Alfavita
Του Γιώργου Καπουρνιώτη*
Ο covid-19 μπήκε βίαια στη ζωή μας και δεν σκοπεύει να φύγει γρήγορα, χωρίς να αφήσει μεγάλες πληγές σε όλη την ανθρωπότητα, που κοιτάει άναυδη μέσα από την καραντίνα.
Κατά συνέπεια ο covid-19 μπήκε βίαια και στην εκπαίδευση με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη δια ζώσης διαδικασία μάθησης.
Και αναρωτιέμαι, άραγε υπάρχει «επικοινωνία»;
Ας μη λησμονούμε, η επικοινωνία είναι μια αμφίδρομη διαδικασία στην οποία λαμβάνει μέρος και ο μαθητής. Η επικοινωνία μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή είναι αναπόφευκτη, αφού οποιαδήποτε συμπεριφορά τους μεταδίδει ένα μήνυμα (Γκότοβος, 1997). Το ζητούμενο είναι η αποτελεσματικότητα αυτής της επικοινωνίας, δηλαδή κατά πόσο αποκωδικοποιούνται σωστά τα μηνύματα του πομπού από τον δέκτη, η οποία επηρεάζει θετικά το μαθησιακό κλίμα καθώς δημιουργεί ένα επικοινωνιακό πλαίσιο που επιτρέπει το πλησίασμα εκπαιδευτικού και μαθητών αλλά και την ανταλλαγή απόψεων και ιδεών.
Οι σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών αποτελούν επίσης μία σημαντική διάσταση του κλίματος της τάξης. Σύμφωνα με τους Creemers και Reezigt (2003) διακρίνονται οι ακόλουθες τέσσερις διαστάσεις του κλίματος της τάξης:
- Φυσικό περιβάλλον της τάξης (π.χ. μέγεθος, θέση μέσα στο σχολείο),
- Κοινωνικό σύστημα (σχέσεις και αλληλεπίδραση μεταξύ μαθητών και αλληλεπίδραση μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών),
- Τακτοποιημένο περιβάλλον τάξης (διευθέτηση του χώρου, άνεση),
- Προσδοκίες των εκπαιδευτικών για τα μαθησιακά αποτελέσματα των μαθητών τους.
Από τις παραπάνω διαστάσεις σημαντική είναι η αλληλεπίδραση εκπαιδευτικού και μαθητών. Η διάσταση αυτή αντιπροσωπεύει τη φύση των διαπροσωπικών σχέσεων μέσαστην τάξη και ιδιαίτερα τη φυσική υποστήριξη που ο εκπαιδευτικός παρέχει στους μαθητές, την εμπλοκή των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία και την ένταξή τους στο κοινωνικό σύστημα της τάξης. Οι θετικές διαπροσωπικές σχέσεις δημιουργούν εσωτερικά κίνητρα στους μαθητές για ακαδημαϊκή επιτυχία, γιατί διαμορφώνουν υποστηρικτικό μαθησιακό περιβάλλον (Jacobson, 2000). Στην προσπάθεια αυτή εξετάζονται οι διαπροσωπικές σχέσεις εκπαιδευτικού και μαθητών σε σχέση με την επικοινωνία, τη διδακτική διαδικασία, την αυτοεκτίμηση και το κλίμα της τάξης, καθώς και ο ρόλος του εκπαιδευτικού στην διαμόρφωσή τους.
Αν ο μαθητής δεν είναι μέσα στην τάξη, να αναπτύξει μια ευγενή άμυλα με τον διπλανό του, αν ο δάσκαλος-εκπαιδευτικός δεν είναι συμπαραστάτης του μαθητή στην τάξη για απόκτηση θετικής αυτοεκτίμησης και μέσα από ένα υποστηρικτικό επικοινωνιακό πλαίσιο να ενισχύει την αυτοεκτίμηση των μαθητών του, είναι σε θέση να το κάνει ο υπολογιστής;
Αν ο εκπαιδευτικός δεν αναλάβει τον ρόλο του καθοδηγητή και του εμψυχωτή (Πασιαρδή, 2001) και δεν ανταποκριθεί στον ρόλο αυτό, δηλαδή να γνωρίζει τον κάθε μαθητή, να γνωρίζει τις ανάγκες και τις ικανότητές του, να προγραμματίζει τη μάθηση, να οργανώνει το μαθησιακό περιβάλλον, να οργανώνει τις ομάδες, να παρακολουθεί τη μάθηση, να καθοδηγεί, να ενισχύει και να ανατροφοδοτεί και να αξιολογεί και να αυτοαξιολογείται (Χαραλάμπους, 2000), μπορεί να το κάνει μία οθόνη;
Ο όρος «ομαδοκεντρική» διδασκαλία σημαίνει τη σκόπιμη οργάνωση των μαθητών μίας τάξης σε ομάδες σχολικής εργασίας για την πραγματοποίηση καθορισμένων παιδαγωγικών σκοπών και διδακτικών στόχων. Σε αυτό το πλαίσιο ο εκπαιδευτικός οικοδομεί τη διδασκαλία του με βάση την οργανωμένη μαθητική ομάδα, τα μέλη της οποίας συνεργάζονται και αλληλεπιδρούν, ζωντανά και φυσικά, προκειμένου να διεκπεραιώσουν τις μαθησιακές δραστηριότητες. Τώρα πιστεύετε ότι θα το κάνει ο υπολογιστής;
Μάλιστα σας τα γράφει ένας άνθρωπος που είναι «υπέρ» αυτού του μέσου! Αλλά δεν ξεχνώ ότι εδώ και είκοσι πέντε χρόνια είμαι μέσα στην τάξη και «ζω» και «αναπνέω» μέσα σε αυτήν. Πιστεύω ότι δεν επιτρέπεται, επιστημονικά, να υποκαταστήσει την ουσιαστική και καίρια εκπαιδευτική διαδικασία της σχολικής τάξης και ζωής ούτε να χρησιμοποιηθεί για διδασκαλία νέας ύλης και να μετατραπεί σε ένα εκπαιδευτικό επίτευγμα.
Τέλος δεν είναι καθόλου αυτονόητη η δυνατότητα πρόσβασης των μαθητών σε ηλεκτρονικό υπολογιστή καθώς και της σύνδεσης με το διαδίκτυο, γιατί θα πρέπει άμεσα να φροντίσει η οικογένειά του για τον εξοπλισμό του με ηλεκτρονικό υπολογιστή. Έχουν αυτή την οικονομική δυνατότητα;
Σκέφτομαι αν όλοι οι μαθητές θα έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή ασύγχρονων μορφών εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης, ώστε να μη μείνει κανένα παιδί εκτός της διαδικασίας αυτής, γεγονός, που αν δε συμβεί, θα συμβάλει στην ακόμη μεγαλύτερη αναπαραγωγή της κοινωνικής ανισότητας.
* εκπαιδευτικός-ΠΕ70
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου