον ΣΥΡΙΖΑ ο άκρατος λαϊκισμός, για να παίρνουν το ενδοσχολικό απολυτήριο οι μαθητές χωρίς κόπο. Μόνο το Κίνημα Αλλαγής έχει ολοκληρωμένη πρόταση για το Εθνικό Απολυτήριο και το ανάγει ως πρώτιστη εκπαιδευτική προτεραιότητα.
Μόνο με το Εθνικό Απολυτήριο θα συζητηθεί η μορφωτική αυτονομία του λυκείου και παράλληλα θα είναι ο μόνιμος δεσμός του λυκείου με τη γενική εξέλιξη των μαθητών και με τα πανεπιστήμια, αφού το πανεπιστήμια θα στηρίζονται επ’ αυτού προσθέτοντας και τα δικά τους ιδιαίτερα στοιχεία. Όλες οι άλλες συζητήσεις που γίνονται είναι ατελέσφορες και αδιέξοδες και το μόνο που κάνουν είναι να αναπαράγουν αυτό που υποτίθεται ότι επικρίνουν! Είναι συζητήσεις που “κοιτάζουν” το λύκειο σε σπασμένο καθρέφτη και αναρωτιούνται για το παράξενο σχήμα των ειδώλων!
Γραμματέας του Τομέα Παιδείας
του Κινήματος Αλλαγής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου