Ενθαρρυντικές οι εξαγγελίες του ΥΠΑΙΘΑ για τη φυσική αγωγή, όπως η αύξηση κατά μία ώρα στο δημοτικό, τα αθλητικά σχολεία, ο αναπτυξιακός σχολικός αθλητισμός. Ας δούμε όμως κατ΄ αρχάς αυτά που είναι ήδη θεσμοθετημένα και εφαρμόζονται στη σχολική εκπαίδευση, όπως την υλοποίηση του διδακτικού αντικειμένου της κολύμβησης στο Δημοτικό σχολείο και την επέκτασή του!
Η ελληνική πραγματικότητα επιτάσσει την υλοποίηση του μαθήματος της κολύμβησης ως αναγκαιότητα, η οποία μπορεί να αποτελέσει μια καινοτομία για τα δεδομένα της ελληνικής εκπαίδευσης, η οποία θα προσφέρει στους μαθητές και στις μαθήτριες την ευκαιρία για απόκτηση κολυμβητικής παιδείας μέσα από το σχολικό πρόγραμμα και μάλιστα βρίσκεται εδώ και χρόνια ψηλά στις προτεραιότητες των εκπαιδευτικών προγραμμάτων άλλων χωρών.
Παρά τους διάφορους σχεδιασμούς και εξαγγελίες για την υλοποίησή της η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Σήμερα στο πρώτο τρίμηνο (1η περίοδο) εκτός από μια ‘’χούφτα’’ σχολικών μονάδων της ΠΔΕ Αττικής δεν υλοποιείται το αντικείμενο της κολύμβησης παρά την υποχρεωτικότητά του στην Γ’ τάξη και προαιρετικά στη Δ’ τάξη του Δημοτικού. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην περιφέρεια, όπου είναι μικρός ο αριθμός των σχολικών μονάδων και τα κολυμβητήρια από ένα σε κάθε νομό, το μάθημα υλοποιείται και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις, με απόσπαση μονίμων εκπαιδευτικών στα κολυμβητήρια.
Η κολύμβηση ως θεματική ενότητα περιλαμβάνεται στο Α.Π.Σ./ Δ.Ε.Π.Π.Σ. (2003) της Φυσικής Αγωγής με την επισήμανση «όπου υπάρχουν οι δυνατότητες».
Ακολουθεί ένα μικρό ιστορικό της εισόδου του αντικειμένου της κολύμβησης στα σχολεία. Ως Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (Π.Ι.) από το 2006 έως και την κατάργησή του το 2011 και σε συνεργασία με τους σχολικούς Συμβούλους της Περιφέρειας (Θεσσαλονίκης, Σερρών), προτείναμε και εντάχθηκε σε απόφαση του Π.Ι. το 2009 να υλοποιούνται υπό προϋποθέσεις τα πρώτα μαθήματα κολύμβησης στο Δημοτικό σχολείο.
Ακολούθησε ο σχεδιασμός του υπουργείου (ΥΠΔΒΜΘ) για το «Νέο Σχολείο». Από το σχολικό έτος 2010-2011 λειτούργησαν τα ολοήμερα σχολεία με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (Ε.Α.Ε.Π.) με ωράριο λειτουργίας μέχρι στις 14:00, σε 12/θέσια μόνο Δημοτικά σχολεία. Στο νέο αυτό πλαίσιο αναδιαμορφώθηκε και το ωρολόγιο πρόγραμμα αφού οι ώρες αυξήθηκαν σε 35 εβδομαδιαία. Για πρώτη φορά αυξήθηκαν και οι ώρες Φ.Α σε τέσσερις (4) για τις τάξεις Α’,Β’,Γ,‘Δ’. Με εισήγηση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ενσωματώθηκε στο Πρόγραμμα Σπουδών των δημοτικών σχολείων που λειτουργούσαν με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (Ε.Α.Ε.Π.) η κολύμβηση ως διδακτική ενότητα της Φυσικής Αγωγής (υπ. απόφαση Φ. 12/879/88413 /Γ1/28-7-2010, σελ. 15992) και περιγράφηκαν για πρώτη φορά οι προϋποθέσεις και οι διαδικασίες υλοποίησής της.
Με βάση το αναφερόμενο πλαίσιο Σχολικοί Σύμβουλοι της Περιφέρειας Θεσσαλονίκης, Σερρών, Πελοποννήσου, Κρήτης, Στερεά Ελλάδας, υλοποιούσαν συστηματικά από το 2012 την κολύμβηση σε σχολεία με ΕΑΕΠ της περιφέρειάς τους. Το σχολικό έτος 2016 – 2017 σταμάτησε η λειτουργία των σχολείων με πρόγραμμα ΕΑΕΠ και όλα τα δημοτικά σχολεία της χώρας από 4/θέσια και άνω, εντάχθηκαν σε έναν τύπο σχολείου, τον Ενιαίο Τύπο Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου, με ενιαίο διδακτικό και ωρολόγιο πρόγραμμα καθώς και με λειτουργία προαιρετικού ολοήμερου προγράμματος.
H Δ/νση Φυσικής Αγωγής του ΥΠ.Π.Ε.Θ. σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού και μετά από την εφαρμογή πιλοτικού προγράμματος κολύμβησης, στις σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης του νομού Αττικής κατά το τρίτο τρίμηνο του σχολικού έτους 2015-16, αποφάσισε την εφαρμογή της διδασκαλίας του αντικειμένου της κολύμβησης στις σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με αριθμ. πρωτ. 131179/Δ5/8-8-2016 «Εφαρμογή του αντικειμένου της κολύμβησης στο πλαίσιο του μαθήματος Φυσικής Αγωγής στην Γ’ τάξη της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για το τρέχον σχολικό έτος 2016-17». Ακολουθούν οι οδηγίες του αντικειμένου και με αρ. πρωτ. 159897/Δ5/28-9-2016 στη συνέχεια οι διευκρινήσεις βασιζόμενες σε αυτές των σχολείων με πρόγραμμα ΕΑΕΠ.
Ο αρχικός σχεδιασμός δυστυχώς συμπεριλάμβανε πολλούς εταίρους, το Υπουργείο Παιδείας, τη Γ.Γ. Αθλητισμού την ΚΟΕ (προκήρυξη πρόσληψης πτυχιούχων φυσικής αγωγής [Π.Φ.Α.] με ειδικότητες υγρού στίβου), την Τοπική Αυτοδιοίκηση που διέθετε τις εγκαταστάσεις κολυμβητηρίων και την Περιφέρεια (μετακινήσεις μαθητών), εμφανίζοντας αδυναμία στην υλοποίηση του μαθήματος της κολύμβησης.
Η συνεργασία ΓΓΑ (έβγαζε κονδύλι προς την ΚΟΕ που αφορούσε την πληρωμή συνολικά όλων των προσληφθέντων για όλο το διάστημα), ΚΟΕ και Υπουργείου παιδείας αποδείχθηκε αναποτελεσματική. Η ΚΟΕ αργούσε την προκήρυξη ή την συντόμευε (βλ. έκδοση της πρόσκλησης σε ανύποπτο χρόνο και συγκεκριμένα στις 29/12/2017, ώρα 13.57 με προθεσμία 3-1-2018 και ώρα 12 το μεσημέρι). Ο περιορισμός που έθεσε η ΚΟΕ να προσλαμβάνονται μόνο όσοι εκπ/κοί έχουν ειδικότητα στο άθλημα της κολύμβησης ή/και στα αθλήματα του υγρού στίβου, ή να κατέχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος προπονητή στο άθλημα της κολύμβησης δε λειτούργησε και εμπλουτίστηκε στη συνέχεια το σχολικό έτος 2020-21, με την προσθήκη: «να έχουν διδαχθεί το αντικείμενο της κολύμβησης, όπως αυτό προκύπτει από την αναλυτική βαθμολογία του πτυχίου τους».
Τα έτη 2020 και 2021 στο πλαίσιο αναγκαιότητας της κολύμβησης, εξαγγέλθηκαν προσλήψεις τριακοσίων (300) θέσεων αναπληρωτών ή ωρομισθίων καθηγητών Φυσικής Αγωγής (ΠΕ11), που ποτέ όμως δεν υλοποιήθηκαν.
Το έτος 2022 προσελήφθησαν αναπληρωτές και φάνηκε να ενισχύεται η προσπάθεια συνέχισης της κολύμβησης. Το ίδιο έτος υπό την εποπτεία μου ως Συντονιστή Εκπαιδευτικού Έργου του 5ου ΠΕΚΕΣ Αττικής (ΔΠΕ Ανατολικής Αττικής), σε συνεργασία με τον Αναπληρωτή Καθηγητή του Τ.Ε.Φ.Α.Α. του ΕΚΠΑ κ. Τουμπέκη Α. και τους Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου και υπεύθυνους Φ.Α.ΣΧ.Α. των αντίστοιχων Δ/νσεων (4ο ΠΕΚΕΣ- ΔΠΕ Δ’ Αθήνας), (2ο ΠΕΚΕΣ - Β΄ Αθήνας), (6ο ΠΕΚΕΣ - ΔΠΕ Πειραιά), πραγματοποιήθηκε διήμερο επιμορφωτικό σεμινάριο, στο κολυμβητήριο των εγκαταστάσεων του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Αθήνας του ΕΚΠΑ. Με τον τρόπο αυτόν οι συνάδελφοι επικαιροποίησαν τις γνώσεις τους.
Σήμερα, κατά το σχολικό έτος 2023-24 η κατάσταση δεν έχει αλλάξει και αποτυπώνεται ως εξής στην πρώτη (1η) περίοδο εκμάθησης της κολύμβησης στην ΠΔΕ Αττικής. Στην Α΄ Αθήνας προσλήφθηκαν 2 αναπληρωτές, υλοποιήθηκε χωρίς μετακίνηση μόνο στα όμορα κολυμβητήρια συμμετοχή επτά (7) Σχ. Μονάδων. Στη Β’ Αθήνας δεν έγινε η 1η περίοδος, αλλά εξασφαλίστηκαν 13 αναπληρωτές για τη 2η περίοδο. Στη Γ’ Αθήνας δύο (2) μόνιμοι και ένας (1) αναπληρωτής, συμμετέχουν 4 Σχ. Μ. Στη Δ’ Αθήνας 1η περίοδος χωρίς μετακίνηση μόνο στα όμορα κολυμβητήρια επτά (7) Σχ. Μονάδες (εξασφαλίστηκαν για την 2η περίοδο οκτώ (8) αναπληρωτές. Στη Δυτική Αττική δεν υλοποιείται σε καμία Σχ. Μονάδα. Στον Πειραιά την 1η Περίοδο τρεις (3) αναπληρωτές, συμμετέχουν 3 σχολεία. Στην Ανατολική Αττική δύο (2) αναπληρωτές, 3 μόνιμοι και ο συντονιστής κολύμβησης, 2 κολυμβητήρια 16 σχολεία.
Η πραγματοποίηση του μαθήματος της κολύμβησης προϋποθέτει σύνθεση παραγόντων και χρονικό συντονισμό, ιδιαίτερα στις μεγάλες διευθύνσεις ώστε τελικά να μπορέσουν οι μαθητές/-τριες να λάβουν το «δώρο» των δέκα-δώδεκα αυτών ουσιαστικών μαθημάτων. Η αδυναμία πρόσληψης του αναγκαίου αριθμού εκπαιδευτικών Φυσικής Αγωγής έγκαιρα, παρά τις συνεχείς προσπάθειες τόσων χρόνων να παγιωθεί το μάθημα ως αναγκαίο και σημαντικό στις συνειδήσεις όλων των εμπλεκομένων, οδηγεί τελικά ακόμα και σήμερα, στη διατήρηση της αναξιοπιστίας και δυσπιστίας ως προς αυτό. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθούν και οι μετακινήσεις των μαθητών. Χρειάζεται έγκριση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ή των Περιφερειακών Ενοτήτων της για τα δρομολόγια που προγραμματίζονται από πριν με βάση τον σχεδιασμό του υπευθύνου ΦΑΣΧΑ της κάθε Δ/νσης που ποτέ όμως δεν μπορούν να υποστηριχτούν αφού δε γίνεται εγκαίρως η πρόσληψη των αναπληρωτών.
Υπό αυτές τις συνθήκες και με το 99% των Σχολικών Μονάδων στην ΠΔΕ Αττικής να μην υλοποιεί το αντικείμενο της κολύμβησης πρέπει να επανεξετασθεί και να επανασχεδιαστεί ο τρόπος υλοποίησής της. Προς αυτήν την κατεύθυνση και με κύριο προσανατολισμό την εξεύρεση πόρων ή τον περιορισμό τους αφού αυτή είναι η πραγματική αιτία (κόστος πάνω από 4.500.000 €) αλλά και την ενίσχυση του αντικειμένου της κολύμβησης, καταγράφω τις προτάσεις μου.
Βήματα
1. Απαιτούνται τρεις (3) Εκπ/κοί Φυσικής Αγωγής (ΕΦΑ) για την υλοποίηση του μαθήματος.
α) Εμπλοκή του ΕΦΑ. Με τις ισχύουσες οδηγίες ο εκπ/κός Φυσικής Αγωγής του σχολείου είναι μόνο συνοδός. Δεν κάνει μάθημα ενώ έχει μάθημα αυτό το 2ωρο με αυτό το τμήμα. Τον παροπλίζουμε και παίρνουμε αναπληρωτή. Τώρα όμως δεν απαιτείται ειδίκευση αλλά «να έχουν διδαχθεί το αντικείμενο της κολύμβησης, όπως αυτό προκύπτει από την αναλυτική βαθμολογία του πτυχίου τους». Θα πρέπει να εξετασθεί η συμμετοχή του στο μάθημα. Ας δούμε ένα παράδειγμα. Για ένα τμήμα με 17 μαθητές/τριες θέλουμε 3 εκπαιδευτικούς ΠΕ11 αναλογία 1:6 και τον συνοδό καθηγητή ΠΕ11 του σχολείου να μην συμμετέχει μόνο να παρακολουθεί.
β) Απαγορευτικό είναι για τους μόνιμους εκπαιδευτικούς που επιθυμούν αλλά και διαθέτουν ειδικότητα να αποσπαστούν στα κολυμβητήρια, διότι υπάρχει η διάταξη ότι μπορούν μόνο όσοι «δεν συμπληρώνουν το υποχρεωτικό διδακτικό ωράριό τους». Να αρθεί αυτός ο περιορισμός. Έτσι πετυχαίνουμε να υπάρχει εξειδικευμένο και σταθερό εκπαιδευτικό προσωπικό στα κολυμβητήρια. Που είναι η δυσκολία να αποσπάσεις 15-20 μόνιμους εκπ/κούς και μάλιστα με ειδικότητα κολύμβηση στα 15-20 κολυμβητήρια που υλοποιείται σήμερα η κολύμβηση.
γ) Ένταξη περισσότερων κολυμβητηρίων αλλά και των ιδιωτικών όπως κατά την πρώτη εφαρμογή ορίζεται με Αρ. Πρωτ.: 131179/Δ5/08-08-2016 (εθνικά, δημοτικά, δημόσια και ιδιωτικά κολυμβητήρια, κ.α.) ώστε να επωφελούνται και κάποιες σχολικές μονάδες που βρίσκονται κοντά σε αυτά (χωρίς μετακίνηση 1.200μ.).
δ) Υποχρεωτική επιμόρφωση στο αντικείμενο της κολύμβησης όλων των εμπλεκομένων ΠΕ11. των σχολείων που δήλωσαν συμμετοχή. Η επιμόρφωση θα γίνει υπό την Εποπτεία των Συμβούλων Εκπαίδευσης με τη συμμετοχή των ΦΑΣΧΑ και συντονιστών κολύμβηση των Δ/νσεων, πριν την έναρξη των μαθημάτων 1-9 Σεπτεμβρίου. Ξέρουμε από τις δηλώσεις του Ιουνίου, τον προγραμματισμό στο τέλος της χρονιάς, ποια σχολεία συμμετέχουν στην 1η περίοδο άρα και πόσοι εκπ/κοί).
2. Εμπλοκή των ΤΕΦΑΑ στη διαδικασία
α) Το τμήμα ειδικότητας της κολύμβησης καθώς και αντικειμένων του υγρού στίβου στο πλαίσιο της πρακτικής διαδικασίας να προγραμματίζουν μέρος της πρακτικής τους στα κολυμβητήρια, όπως για την άσκηση στην ειδικότητα της νοσηλευτικής της δημόσιας υγείας/κοινοτικής νοσηλευτικής στα νοσοκομεία ή στις σχολικές μονάδες {(ν. 4690/2020(Α 104) της παρ. 5 του άρθρου 58 με προσθήκη του άρθρου 88Α στον ν. 4823.2021 (Α’ 136)}.
β) Οι φοιτητές/τριες του 3ου έτους στο πλαίσιο της διεξαγωγής της πρακτικής τους άσκησης στα Δημοτικά σχολεία (παρ. 2 του άρθρου 88 του ν. 4823/2021 (Α΄ 136 ) που διδάχτηκαν την κολύμβηση και επιβεβαιωμένα έχουν επιτυχώς εξετασθεί στο μάθημα να προγραμματίζουν μέρος της πρακτικής τους στα κολυμβητήρια. Το μάθημα συντονίζει ο ΕΦΑ του σχολείου.
Σε επικοινωνία με το ΤΕΦΑΑ Αθήνας εκδηλώθηκε η πρόθεση για συνεργασία.
γ) Κάθε κολυμβητήριο είναι υποχρεωμένο να έχει ναυαγοσώστη. Σε συνεννόηση με τον Δήμο να παρευρίσκεται στον χώρο.
3. Μετακίνηση των μαθητών/τριών
Τεράστιο κόστος αποτελεί η μετακίνηση των μαθητών προς τα κολυμβητήρια. Η σύναψη συμβάσεων μεταξύ ιδιωτών για την μίσθωση λεωφορείων και Περιφέρειας είναι χρονοβόρα απαιτητική και κοστοβόρα.
Οι αποστάσεις σχολείων από τα και κολυμβητήρια μπορεί να είναι από ελάχιστη π.χ. 1,3 έως 22 χιλιόμετρα (οι μαθητές των σχολείων που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 1.200 μέτρων από τα κολυμβητήρια δύνανται να μετακινούνται χωρίς μεταφορικό μέσο). Σε αυτές τις αποστάσεις το κόστος μπορεί να είναι από 60 έως 80 ή 100 ευρώ. Στα 10 μαθήματα θα απαιτηθεί το ποσό των 600, 800 ή 1000 ευρώ.
Κάθε σχολική μονάδα να καλύπτει τα έξοδα επιβεβαιωμένης μετακίνησης η ίδια από ειδικό λογαριασμό του Υπουργείου που θα της χορηγείται.
Οι Δήμοι που έχουν λεωφορεία να τα διαθέτουν για τη μετακίνηση των μαθητών/τριών. (προβλέπονταν στις οδηγίες το 2019 «Συνεργασία με τις Περιφέρειες ή και τους Δήμους για την άμεση εξασφάλιση μεταφορικών μέσων για τη δωρεάν μετάβαση των μαθητών/τριών από τις σχολικές μονάδες προς τα κολυμβητήρια και αντίστροφα»).
Τέλος θα πρέπει να εξεταστεί και η περίπτωση των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων, με κάποια σύμβαση, να διαθέτουν τα σχολικά τους λεωφορεία (ο προβληματισμός της μετακίνησης και το κόστος της λύνεται αυτόματα).
4. Αυτονομία στις Δ/νσεις Εκπαίδευσης για την υλοποίηση της κολύμβησης
Η κάθε Δ/νσης Π.Ε. και οι υπεύθυνοι της Φυσικής Αγωγής μέσα από ένα ανοικτό πλαίσιο να οργανώνουν τα βήματα 1 & 2.
Τα τμήματα έχουν από 13 έως 26 μαθητές. Όπου υπάρχουν μικρά τμήματα αρκούν δύο (2) εκπαιδευτικοί ώστε να διατηρηθεί η αναλογία 1:10. Στα τμήματα με το μέγιστο αριθμό μαθητών, να αυξηθεί κατά περίπτωση η αναλογία 1:13 δύο (2) εκπαιδευτικοί στην περίπτωση με την υποχρεωτική παρουσία του συντονιστή κολύμβησης ή του ναυαγοσώστη.
ή ενός ακόμη αναπληρωτή.
Μέσα σ’ όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί και η δημιουργία ενός οδηγού μαθημάτων κολύμβησης καθώς και η πρόβλεψη συμμετοχής των παιδιών των ειδικών σχολείων στα οποία φοιτούν, μεικτά ή κατά κατηγορία, πρόσωπα με αισθητηριακά, κινητικά ή νοητικά προβλήματα, αναπτυξιακές ή ψυχοσυναισθηματικές διαταραχές.
Σας παραθέτω ένα μικρό παράδειγμα κόστους - οφέλους προς σύγκριση:
Η αποστολή στη Βραζιλία 24 μαθητών/τριών και συνοδών 30 άτομα για τη συμμετοχή στους Παγκόσμιους Σχολικούς αγώνες της ISF το καλοκαίρι του 2022 κόστισε 200.000. όσο και η πρόσληψη 18 αναπληρωτών που με τους παραπάνω συνδυασμούς έφταναν να καλύψουν όλη την Αττική. Οι σχολικοί αγώνες Λυκείων το 2018-2019 έφτασαν το ποσό του 1.200.000 ευρώ. Οι πιστώσεις που διατίθενται στις ΟΕΣΑΔ, εξαντλούνται στην κάλυψη των βασικών εξόδων των ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΓΕ.Λ. ΚΑΙ ΕΠΑ.Λ. ΕΛΛΑΔΑΣ - ΚΥΠΡΟΥ. Για τους αγώνες αθλοΠΑΙΔΕΙΑΣ Γυμνασίων και Δημοτικών Σχολείων δεν περισσεύουν χρήματα. Θα πρέπει να επανεξεταστεί επίσης κα ένας νέος τρόπος οργάνωσης και διεξαγωγής των Σχολικών Αγώνων Λυκείων στη Β’ & Γ’ φάση, στην κατεύθυνση ελαχιστοποίησης της διασποράς των αγώνων της κάθε φάσης αλλά και μείωσης του κόστους διεξαγωγής τους.
Ο Τσόνιας Σταύρος είναι Σύμβουλος Εκπαίδευσης - τ. Πάρεδρος του Π.Ι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου