δίκτυο για τα δικαιώματα των μαθητών

Σχολειο και φασισμος

Ο φασισμος στις μερες μας σηκωνει δυστυχως κεφαλι.Διεθνεις και πολιτικοκοινωνικες συνθηκες στη χωρα μας του δινουν παλι το δικαιωμα να εμφανιζεται στο προσκηνιο και δε φτανει μονο να τον αναθεματιζουμε. Θεωρω οτι πρεπει να να τον εξετασουμε διεξοδικοτερα για να μπορεσουμε να τον αντιμετωπισουμε σε βαθος, αποτελεσματικα ιδιαιτερα στο χωρο του σχολειου σημερα.

Με αυτη τη λογικη μεθοδευσα να προσδιορισω τον φασισμο οχι γενικολογα αλλα μεσα απο τις φιλοσοφικες, ιδεολογικες του βασεις και πρακτικες, αυτες που θεωρω οτι απτωνται της σχολικης λειτουργιας. Στη συνεχεια ,εξεταζω πως η θεωρητικη του αυτη συγκροτηση επηρεαζει την καλλιεργεια των παιδιων στο σχολειο μας, σημερα.

Ετσι αν μελετησουμε αυτο που λεμε φασισμο θα δουμε οτι εκφραζεται κυρια με τη βια που αποτελει βασικο συστατικο του μαζι με τη λατρεια της τελειοτητας. Η τελειοτητα αφορα τον τελειο ανθρωπο, την τελεια κοινωνια και το τελειο κρατος που θα επιβαλει ολα τα προηγουμενα. Η τελειοτητα κατα τον φασισμο ειναι η επικρατηση της δυναμης και των ισχυρων οι οποιοι θα προχωρησουν στη δημιουργια της ιδανικης, κατα τους φασιστες, κοινωνιας.

Ποιος θα τα εφαρμοσει αυτα; Μα φυσικα μια πρωτοπορα, οπως αυτοανακηρυσσεται, φωτισμενη ομαδα που θα κατεχει τη δυναμη και μ αυτη τη δυναμη, θα εφαρμοσει μετρα και πολιτικες για να φτασει στο τελειο κρατος, αδιαφορωντας για τη γνωμη της πλειοψηφιας.

Η δυναμη ειναι ο στρατηγικος και τακτικος στοχος του φασισμου γιατι μ αυτη – μεσω της βιας - θα επιβληθει. Ετσι μ' αυτη τη λογικη, η βια ειναι το κυριο συστατικο του φασισμου μιας και απορρεει απο την ιδια την πρακτικη του.

Που στηριζεται θεωρητικα ο φασισμος; Κατα την αποψη μου η συγκρότησή του στηριζεται σε δυο πυλωνες ενα γνωσιολογικο και ενα φιλοσοφικο.

Ο πρωτος αφορα την αντιληψη της πραγματικοτητας που κατα τον φασισμο εχει μια απολυτη αποψη και που δηλωνει οτι αυτος και μονο κατεχει πληρως και αδιαμφισβητητα τη γνωση της πραγματικοτητας. Καθε αλλη θεωρηση, η ερμηνεια η εξηγηση της πραγματικοτητας ειναι οχι μονο απορριπτεα αλλα και εχθρικη και πρεπει να καταπολεμηθει βιαια.

Ποιος κατεχει την πληρη εικονα της πραγματικοτητας; Μα μια πρωτοπορια που πυραμιδικα φτανει μεχρι τον αδιαμφισβητητο ηγετη στον οποιο οφειλουμε και την απολυτη υποταγη. Ετσι παραμεριζεται η μαζα που δεν κατεχει την αντικειμενικη πραγματικοτητα και πρεπει να ποδηγετηθει. Κι αν αυτη η μαζα αντιδρασει πρεπει με διαφορους τροπους να υποταγει η να εξαφανιστει.

Ο δευτερος πυλωνας αφορα την φιλοσοφικη επιλογη του φασισμου που αυτη ειναι η το ιδανικο της δυναμης. Eνας ιδεαλισμος που επιλεγει σαν ιδανικο την δυναμη τοσο σε προσωπικο οσο και σε κοινωνικοπολιτικο επιπεδο γιατι απλα αυτη η δυναμη – παραμεριζοντας τους αδυναμους, αδυνατους και μειονεκτουντες, κατ αυτον- θα αναδειξει τη νεα επαναστατικη θεωρια του υπερανθρωπου. Η δυναμη και συνακολουθα η ισχυς σε ολα τα επιπεδα, ειναι το φιλοσοφικο ιδανικο του φασισμου και με τη δυναμη θελει να επιβληθει κοντρα στην ''αδαη'' μαζα.

Το θεωρητικο υποβαθρο του φασισμου δινει επισης αναπτυξη σ ενα σωρο ιδεολογικα χαρακτηριστικα που αποτελουν πλεον και τις συνιστωσες του. Τετοια χαρακτηριστικα που πολλα προυπηρχαν του φασισμου, δενουν απολυτα μαζι του και τον συγκροτουν. Ο αυταρχισμος, ο εθνικισμος, ο μιλιταρισμος, ο καθε ειδους ρατσισμος (φυλετικος, ηλικιακος, θρησκευτικος,κ.α.) ο ηγετισμος, ο κρατισμος, η υποτακτικοτητα η ομοιομορφια,ο μεσσιανισμος, η πιστη, η μισαλλοδοξια, η κυριαχια κ.α.

Μπαινοντας λοιπον στο κυριως θεμα, ο φασισμος στη σχολικη πραγματικοτητα δεν εμφανιζεται σαν μια ενιαια αντιληψη στο καθε επιπεδο της καλλιεργειας των νεων αλλα α/ ως βια, εξασκωντας οποιοασδηποτε μορφης καταπιεση στην ελευθερη δραση των φορεων της παιδειας β/σαν πραξη αντιδημοκρατικη, περιφρονωντας και παραβιαζοντας το συλλογικο πνευμα και γ/ ως ιδεολογια που πηγαζει απο την ιδια τη θεωρια του φασισμου.

Εξεταζοντας, αν το σχολειο παραγει βια η οποια επηρεαζει οπως ειναι φυσικο τα νεαρα ατομα του σχολειου, θα δουμε οτι η ιδια η λειτουργια του σχολειου αποτελει μια μορφη θεσμικης βιας και αιτια εμφανισης βιας.

Κι αυτο γιατι το σχολειο δεν ειναι αρεστο στους μαθητες/τριες. Γιατι στο σχολειο τα παιδια εργαζονται σκληρα, σε τομεις που δεν εχουν επιλεξει, με ορους που δεν εχουν επιλεξει και ακομα δεν μπορουν ουσιαστικα αυτους τους ορους να βελτιωσουν η ν' αλλαξουν.

Πιο συγκεκριμενα οι εξη ωρες πειθαρχημενης παρακολουθησης μαθηματων ειναι εξουθενωτικες. Κουραζουν και πιεζουν τη νεολαια και της δημιουργουν τασεις καταστροφικοτητας. Ο στρεσσαρισμενος μαθητης /τρια επομενως ειναι ετοιμος να εξωτερικευσει ολη τη πιεση που εχει δεχτει στο σχολειο, με την πρωτη ευκαιρια μεσα και εξω απο το σχολικο χωρο.

Επισης η ποιοτητα των περισσοτερων προγραμματων, βιβλίων, μαθηματων, αιθουσων, τουαλετων, αυλειων χωρων, αλλα και δομησης γενικότερα του σχολικου κτιριου αποτελουν παραγοντες που γεννουν στις ευαισθητες νεανικες ψυχες αισθηματα, εχθροτητας προς το εργασιακο τους περιβαλλον και καταστροφικοτητας. Εξ ου και οι καταληψεις, οι υστατες σπασμωδικες αντιδρασεις των φιμωμενων ελευθεριων. Καταληψεις που προσπαθουν απελπισμενα να δειξουν ποσο εχουν βιαστει η λειτουργια και τα δικαιωματα της νεολαιας στο σχολειο. Δεν ειναι τυχαιο επισης οτι και σε καθημερινα ωραρια του σχολειου, καθε τι που ειναι εκτεθιμενο καταστρεφεται . Οι τοιχοι, οι πριζες, τα θρανια, οι πινακες, οι τουαλετες, τα παρτερια, τα καθισματα και τοσα αλλα κατεστραμμενα αντικειμενα δειχνουν την απαρεσκεια των νεων μας αλλα και την βια που εχει φωλιασει, μεσα τους. Μια καταστροφη που αποτελει γι αυτους την μοναδικη δυνατη απαντηση στην θεσμοθετημενη, οργανωμενη, νομιμη και αθεατη βια του σχολειου. Αυτη η βια πλεον εκφραζεται και στην κοινωνικη συμπεριφορα του μαθητη που τη δειχνει προς τον πλησιεστερο αντιπαλο και ευαλωτο θυμα μεσα και εξω απο το σχολειο. Κι αυτο γιατι εχει περασει στη συνειδηση των νεων σαν την πιο προσφορη αντιδραση σε καθε τι που τους ενοχλει. Γιατι εμμεσα, ετσι εμαθαν στο σχολειο.

Παραπερα η ολη φιλοσοφια της διαδικασιας της καλλιεργειας των μαθητων διαπνεεται απο ενα ακραιφνη ατομικισμο. Οι μαθητες/τριες λειτουργουν στον σχολικο χωρο κατα κυριο λογο για να προαγουν και να αναδειξουν τον εαυτο τους, οπως το συστημα τους υποδεικνυει. Ελαχιστα ενισχυεται η ανεκτικοτητα στο διαφορετικο, η συλλογικοτητα και η αλληλεγγυη μεσα απο την καθημερινη σχολικη ζωη. Η ατομικη και μονο αξιολογηση που τους γίνεται, αναπτυσσει τον εγωτισμο τους. Εναν τετοιο εγωισμο που τους οδηγει σε ανταγωνισμους για πρωτιες, εχθρες και συγκρουσεις με τους κατασκευασμενους αντιπαλους που το ιδιο συστημα καλλιεργειας του μαθητη/τριας προσφερει αφειδως. Εναν εγωτισμο που παραπερα περιφρονει το μη επιτυχημενο και ανεπαρκες σε αποδοση ατομο.

Επιπλεον αυτη η ενισχυση του εγωισμου περα απο την ωθηση στη βια, βαζει τις βασεις για την αναδειξη του ηγετισμου, σε ατομα που εχουν καποιες ικανοτητες η φιλοδοξιες και που αντι να τις ενσωματωσουν στη συλλογικη δραση, τις κρατουν και τις αναπτυσσουν για την δικη τους ανελιξη και επιβολη. Τετοια ηγετικα ατομα αυτης της νοοτροπιας θελει κι ο φασισμος.

H ελλειψη δημοκρατικου σεβασμου προς τον μαθητη απο μεριας του σχολειου ειναι επισης ενας γενεσιουργος παραγοντας βιας στο σχολειο. Ο ισχυον μαθητικος κανονισμος και αλλα δικαιωματα των νεων δεν γινονται επαρκως γνωστα στα παιδια, ουτε βεβαια εφαμοζονται ουσιαστικα στη συντριπτικη πλειοψηφια των σχολειων. Τα παιδια μαθαινουν μονο να υπακουουν, να ξερουν πολυ καλα τα καθηκοντα τους και να γνωριζουν ελαχιστοτατα τα δικαιωματα τους. Η θλιβερη αυτη κατασταση τους αφαιρει το δικαιωμα να αντιδρουν νομιμα και μεσα απο λειτουργικους θεσμους, στα σχολικα τεκταινομενα και το χειροτερο, δεν τους επιτρεπει να να συμμετεχουν ουσιαστικα σε συλλογικες σχολικες λειτουργιες κατ ελαχιστο, κατι που ακομα και ο νομος προβλεπει. Αυτη η φιμωση τους οδηγει στην αντιληψη οτι ειναι οι αποκληροι του σχολειου, με αποτελεσμα την αναπτυξη της εχθροτητας απεναντι στο σχολειο και τη βια που αναπτυσσεται απ αυτην.Ο ιδιος ο ελλιπης μαθητικος κανονισμος προβλεπει τη λειτουργια συλλογικων οργανων και ομαδων που το σημερινο σχολειο ελαχιστα δημιουργει και λειτουργει. Ετσι και οι λιγες δυνατοτητες που θεσμικα τους δινονται, για ν αναπτυξουν την συνεργατικοτητα, την κοινωνικοτητα και την συλλογικοτητα τους φαλκιδευονται. Ομως η δημοκρατια στο σχολειο ειναι το ισχυροτερο αντιδοτο κατα του φασισμου αλλα δυστυχως παραμελειται.

Ακομα και ο τροπος αξιολογησης των νεαρων δεν βοηθαει στην καταπολεμηση της βιας. Ο χαρακτηρισμος της επιδοσης τους μονο και μονο απο την αποδοση τους και οχι απο αλλα χαρακτηριστικα τους οπως η συνεργατικοτητα, ευρηματικοτητα, κοινωνικοτητα, αλληλεγγυη κ.α. δεν αναδεικνυουν εκεινα τα στοιχεια που χρειαζεται ενα παιδι και δεν βοηθα να αναδειχθουν χαρακτηριστικα, αξιες και συνηθειες που οδηγουν σε μη βιαιες συμπεριφορες και τα οποια μπορουν ν αξιολογηθουν,να προαχθουν και να χειριστουν καταλληλως.

Επισης και τα ελαχιστα αθλητικα προγραμματα μενουν αδιαφορα στη βια η την ενισχυουν. Δεν πληροφορουν συστηματικα τα παιδια για τους κανονες τελεσης των αθληματων, αφηνοντας τα στην αγνοια που δυστυχως εκθρεφει τον φανατισμο. Επισης δεν τον πληροφορουν για το τι σημαινει ιδιαιτερα επαγγελματικος αθλητισμος και τα αφηνουν εκθετα στον οπαδικο φανατισμο που απροστατευτα πλεον, υιοθετουν. Δεν τον προστατευουν απο την αντιπαλοτητα και συνακολουθα απο την βια που την συνοδευει και που εντεχνα καλλιεργειται ιδιαιτερα απο τους ποδοσφαιρικομπασκετικους παραγοντες. Μια αντιπαλοτητα που γινεται και ιδεολογικο κεκτημενο των νεων στη σχολικη και κοινωνικη τους ζωη.

Το ιδιο εκθετο και απροστατευτο αφηνει το σχολειο τα παιδια μας στην κοινωνικη επιθεση που δεχονται απο τις εταιριες που προωθουν πολιτιστικα δρωμενα και καλλιτεχνικες εκδηλωσεις - ιδιαιτερα της μουσικης- που τους ανοιγουν δρομους και δημιουργουν προτυπα βιαιης σκεψης και συμπεριφορας.Τα αντιβαρα αυτων των δρωμενων το σχολειο ειναι ανεπαρκη, ανεπικαιρα και μη ρεαλιστικα.

Αλλα και τα ιδεολογηματα του φασισμου μπολιαζονται στα παιδια μας και απο πολλα ιδεολογικα στηριγματα που εγγραφονται απο τη σχολικη λειτουγια και δομη στον εγκεφαλο της νεολαιας μας.

Κατ αρχην η ιδια η αρχιτεκτονικη κατασκευη του σχολειου μεσα απο σχηματα που επιβαλλουν την ευθεια και τη γωνια και ελαχιστοποιουν την καμπυλη και τον κυκλο σαν σχηματα. Μια κατασκευαστικη αντιληψη που προτιμα το συμπαγες, το μπετον και το σιδερο, το ισχυρο εν κατακλειδι και που ελαχιστα χρησιμοποιει φυσικα υλικα και χρωματα, παραπεμπει και αναδεικνυει το δυνατο, το ακαμπτο, το ομοιομορφο και το περιοριστικο που φραζει την ελευθερη δραση τη σκεψη και τη φαντασια των παιδιων.

Η λειτουργια του σχολειου που στηριζεται στην ιεραρχια της διοικησης και που ουσιαστικα ρυθμιζεται απο το κρατος κι οχι απο τη σχολικη η κοινωνικη συλλογικοτητα, επιβαλλει στη σκεψη των μικρων, οτι ετσι πρεπει να διοικηθει και η κοινωνια. Απο ενα ισχυρο πανταχου παρον κρατος. Απο καποιον η καποιους ''ικανους'' που θα διαχειριζονται την εργασια, τη ζωη και την καλλιεργεια τους με ελαχιστους περιορισμους.

Ελαχιστες ειναι οι δυνατοτητες – κι αυτες φαλκιδευμενες - των παιδιων μας να επηρεασουν τη λειτουργια του σχολειου και τις επιλογες της καλλιεργειας τους. Ετσι εθιζονται στην αποδοχη της εξουσιας των ισχυρων και στο αβατο της. Κι αυτο επεδιωκε και επιδιωκει και ο φασισμος.

Παραπερα ο αυταρχισμος του σχολειου ενισχυεται απο την αυθεντια του καθηγητη ο οποιος επιβαλλεται απο το κρατος, σαν αλανθαστος και αδιαμφισβητητος, απολυτος κριτης της αποδοσης και συνακολουθα της πορειας των νεων και οχι συνεργατης και φιλος των παιδιων. Ακομα και στη ''βουλη'' των εφηβων οι αλανθαστοι καθηγητες, αποφασιζουν ποιοι μαθητες θα συμμετασχουν.

Μονο ο τροπος διαταξης των θρανιων ενωπιον του απολυτου αρχοντα της ταξης και το υψος της εδρας εθιζουν τις νεανικες συνειδησεις ν αποδεχονται την ιδεα του αδιαφιλονικητου ηγετη στην ταξη αλλα και αργοτερα καποιου αλλου ''ηγετη''στην κοινωνια.

Μεσα απ αυτον τον ενδοσχολικο αυταρχισμο εδραιωνεται και ο κυριαρχος κρατισμος στη σκεψη των παιδιων ενας κρατισμος που ρυθμιζει τα παντα, που πρεπει να ειναι ισχυρος, αναγκαιος και επιβεβλημενος. Ενα ιδεολογημα που ο φασισμος εχει φυλαξει με ιδιαιτερη προσοχη στη φαρετρα του γιατι απλουστατα χρειαζεται διακαως το ισχυρο κρατος. Αυτες βεβαια οι ρυθμισεις αποτελουν επιλογες της εκαστοτε εξουσιας αλλα ευτυχως οχι παρα πολλων συναδελφων, που υιοθετουν αλλες πρακτικες και που κανουν τον μαθητη και καθηγητη συνεργατη και φιλο.

Η ιδια η επιστημονικη καλλιεργεια των μαθητων που δινεται μεσα απο θεωρηματα και νομους και που δεν εξηγουνται πως, ποτε και γιατι θεμελιωθηκαν, πως μεταβληθηκαν καθως επισης οτι αυτοι οι νομοι αλλαζουν με το χρονο και τις συνθηκες παρατηρησης, δημιουργουν την αισθηση της στατικοτητας και του θεσφατου. Μια στατικοτητα που σημαινει γενικως οτι ετσι δεδομενα ειναι τα φαινομενα, ετσι υπαρχουν και δεν αλλαζουν απο τη δραση του ανθρωπου, του μεσου ερευνας και τις συνθηκες παρατηρησης. Θεωρηματα και νομοι που μας τα αποκαλυψαν καποιοι ''σοφοι'', οι οποιοι αποτελουν την αυθεντια και στην οποια πρεπει να υπακουμε. Μια αντιληψη γροθια στη διαλεκτικη και στη δυνατοτητα οι νεοι μας να αμφισβητησουν το επιστημονικο αλλα και κοινωνικο κατεστημενο και που ταυτοχρονα ειναι ενα ιδεολογικο στηριγμα του φασισμου.

Αυτη βεβαια η αντιληψη αυθεντιας οδηγει στην απολυτη πιστη των οσων διδασκονται στο σχολειο αλλα το χειροτερο την αποδοχη της ιδιας της πιστης ως λειτουργια της σκεψης. Μια πιστη που εχει απολυτη αναγκη ο φασισμος για την παραπερα πληρη υποταγη των οπαδων του στη θεωρια και πραξη του

Ο ρατσισμος επισης καλλιεργειται αθορυβα αλλα αποτελεσματικα στο σχολειο. Μπορει στα κειμενα να κατακεραυνωνεται αλλα πρακτικα και λειτουργικα ποτιζονται οι ριζες του κατα την καλλιεργεια των παιδιων μας. Κατ αρχην υπαρχει ενα ηλικιακος ρατσισμος εδραιωμενος στις συνειδησεις αρκετων εκπαιδευτικων και παιδιων δυστυχως. Αυτος ο ρατσισμος υποδεικνυει οτι οι μικρη ηλικιακα νεολαια ως ανωριμη, δεν εχει δυνατοτητα να κρινει μεθοδους, προγραμματα και λειτουργιες στο σχολειο, γι αυτο απλουστατα πρεπει ναναι στο περιθωριο. Τις λιγες δυνατοτητες που δινει στα παιδιά ο νομος να εκφραστουν, πολλες φορες περιοριζουν αυταρχικες πρακτικες , με το απλο επιχειρημα πως αυτα δεν ξερουν η ειναι χωρις πειρα.

Την αποψη μου γι αυτο το θεμα εν προκειμενω τη δινω συντομα ως εξης.

Καθε ον σ αυτη την κοινωνια εχει δικαιωμα να εκφραζει την αποψη του για τις συνθηκες εργασιας και διαβιωσης του οσο μικρο κι αν ειναι, με τα μεσα που εχει και σε μας εναποκειται να του δωσουμε τις καταλληλες συνθηκες να το κανει με ανεση και ελευθερια.

Θρησκευτικο επισης ρατσισμο εχουμε στο σχολειο οταν ευνοουμε μια θρησκεια τοσο στη γνωση της οσο και στις επιταγες της που εχουν πλεον καθιερωθει στη λειτουργια του σχολειου. Δεν εχει σημασια ποια θρησκεια ειν αυτη αλλα το μηνυμα που φερνει η θεσμοθετηση της σαν εφαρμογη που ενισχυει την πιστη αφ ενος αλλα σαν ουσιαστικη παρακαμψη αλλων θρησκευτικων δοξασιων αφ ετερου, την καθοριζουν σαν ενα παραγοντα επιβολης .

Εθνικισμος εμφανιζεται και λειτουγει στο σχολειο οταν αυτο περα απο την παρουσιαση των εξαιρετικων αρετων μας σαν λαο ελαχιστοποιει τις αδυναμιες μας. Οδηγει εμμεσα τα παιδια μας περα απο την δικαιολογημενη φιλοπατρια, προς την ιδεα της σημερινης ανωτεροτητας μας σε σχεση με αλλους λαους, ιδεα που μας οδηγει ευθεως στον φυλετικο ρατσισμο.

Επισης πολιτιστικος ρατσισμος, αναπτυσσεται στο σχολειο σαν υιοθετηση ενος πολιτιστικου μοντελου που επιβαλλεται απο το κατεστημενο και οταν ιδεες, γνωσεις και τεχνες εμποδιζονται να μπουν στο αβατο του σχολειου. Υιοθετειται εμμεσα και μονομερως το μοντελο κουλτουρας που δινεται απο τα ΜΜΕ και την αγορα, που δεν αφηνει περιθωρια στα παιδια να γνωρισουν το πολιτιστικα διαφορετικο και εν τελει να το σεβαστουν.

Η ομοιομορφια επισης, χαρακτηριστικο του φασισμου αναδεικνυεται στο σχολειο τοσο στην κατασκευη οσο και στη λειτουργια του σχολειου. Ομοιομορφα κτιρια χωρις ποικιλομορφια, δομικη η χρωματικη βασιλευει παντου. Οι αιθουσες ολες πανομοιοτυπες με μηδενικες δυνατοτητες των παιδιων να τις επιμεληθουν και να τις διαχειριστουν λειτουργικα και αισθητικα οπως αυτα προτιμουν. Καγκελα παντου, ακομα και σ αυτη την δυνατοτητα. Η διαφορετικοτητα μενει στο ραφι και εθιζεται η νεολαια στο οτι δεν μπορει να ειναι και να δρα διαφορετικα απο το επιβεβλημενο.Δεν μπορει να παρει τη ζωη στα χερια της και πρεπει ν ακολουθει την στοιχισμενη μαζα.

Επισης σ αυτη την ομοιομορφια εντασσονται οι πρωινες συναθροισεις και οι παρελασεις στο σχολειο που μαζικοποιουν τον μαθητη σε μια ομαδα υπακουη και που αποτιει τα ευσημα στον διευθυντη η στον επιτελαρχη. Τετοιες ομως συγκεντρωσεις θελει και ο φασισμος με υπακουα πληθη που δινουν το παρον, στρεφουν τα ματια προς τον εκαστοτε ηγετη και ειναι υποχρεωμενοι αργοτερα να εκτελουν τις επιταγες του. Μ αυτες τις δρασεις αλλα και τις παρελασεις στο σχολειο θεμελιωνεται και ο μιλιταρισμος που τοσο εχει αναγκη και υποστηριζει ο φασισμος.

Απ οσα εκτέθηκαν ειναι κατ εμε φανερο οτι ο φασισμος ως ολοκληρωμενο συστημα δεν συζητειται καν, αν εχει προσβαση στο σχολειο, παροτι φοβαμαι οτι συντομα θα βρει την πορτα του ανοιχτη. Ομως μας διαφευγει, οσο κι αν τον κατακεραυνωνουμε, οτι μεσω των ιδεολογηματων του– που προυπηρχαν της επισημης συγκροτησης του και σημερα τον πλαισιωνουν - παραμενει ζωντανος, διατηρειται και σιγοκαιει κατω απο τις σταχτες του. Υποβοσκει ακομα και σε ''προοδευτικα'' κινηματα και ατομα και δεν ειναι τυχαιο οτι μεγαλα εγκληματα της ανθρωποτητας εγιναν για υπερασπιση η την επιβολη του σωστου η του δικηου.

Ετσι λοιπον, τελειωνοντας, για να επανέλθω στο σχολειο, αυτα τα ιδεολογηματα, παρ οτι καταπολεμουνται συνεχως και εχουν υποστει ηττες σημαντικες, υπαρχουν ακομα στη δομη και λειτουγια του σχολειου, στην καλλιεργεια εν τελει των παιδιων μας. Ο φασισμος επομενως στο σχολειο δεν καταπολεμειται μονο ως ενα ενιαιο συστημα αλλα ως ιδεολογιες και λειτουργιες που πρεπει ν αποκαλυψουμε μιας ακομα δρουν αθεατες και που εμεις καλουμαστε με τις ιδεες μας και τη δραση μας ν αποκαλυψουμε και εξαλειψουμε, αλλιως το συνθημα κατω ο φασισμος- ιδιαιτερα σημερα που αυτος αναζωπυρωνεται -δεν θα εχει καμμια αξια. Θα του κλεινουμε την πορτα και θα μπαινει απο τα σχολικα παραθυρα.

διογενης