δίκτυο για τα δικαιώματα των μαθητών

Άμεση οικονομική αποζημίωση για τις ακυρωθείσες, λόγω πανδημίας, εκπαιδευτικές εκδρομές και μετακινήσεις

Παντελής Γαλίτης

 1

Οι μαθητές και οι μαθήτριες των οποίων οι εκπαιδευτικές εκδρομές και επισκέψεις έχουν ακυρωθεί προέρχονται στην συντριπτική τους πλειοψηφία από Δημόσια σχολεία. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει ξεκάθαρα την αναγκαιότητα της λήψης ξεκάθαρων και άμεσων μέτρων στην κατεύθυνση πραγματικής οικονομικής αποζημίωσης

Επανερχόμαστε σε ένα θέμα που, ενώ φαινόταν αυτονόητη η ανάληψη ουσιαστικής προσπάθειας επίλυσής του, συνεχίζει να ταλανίζει πολλές οικογένειες.

Οι, προσωρινά, ανασταλείσες (και, ουσιαστικά, ακυρωθείσες) εκπαιδευτικές εκδρομές και μετακινήσεις, αρχικά στην Ιταλία (με την Εγκύκλιο  με αρ. πρωτ.: 26429/Δ2/23-2-2020) και στην συνέχεια όλες οι εκπαιδευτικές εκδρομές εκτός Ελλάδας ( με την ΚΥΑ με αριθμ.: Δ1α/Γ. Π.  οικ. 14243/ΦΕΚ 666 Β΄ /28-2-2020), καθώς και εντός Ελλάδας (με την ΚΥΑ με αριθμ.: Δ1α/Γ. Π.  οικ. 115956/ΦΕΚ 727 08-3-2020) με – αυτονόητα ορθή – απόφαση του Υπουργείου Παιδείας, προκειμένου να προστατευτούν οι μαθητές/-τριες και οι συνοδοί εκπαιδευτικοί από την διάδοση του κορονοϊού, δεν έτυχαν πραγματικής μέριμνας ουσιαστικής αποζημίωσης των οικογενειών των μαθητών/-τριών.

Οι παραπάνω αποφάσεις, οι οποίες λήφθηκαν μετά από εισήγηση της Εθνικής Επιτροπής Δημόσιας Υγείας, λειτουργώντας ορθά προς την κατεύθυνση της διασφάλισης της υγείας των συμμετεχόντων στις εκπαιδευτικές εκδρομές και μετακινήσεις, καθώς και των οικογενειών αυτών, δεν αναφέρονται στον τρόπο αποζημίωσης για τα χρηματικά ποσά που έχουν – στις περισσότερες περιπτώσεις – αντληθεί από το υστέρημα των οικογενειών και έχουν δαπανηθεί στην προσπάθεια να μη στερήσουν στα παιδιά τους από μια μοναδική σχολική εμπειρία.

Η επιστροφή χρημάτων από αεροπορικές εταιρίες φαίνεται να είναι ανέφικτη, ενώ και η επιστροφή του συνολικού ποσού που καταβλήθηκε σε κρατήσεις ξενοδοχείων δεν φαίνεται εφικτό να επιστραφεί στο σύνολό του.

Στις παραπάνω ΚΥΑ αναφέρεται ότι η απόφαση αναστολής (ματαίωσης ουσιαστικά) των εκπαιδευτικών εκδρομών πάρθηκε αφού, εκτός των άλλων, λήφθηκε υπόψη και η: «βεβαίωση της Δ/νσης Προϋπολογισμού και Δημοσιονομικών Αναφορών, σύμφωνα με την οποία η έκδοση της παρούσας απόφασης δεν προκαλεί δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού». Με αυτό το τελευταίο, δεν τίθεται υπαινιγμός του γράφοντα για την ανάληψη των οικονομικών αποζημιώσεων με επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού (θου Κύριε …), αλλά διατύπωση απορίας σχετικά με τον κυβερνητικό σχεδιασμό για τον τρόπο αντιμετώπισης αυτής της έκτακτης ανάγκης, όταν πάρθηκε αυτή η απόφαση.

Στην προσπάθεια να δοθεί απάντηση στις απαιτήσεις και στην δυσαρέσκεια των γονέων των μαθητών/-τριών, των οποίων ακυρώθηκαν οι εκπαιδευτικές εκδρομές, η Κυβέρνηση, με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) (ΦΕΚ 84 Α΄/13-4-2020) δίνει την δυνατότητα σε κάθε τουριστική επιχείρηση: «να προσφέρει στον πελάτη αντί της επιστροφής χρημάτων ισόποσο πιστωτικό σημείωμα ισχύος δεκαοκτώ (18) μηνών από την ημερομηνία έκδοσης του» (Άρθρο 70, παρ. 3). Ενώ: «Εάν για οποιονδήποτε λόγο κατά τη λήξη ισχύος του πιστωτικού σημειώματος δεν έχει συναφθεί νέα σύμβαση για την παροχή οιασδήποτε τουριστικής υπηρεσίας μεταξύ της τουριστικής επιχείρησης και του πελάτη, η τουριστική επιχείρηση υποχρεούται να καταβάλει στον πελάτη χρηματικό ποσό ίσο με την αξία του πιστωτικού σημειώματος» (άρθρο 70, παρ. 7). Και μάλιστα, επισημαίνεται ότι: «Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται αναγκαστικά και σε συμβάσεις, στις οποίες έχει συνομολογηθεί μεταξύ των μερών, ως εφαρμοστέο όχι μόνο ελληνικό αλλά και αλλοδαπό δίκαιο, εφόσον τα σχετικά δικαιώματα προβλέπονται στην ενωσιακή νομοθεσία» (Άρθρο 70, παρ. 9).

Και ακόμη, όσον αφορά στα ακυρωθέντα αεροπορικά ταξίδια, το άρθρο 61 επιχειρεί να δώσει μια, κάποια, λύση:

«Απαιτήσεις επιστροφής του αντιτίμου αεροπορικών εισιτηρίων προς επιβάτες, λόγω ματαιώσεων πτήσεων, εφόσον προβλέπονται από την ενωσιακή ή εθνική νομοθεσία, ικανοποιούνται με την παροχή προς τους δικαιούχους πιστωτικού σημειώματος ίσης αξίας με το αντίτιμο του εισιτηρίου της ματαιωθείσας πτήσης. Το πιστωτικό σημείωμα εκδίδεται από τον αερομεταφορέα και έχει ημερομηνία λήξης δεκαοκτώ (18) μήνες από την έκδοσή του. Κατά τη διάρκεια του δεκαοκτάμηνου, ο δικαιούχος του πιστωτικού σημειώματος μπορεί οποτεδήποτε να κάνει χρήση αυτού σε οποιονδήποτε προορισμό του δικτύου του αερομεταφορέα. Μέχρι τη λήξη του πιστωτικού σημειώματος, η οφειλή δεν καθίσταται ληξιπρόθεσμη και απαιτητή. Η οφειλή καθίσταται ληξιπρόθεσμη και απαιτητή, εφόσον παρέλθουν δεκαοκτώ μήνες από την έκδοση του πιστωτικού σημειώματος και αυτό δεν έχει χρησιμοποιηθεί.

β) Οι διατάξεις του παρόντος καταλαμβάνει απαιτήσεις που προκύπτουν εξαιτίας ματαιώσεων πτήσεων στο χρονικό διάστημα από τις 25 Φεβρουαρίου 2020 έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2020.

γ) Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται αναγκαστικά και σε συμβάσεις, στις οποίες έχει συμφωνηθεί μεταξύ των μερών, ως εφαρμοστέο όχι μόνο ελληνικό αλλά και αλλοδαπό δίκαιο, εφόσον τα σχετικά δικαιώματα προβλέπονται στην ενωσιακή νομοθεσία» (Άρθρο 61 της ανωτέρω ΠΝΠ).

Οι ρυθμίσεις αυτές είναι πιθανόν να αφήνουν κάποια ικανοποίηση στους πολίτες που είχαν προγραμματίσει ταξίδι, το οποίο ακυρώθηκε από «ανωτέρα βία». Η δυνατότητα να λάβουν πιστωτικό σημείωμα ίσης αξίας δεν είναι, κατ’ ανάγκη, κάτι αρνητικό, αφού θα έχουν την δυνατότητα να πραγματοποιήσουν την ακυρωθείσα, λόγω κορονοϊού, μετακίνησή τους σε κάποια άλλη χρονική περίοδο.

Στην περίπτωση όμως των μαθητών/-τριών τα πράγματα είναι διαφορετικά. Οι ακυρωθείσες εκπαιδευτικές εκδρομές αφορούσαν σε μεγάλο μέρος μαθητών/-τριών της Γ΄ Λυκείου, γεγονός που σημαίνει πως το ισόποσο πιστωτικό σημείωμα ισχύος δεκαοκτώ (18) μηνών που προβλέπεται ως αποζημίωσή τους είναι, στην ουσία, κενό περιεχομένου, αφού η ομάδα αυτή των μαθητών/-τριών δεν θα υφίσταται πλέον με την μορφή που είχε όταν προγραμματίστηκε και, στην συνέχεια, ακυρώθηκε, η μετακίνησή τους. Μα και για τις άλλες ακόμη εκπαιδευτικές εκδρομές που αφορούν σε μαθητές/-τριες κατώτερων τάξεων δεν είναι λειτουργική η λύση της χορήγησης ισόποσου πιστωτικού σημειώματος, αφού η σύσταση  αυτών των μαθητικών ομάδων είναι σε δυναμική μεταβολή, ενώ και οι λόγοι υλοποίησης της εκάστοτε εκπαιδευτικής εκδρομής ή επίσκεψης διαφοροποιούνται σε κάθε σχολικό έτος.

Πάντως, θεωρούμε ότι η αναμονή των δεκαοκτώ (18) μηνών, μετά την παρέλευση των οποίων εγείρονται πλέον απαιτήσεις επιστροφής του συνόλου του χρηματικού ποσού που δαπανήθηκε για την υλοποίηση των εκπαιδευτικών εκδρομών, τόσο από τα ταξιδιωτικά γραφεία όσο και από τις αεροπορικές εταιρείες, είναι ικανό χρονικό διάστημα τα χρήματα αυτά να αμφισβητηθούν ή να απολεσθούν σε σημαντικό μέρος ή και στο σύνολό τους.

Η νομοθεσία που διέπει την ταξιδιωτική ασφάλιση οργανωμένων ταξιδιών και έχει συμμορφωθεί προς την Οδηγία 90/314 (EEL 158/59) για τα οργανωμένα ταξίδια και τις οργανωμένες διακοπές και περιηγήσεις, δεν δίνει το περιθώριο  - κατά την γνώμη μας, ορθά – να αναζητηθούν οι αποζημιώσεις από τα ταξιδιωτικά γραφεία, όταν η ματαίωση της εκδρομής αφορά σε «ανωτέρα βία» (ΠΔ 339/ΦΕΚ 225 Α΄/11-9-96, άρθρο 4, παρ. 6).

Οι μαθητές και οι μαθήτριες, των οποίων οι εκπαιδευτικές εκδρομές και επισκέψεις έχουν ακυρωθεί λόγω της πανδημίας, προέρχονται στην συντριπτική τους πλειοψηφία από Δημόσια σχολεία. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει ότι η κοινωνική προέλευση αυτών των μαθητών/-τριών προσδιορίζεται στα μεσαία και χαμηλότερα (αλήθεια, υφίσταται πλέον αυτός ο διαχωρισμός;) οικονομικά στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, γεγονός που αν συνδυαστεί με την οικονομική ασφυξία που έχει επιφέρει αυτή η πανδημία στην πλειονότητα των οικογενειών που ζουν στην ελληνική επικράτεια, αναδεικνύει ξεκάθαρα την αναγκαιότητα της λήψης ξεκάθαρων και άμεσων μέτρων στην κατεύθυνση της πραγματικής οικονομικής τους αποζημίωσης λόγω της ακύρωσης των εκπαιδευτικών εκδρομών των παιδιών τους από «ανωτέρα βία». Και αν κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό σε εθνικό επίπεδο, ίσως θα πρέπει η αναζήτηση της επίλυσης του προβλήματος αυτού να αναζητηθεί σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, αφού το πρόβλημα αυτό σίγουρα δεν είναι μόνο εθνικό.