Δυσλεξία - Γονείς: Πώς μπορείτε να την αναγνωρίσετε στο παιδί σας – Τι πρέπει να ξέρετε
Alfavita NewsroomΗ δυσλεξία ανήκει σε μια ευρύτερη ομάδα διαταραχών, τις μαθησιακές δυσκολίες. Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που από την παιδική ηλικία παρουσιάζουν αυτή τη διαταραχή και είναι ιδιαίτερα σημαντικό αυτές οι περιπτώσεις να αναγνωρίζονται έγκαιρα, ώστε να αντιμετωπίζονται σωστά από νωρίς.
Στο στούντιο του Zarpa Radio 89.6 βρέθηκε η Μαρία Σαρρή, δασκάλα ειδικής αγωγής και συγγραφέας, η οποία μίλησε στην Ανδρονίκη Κοκοτσάκη για τη δυσλεξία, το πώς αναγνωρίζεται, τι συνέπειες μπορεί να έχει, πώς αντιμετωπίζεται και βέβαια, τί θα πρέπει να κάνουν οι γονείς σε μια τέτοια περίπτωση.
Τι εννοούμε όταν λέμε Μαθησιακές Δυσκολίες
Μαθησιακές δυσκολίες λοιπόν. Πρόκειται για μια ομάδα διαταραχών που εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην πρόσκτηση (πρόσληψη) και τη χρήση ικανοτήτων ακρόασης, ομιλίας, ανάγνωσης, γραφής, συλλογισμού και μαθηματικών ικανοτήτων. Είναι εγγενείς και είναι δυνατόν να συνυπάρχουν με προβλήματα σε συμπεριφορές αυτοελέγχου, κοινωνικής αντίληψης και κοινωνικών δεξιοτήτων. Μπορεί να εμφανίζονται με άλλες καταστάσεις μειονεξίας όπως νοητική υστέρηση, αισθητηριακές βλάβες και να επιδέχονται και να επιβαρύνονται με την επίδραση εξωτερικών παραγόντων όπως η ανεπαρκής διδασκαλία και το επιβαρυντικό περιβάλλον, αλλά δεν είναι το αποτέλεσμα των παραπάνω καταστάσεων ή εξωτερικών παραγόντων.
Οι μαθησιακές δυσκολίες ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες. Α. στις Γενικές και Β. στις Ειδικές. Στη δεύτερη κατηγορία, στις Ειδικές* ανήκει μεταξύ άλλων και η Δυσλεξία.
Πώς ορίζεται η δυσλεξία
Ως λέξη είναι σύνθετη. Αποτελείται από το Δυσ- (Δυσκολία ) και λόγος (λέξη). Δηλαδή, δυσκολία στις λέξεις. Αλλιώς τη λέμε και «αναγνωστική δυσκολία στην αναγνώριση της λέξης». Λέγοντας δυσκολία στην αναγνώριση της λέξης εννοούμε έλλειμα στο φωνολογικό μέρος της γλώσσας. Το φωνολογικό έλλειμα είναι η δυσκολία αναγνώρισης των ήχων των γραμμάτων. Κάθε γράμμα που το λέμε και αλλιώς φώνημα, έχει διακριτή/διαφοροποιητική λειτουργία για το νόημα της λέξης. Στη δυσλεξία, αυτή η διακριτή διαφοροποιητική λειτουργία των γραμμάτων δεν αναγνωρίζεται από το μαθητή με αποτέλεσμα τη δυσκολία στην εμπέδωση των γραμμάτων με σοβαρό επακόλουθο τη δυσκολία στην ανάγνωση των λέξεων.
Πού οφείλεται η δυσλεξία
Είναι μια διαταραχή με νευρολοβιολογική βάση, συχνά κληρονομική. Έχει αποτελέσει αντικείμενο περισσότερων μελετών κυρίως λόγω της συχνότητάς της* αλλά και των αποτελεσμάτων των ερευνών οι οποίες συμφωνούν ότι έχει βιολογική βάση. Επιπλέον, συμφωνούν οι ερευνητές ότι συμβαίνει μια ήπια δυσλειτουργία σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Επίσης έχει εντοπιστεί ότι μπορεί να εμφανιστεί δυσλεξία μετά από έναν τραυματισμό ή μια εγκεφαλική ασθένεια, και ονομάζεται επίκτητη δυσλεξία. Διαρκεί σε όλη τη διάρκεια της ζωής αλλά το άτομο με δυσλεξία ανταποκρίνεται με επιτυχία σε έγκαιρη και κατάλληλη παρέμβαση.
*10% – 15% των μαθητών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση διαγνώνονται με δυσλεξία. Είναι κυρίως αγόρια. (Η πιθανότητα να εμφανίσουν δυσλεξία τα αγόρια, είναι 4 φορές μεγαλύτερη απ’ ότι τα κορίτσια)
Πότε μιλάμε για παρουσία δυσλεξίας σε μαθητή
Όταν η ακρίβεια και η ευχέρεια στην ανάγνωση αναπτύσσεται ανεπαρκώς και με μεγάλη δυσκολία. Όταν ο μαθητής τελειώσει την Α’ τάξη και δεν έχει συμβαδίσει με τους συμμαθητές του στο γλωσσικό μάθημα αυτό είναι μια ένδειξη. Με την αρχή της φοίτησής του στη Β’ τάξη το έχουμε στο νου μας. Αν θα συνεχιστεί και στη Β’ τάξη, ως το τέλος της σχολικής χρονιάς και η δυσκολία του στην εκμάθηση της ανάγνωσης και στη συνέχεια της γραφής σε επίπεδο «λέξης» είναι σοβαρή και επιμένει παρά τις ενδεχόμενες μαθησιακές ευκαιρίες, δηλαδή βοήθεια στο σπίτι στα μαθήματά του, εξατομικευμένη διδασκαλία στο σχολείο και εμφανής φυσιολογικός δείκτης νοημοσύνης, τότε είναι πιθανόν να υπάρχει δυσλεξία. Τότε ο μαθητής πρέπει να παραπεμφθεί για διάγνωση γύρω στην ηλικία των 8 ετών, δηλ. στην Γ’ δημοτικού.
Πού γίνεται η διάγνωση της δυσλεξίας
Υπάρχει δημόσιος φορέας το ΚΕΔΑΣΥ. Η διαδικασία γίνεται μέσω του σχολείου. Συνήθως ενημερώνεται ο γονιός για τη συγκεκριμένη δυσκολία του μαθητή από τη δασκάλα του και στη συνέχεια τηρείται ένα πρωτόκολλο. Στέλνονται τα χαρτιά του μαθητή στο ΚΕΔΑΣΥ και δρομολογείται η διαδικασία αξιολόγησής του. Όταν ο μαθητής λάβει τη διάγνωση της δυσλεξίας εξετάζεται κατά κύριο λόγο προφορικά.
Χαρακτηριστικά μαθητή με δυσλεξία σε επίπεδο εκμάθησης ανάγνωσης γραφής και ορθογραφίας
- Δυσκολία στην ανάγνωση. Ο μαθητής διαβάζει αργά, συλλαβιστά και άχρωμα (μονότονα, μονοκόματα) και συχνά χάνει τη σειρά του. Η αναγνωστική του ικανότητα δεν συμβαδίζει με τη νοημοσύνη του και με τις αναγνωστικές του ευκαιρίες
- Δεν κατανοεί αυτά που διαβάζει και δεν μπορεί να πει με λίγα λόγια τι διάβασε. Όταν όμως ακούει κάτι και με την προϋπόθεση ότι θα είναι συγκεντρωμένος σε αυτό, κατανοεί πολύ καλύτερα (ακουστική κατανόηση).
- Δυσκολία στην ορθογραφία. Κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη. Συχνά χρησιμοποιεί ένα «ι» και ένα «ο» και μόνο το έψιλον.
- Δυσκολία στην αντιγραφή. Συχνά αντιγράφει λάθος. Γενικά βέβαια αρνούνται να γράφουν.
- Δυσκολία στην ελεύθερη γραφή: Χαμηλή αυθόρμητη και δημιουργική ικανότητα γραφής. Γράφει σε συνεχόμενη γραφή. Δεν τηρεί αποστάσεις. Προσθέτει ή και αφαιρεί γράμματα και συλλαβές στις λέξεις. Συγχέει γράμματα που μοιάζουν οπτικά (β,δ,θ) (α,ο) (ε,η), συγχέει γράμματα που μοιάζουν ακουστικά (β,φ) (τ,π,κ)
- Αναστρέφει γράμματα ή συλλαβές, περτα αντί πέτρα λάμπα αντί μπάλα
- Γράφει καθρεπτικά.
- Σε μια λέξη επαναλαμβάνει την ίδια συλλαβή και το ίδιο γράμμα.
- Έχει προβλήματα τονισμού και στίξης.
Σχετικά με τα μαθηματικά
- Δυσκολία στη λύση προβλημάτων και πράξεων. Στα προβλήματα δυσκολεύονται γιατί δεν όταν τα διαβάζουν δεν κατανοούν τα δεδομένα και τα ζητούμενα του προβλήματος και πρέπει κάποιος να τους τα εξηγήσει και στις πράξεις γιατί δεν θυμούνται τα βήματα και πάλι πρέπει κάποιος να τους τα δείχνει ένα ένα.
- Επίσης δυσκολία στην εκμάθηση της προπαίδειας, γιατί απαιτεί διαδοχική σκέψη και αλληλουχία
- Χαρακτηριστικά σε επίπεδο δεξιοτήτων και ικανοτήτων
- Δυσκολίες στον προσανατολισμό, στην διάκριση δεξί αριστερό, στην εκμάθηση της ώρας, των μηνών, των ημερών, ποιημάτων (η ομοιοκαταληξία τους μπερδεύει), δυσκολία στην παρακολούθηση οδηγιών, στην εκμάθηση των βημάτων ενός χορού και στην ακολουθία ενός ρυθμού με παλαμάκια.
- Έχουν προβλήματα μνήμης. Δε θυμούνται τι μαθήματα έχουν και δεν μεταφέρουν ανακοινώσεις από το σχολείο.
- Ακαταστασία συνήθως. Και στο χώρο τους και στην τσάντα τους.
- Αφηρημάδα. Ξεχνούν τα πράγματά τους ή τα χάνουν
- Ενώ στο σπίτι περιγράφουν οι γονείς ότι φαινόταν ότι ήξεραν τη ορθογραφία τους, στο σχολείο την γράφουν λάθος. Το ίδιο μπορεί να σου πουν και για τα ιστορικά μαθήματα. «Στο σπίτι τα έλεγε. Στο σχολείο τα ξέχναγε»…
Ψυχοκοινωνικά προβλήματα
- Ο μαθητής με δυσλεξία παραιτείται εύκολα, αποθαρρύνεται και έχει συχνά την τάση για εξάρτηση. Δεν αισθάνεται καλά όταν διαβάζει μόνος του. Επίσης δεν διαβάζει εξωσχολικά βιβλία.
- Μερικές φορές βγάζει και επιθετικότητα.
- Έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και συχνά βρίσκεται υπό το καθεστώς άγχους με αποτέλεσμα να μην τα καταφέρνει ακόμη και εκεί που μπορεί.
- Παρουσιάζει άρνηση να διαβάσει και να γράψει. Γενικά παρουσιάζει αποφυγή μάθησης.
Οι γονείς τι θα πρέπει να κάνουν
- Να ενημερώνονται λεπτομερώς για το τι ακριβώς είναι η δυσλεξία.
- Να συνεννοούνται με τον δάσκαλο του παιδιού τους για το πώς μπορούν να το βοηθήσουν στο σπίτι και ακούν με προσοχή τι έχει να τους πει όσον αφορά την επίδοσή του στα μαθήματα και τη συμπεριφορά του και μαζί βρίσκουν λύσεις και χτίζουν πρόγραμμα. Η καλή συνεργασία σχολείου – οικογένειας είναι απαραίτητη και παίζει σπουδαίο ρόλο στην μαθησιακή εξέλιξη του μαθητή.
- Να πιστεύουν στο παιδί τους, το εμπιστεύονται και το αποδέχονται.
- Να έχουν υπομονή και ψυχραιμία.
- Να είναι απολύτως διαθέσιμοι όταν ασχολούνται μαζί του και φροντίζουν αυτό να γίνεται και άλλες ώρες εκτός από την ώρα της σχολικής μελέτης.
- Να βάζουν όρια (αυτό ισχύει για όλα τα παιδιά. Με δυσλεξία ή όχι. Ή με άλλες μαθησιακές) Αλλά αν είναι αναγκαίο μία φορά να οριοθετούνται οι γονείς απέναντι στα παιδιά που είναι τυπικοί μαθητές, η οριοθέτηση απέναντι στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και με δυσλεξία εν προκειμένω, είναι απαραίτητη χίλιες φορές.
- Και …αν διαπιστώσουν ότι ζορίζονται, να ζητήσουν βοήθεια από ειδικό ψυχολόγο.
Μερικά… από τα χαρακτηριστικά ενός ενήλικα με δυσλεξία
- Ξεχνούν τα μηνύματα που τους δόθηκαν.
- Δυσκολεύονται να δώσουν οδηγίες.
- Δύσκολα συγκρατούν πολλές πληροφορίες μαζί.
- Συχνά μπερδεύονται με τις ημερομηνίες, τις διευθύνσεις και τα ραντεβού τους.
- Ακόμη κάνουν λάθη στην ορθογραφία και ακόμη μπορεί να αρνηθούν να γράψουν κάτι χειρόγραφο.
- Συχνά όταν διαβάζουν και αλλάζουν σελίδα χρειάζεται να γυρίσουν στην προηγούμενη για να θυμηθούν κάτι από εκεί.
Η παρέμβαση ακροθιγώς
Η παρέμβαση στον μαθητή με δυσλεξία είναι ένα μεγάλο και ξεχωριστό κεφάλαιο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το οποίο για να αναλυθεί χρειάζεται πολύς χρόνος. Εδώ σήμερα μπορούμε να πούμε τα εξής αδρά αδρά…
Ο μαθητής με δυσλεξία χρειάζεται βοήθεια από ειδική παιδαγωγό κατά προτίμηση, στο σπίτι για να ολοκληρώσει τις εργασίες του. Κι αυτό γιατί, μαθαίνει αλλά μαθαίνει με άλλους τρόπους από τους γνωστούς. Αλλιώς. Παράλληλα φοιτά στο τμήμα ένταξης στο σχολείο του και παρακολουθεί εξατομικευμένο πρόγραμμα που έχει καταρτιστεί από τον δάσκαλο του τμήματος ένταξης, το δάσκαλο της τάξης του λαμβάνοντας υπόψη τις οδηγίες του οικείου ΚΕΔΑΣΥ. ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ χρειάζεται ΣΥΝΕΧΉ ενθάρρυνση και επιβράβευση για ότι σωστό κάνει ακόμη και για κάτι πολύ ελάχιστο, τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι. Γιατί όσο μεγαλώνει και κατανοεί ότι δεν μπορεί να διαβάσει καλά και ακούει και τους συμμαθητές του να διαβάζουν καλύτερα από αυτόν και να γράφουν και καλύτερα βέβαια, τόσο αποθαρρύνεται και τόσο αρνείται όλο και περισσότερο να συμμετέχει.
Καταληκτικά θα ήθελα να πω
Ένας μαθητής που παρουσιάζει δυσλεξία…
1)…άλλα βλέπει σε ένα κείμενο κι άλλα λέει, (κι αυτό γιατί αλλιώς γίνεται η αποκωδικοποίησή των λέξεων στον εγκέφαλό του, λόγω της δυσκολίας του στη φωνολογία)
2)…θα ήταν ο καλύτερος αν δεν υπήρχαν καθόλου γραπτά (κι αυτό γιατί, αφού δεν αποκωδικοποιεί σωστά τις λέξεις, τις γράφει και λάθος)
3)…και… αναπάντεχα και απροσδόκητα από την Α’ κιόλας τάξη δυσκολεύεται και αποτυγχάνει να συμβαδίσει με τους συμμαθητές του στην ανάγνωση, ενώ έχει τις ευκαιρίες (βοήθεια, καθοδήγηση) και πληρεί τις απαραίτητες προϋποθέσεις ως άτομο (δείκτης νοημοσύνης)
Αυτά τα τρία είναι που πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη ο ενήλικας ο οποίος συνεργάζεται με το μαθητή με την εν λόγω δυσκολία. Με δεδομένα λοιπόν τα παραπάνω που εξηγούν τη φύση του προβλήματος της δυσλεξίας και με την πρώιμη και κατάλληλη αντιμετώπισή τους, η δυσλεξία θα πάψει να αποτελεί πρόβλημα και θα γίνει ένα εύκολα διαχειρίσιμο χαρακτηριστικό του μαθητή και του ενήλικα στη συνέχεια…
*ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΣΗΣ ΚΑΙ
η δυσαναγνωσία,
οι δυσκολίες γραφής,
η διαταραχή γραπτής έκφρασης,
η δυσορθογραφία,
η δυσγραφία και η δυσαριθμησία.
Επίσης ως μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες συγκαταλέγονται και εκείνοι που παρουσιάζουν
Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ)
Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές (Φάσμα του Αυτισμού)
καθώς και Ψυχικές Διαταραχές και πολλαπλές αναπηρίες.
Πηγή: zarpanews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου