Σχολικός εκφοβισμός: «Θύτες» και θύματα - Τα κοινωνικά φαινόμενα πίσω από το bullying
Βασιλική ΔρίβαΟ σχολικός εκφοβισμός αποτελεί έναν όρο που πλέον δεν είναι άγνωστος σε γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικούς.
Σε ανοδική πορεία είναι η βία ανάμεσα σε ανηλίκους, τόσο μέσα στο σχολικό χώρο, όσο και εκτός, δημιουργώντας απορίες γύρω από τα κοινωνικά φαινόμενα που έχουν οδηγήσει σε μία, τρόπον τινά, νεανική... «αποκτήνωση». Με μία ματιά μπορεί κανείς να δώσει αρκετές θεωρίες, εντούτοις το bullying αποτελεί ένα ζήτημα που πρέπει να ερευνηθεί πολυπλεύρως, τόσο από την πλευρά του «θύτη», όσο και από του θύματος.
Οι σχέσεις των μαθητών στα σχολεία
Αρκετά διαταραγμένες φαίνεται τα τελευταία χρόνια να είναι οι σχέσεις μεταξύ μαθητών, χωρίς αυτό φυσικά να αναιρεί την ύπαρξη βίας και κατά τις προηγούμενες δεκαετίες. Όμως, αυτό που διαφοροποιεί το τότε με το τώρα είναι μία μεγαλύτερη σκληρότητα που φαίνεται να δείχνουν πλέον οι ανήλικοι προς άλλα παιδιά.
Αυτό μπορεί κανείς να το παρατηρήσει αν σκεφτεί τις πράξεις εκφοβισμού που ακούει σε καθημερινή βάση, οι οποίες εκτός από τους απλούς καβγάδες έχουν επεκταθεί στον τομέα της σεξουαλικής παρενόχλησης, των κλοπών, ακόμα και τη βιντεοσκόπηση σκηνών βίας. Το πιο ανησυχητικό είναι πως τέτοια περιστατικά σημειώνονται πλέον και σε ηλικίες κοντά στα 12-13, παρουσιάζοντας έναν μαρασμό και στις μικρότερες τάξεις της εκπαίδευσης.
Εδώ αναρωτιέται κανείς τι εικόνες και βιώματα έχει ένα παιδί στην προεφηβεία και την εφηβεία ώστε να καταφεύγει σε τέτοιες πράξεις μίσους και σκληρότητας, τις οποίες δεν κατανοεί, αλλά νιώθει και την ανάγκη να βιντεοσκοπήσει και να μοιραστεί με άλλους συνομήλικους. Σε αυτό το σημείο μπορούμε να αναφερθούμε στην κοινωνική πίεση που νιώθει ένα άτομο να ταιριάξει με τις παρέες του και να κερδίσει likes στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης για να «ανέβει» στα μάτια των φίλων του.
Γενικότερα, μπορούμε να πούμε ότι είναι προφανές πως η κοινωνική κρίση, τα λάθος πρότυπα και η αδυναμία ψυχολογικής υποστήριξης των μαθητών στα σχολεία, από ειδικούς επιστήμονες, ασκούν στα μυαλά των ανήλικων μία κακή επιρροή και τους εξωθούν σε βαρβαρότητες.
Εντούτοις, συχνά ο σχολικός εκφοβισμός εξηγείται κατ' αρχήν από την πλευρά των θυμάτων, το οποίο και είναι φυσικά απαραίτητο, αλλά αφαιρεί την ανάλυση του υποβάθρου των «θυτών». Κάτι τέτοιο μπορεί να ρίξει φως σε βαθύτερα ζητήματα που προκαλούν την κακοποιητική μεταστροφή της παιδικής συμπεριφοράς.
Σχολικός εκφοβισμός
Τα είδη του
Ο σχολικός εκφοβισμός (όπως και κάθε είδος εκφοβισμού) μπορεί να διακριθεί σε συγκεκριμένες κατηγορίες, ανάλογα με το πώς πράττεται και πώς επηρεάζει τον αποδέκτη, ενώ μπορεί να γίνει από ένα άτομο, ή ομάδα παιδιών σε ένα μαθητή, ή ομάδα μαθητών αντίστοιχα.
Διαχωρίζοντας σε ένα αδρό πλαίσιο τις κατηγορίες θα λέγαμε ότι ο σχολικός εκφοβισμός διακρίνεται σε:
- Σωματική βία.
- Λεκτική βία.
- Ψυχολογική-συναισθηματική βία.
- Ηλεκτρονική βία.
- Σεξουαλική βία.
Συμπεριφορές που δείχνουν ότι κάποιος έχει δεχθεί bullying
Αρκετές φορές οι μαθητές μπορεί να παρουσιάσουν μία αλλαγή στην συμπεριφορά τους, κάτι που ενδέχεται να δείχνει ότι έχουν πέσει θύματα σχολικού εκφοβισμού, αλλά δεν είναι σε θέση να το συζητήσουν ή να το διαχειριστούν χωρίς εξωτερική βοήθεια.
Τέτοιες συμπεριφορές μπορεί να είναι:
- Εμφάνιση απρόσμενης στεναχώριας/μελαγχολίας.
- Φαινόμενα αδικαιολόγητου φόβου.
- Ασυνήθιστα βίαιη ή αμυντική συμπεριφορά.
- Άρνηση να πάει σχολείο ή ακόμα και να διαβάσει τα μαθήματά του, ενώ ίσως παρουσιαστεί και μείωση των επιδόσεων.
- Απώλεια αντικειμένων ή χρημάτων.
- Ανεξήγητη και αγχώδης συμπεριφορά σχετικά με το κινητό ή τον υπολογιστή του.
- Συχνοί εφιάλτες που πριν δεν υπήρχαν.
Τέτοιες αλλαγές στη συμπεριφορά αποτελούν ένα ενδεικτικό πλαίσιο για το γεγονός ότι μπορεί να συμβαίνει κάτι στην προσωπική ή και στη σχολική ζωή ενός παιδιού, ενώ ενδέχεται να παρουσιαστούν και άλλες μεταβολές, οι οποίες να είναι μη συνηθισμένες για το ίδιο το παιδί και για τον γονιό που τις παρατηρεί.
Οι γονείς σε τέτοιες περιπτώσεις οφείλουν να συζητήσουν με τα παιδιά τους τι είναι αυτό που τους προκαλεί τέτοιες αντιδράσεις και κατ' επέκταση να απευθυνθούν στο σχολείο και στη συνέχεια σε κάποιον ειδικό επιστήμονα για να τους κατευθύνει αν τα φαινόμενα συνεχίζονται.
Τι ωθεί κάποιον να διαπράξει σχολικό εκφοβισμό
Μέσα στην ανησυχία και την ψυχική πίεση που προκαλεί το bullying σε έναν ανήλικο, συχνά παραβλέπονται οι κρυμμένες αιτίες που ώθησαν ένα παιδί να καταφύγει στον σχολικό εκφοβισμό εις βάρος άλλου μαθητή. Κατ' αυτό τον τρόπο περιορίζεται ο τρόπος που γίνεται αντιληπτό το φαινόμενο και μπαίνουν στον «πάγο» οι λύσεις που θα αφορούν και τον επονομαζόμενο «θύτη», ξεμένοντας στην τιμωρητική συμπεριφορά εις βάρος του, αμελώντας την κάλυψη των πραγματικών αναγκών που υποφώσκουν.
Πιο συγκεκριμένα, το χέρι ενός μαθητή μπορεί να «οπλίσει» ένα πλήθος πραγμάτων. Αιτίες που μπορεί να φέρουν ένα παιδί στη θέση του δράστη είναι οι εξής:
- Προηγούμενη θυματοποίηση του ίδιου.
- Προβλήματα στο οικογενειακό περιβάλλον.
- Άσκηση βίας στο παιδί από συγγενείς του.
- Αδιάγνωστα ψυχολογικά ζητήματα.
- Να έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση.
Τέτοια προβλήματα με μία πρώτη ματιά δεν είναι ορατά και ένα παιδί-«θύτης» χαρακτηρίζεται με συνοπτικές διαδικασίες ανηπάκουο, αυταρχικό και βίαιο. Αντίθετα το ζήτημα οφείλει να αναζητείται βαθύτερα, τόσο για την κατανόηση των αιτιών που οδήγησαν σε τέτοιες πράξεις, αλλά και για την ολοκληρωμένη επίλυση του ζητήματος, παράλληλα με την παροχή ψυχολογικής υποστήριξης και στον ανήλικο που κατέφυγε σε βίαιες πράξεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου