Υπάρχει μια θεωρία που υποστηρίζει ότι ανέκαθεν οι άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονταν εγκαίρως τις μεγάλες καταστροφές οι οποίες απειλούσαν να τους αφανίσουν διότι ερμήνευαν τα αλληλένδετα συμπτώματα του επερχόμενου ολέθρου ως μεμονωμένα γεγονότα. Δηλαδή, θεωρούν κάθε καταστροφή ένα μεμονωμένο περιστατικό το οποίο δεν συνδέεται με μια προηγούμενη και άρα δεν προμηνύει μια επόμενη. Συνεπώς, ανυποψίαστοι για το τι τους περιμένει, δεν λαμβάνουν κανένα μέτρο πρόληψης και οδηγούνται προς την απόλυτη τραγωδία.
Φυσικά, στα σύγχρονα κράτη έχει δημιουργηθεί ένας ολόκληρος μηχανισμός πρόληψης των κινδύνων και διασφάλισης της ζωής. Την ευθύνη αυτή αναλαμβάνουν αρμόδιες αρχές στις οποίες εναποθέτει τους φόρους και τις ελπίδες του ο γενικός πληθυσμός. Στις σύγχρονες κοινωνίες, δεν είναι όλοι ανυποψίαστοι ώστε να παρερμηνεύουν τους συστηματικούς κινδύνους ως μεμονωμένα γεγονότα. Οι πολιτικές αρχές, οι ειδικευμένοι επιστήμονες, οι ελεγκτικές αρχές, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και η Δικαιοσύνη φέρουν ευθύνες.
Στη χώρα μας, οι δολοφονίες παιδιών για τις οποίες ευθύνεται το κράτος παρουσιάζονται συστηματικά ως μεμονωμένα γεγονότα και όχι ως αλληλένδετα περιστατικά συνολικής απαξίωσης της ζωής. Καθένας από εμάς έχει να θυμάται διαφορετικές ιστορίες αδικοχαμένων παιδιών από κρατική αμέλεια, ανικανότητα ή δόλο. Δεκαεννιά ετών το 2013 ο Θανάσης Καναούτης έχασε τη ζωή του εξαιτίας της εκβιαστικής συμπεριφοράς του ελεγκτή στο τρόλεϊ επειδή «γιατί δεν είχε εισιτήριο;».
Το 2008 ο θάνατος του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου δεν θεωρήθηκε κρατική δολοφονία επειδή «τι δουλειά είχε στα Εξάρχεια;» και το 2020 του Βασίλη Μάγγου επειδή «και ποιος μπορεί να αποδείξει ότι ευθύνεται η αστυνομική βία;». Το 2022 μεμονωμένο γεγονός η έκρηξη σε δημόσιο Δημοτικό σχολείο με ένα παιδάκι νεκρό και δύο τραυματισμένα επειδή «ποιος θα το περίμενε ότι δεν είναι κατάλληλη ώρα για επισκευή του λέβητα η ώρα μαθήματος;». Την ίδια χρονιά, νεκρό ένα βρέφος σε δημόσιο νοσοκομείο διότι δεν βοήθησαν τη μητέρα να το γεννήσει. Το 2023 ο εξάχρονος Θωμάς έπαθε ανακοπή και κατέληξε ενώ κανείς δεν ξέρει τι θα συνέβαινε αν δεν καθυστερούσαν μεταφέροντάς τον με χαλασμένο ασθενοφόρο.
Μεμονωμένα πένθη, μεμονωμένα γεγονότα των οποίων η κυρίαρχη ερμηνεία στήνεται σε επικοινωνιακά ευρήματα περί μερικής ατομικής ευθύνης του θύματος ή των γονέων του, κακής μοίρας και περί καταραμένου χεριού εκείνου που διέπραξε το έγκλημα. Οι πολιτικές αρχές κρίνονται πάντα αθώες. Αδύνατον να δει κανείς μέσα από αυτούς τους παραμορφωτικούς φακούς ότι αυτά τα αδικοχαμένα παιδιά που πενθούμε κατά καιρούς δεν είναι μεμονωμένα γεγονότα ή, καλύτερα, μεμονωμένα εγκλήματα, αλλά επαναλαμβανόμενες απώλειες, προάγγελοι της Μεγάλης Απώλειας.
Υστερα, ήρθε η πρώτη μέρα της άνοιξης. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι δεν είναι αρκετό μονάχα ένα χέρι για να στήσει τέτοια θλιβερή αλληλουχία γεγονότων. Οπως συμβαίνει με όλα τα μεγάλα πράγματα, δεν είναι άξιο ένα μόνο χέρι να υφάνει με τόση μαεστρία το νήμα που μετατρέπει σε μια βραδιά τις σερπαντίνες από τα χαρωπά πάρτι σε άνθη που μαραίνονται πένθιμα στους τάφους των παιδιών. Είναι πολλά τα χέρια που ενωμένα με τους δεσμούς της ευθύνης μετατράπηκαν στην Ατροπο, τη φοβερότερη από τις μοίρες, εκείνη που κόβει το νήμα της ζωής. Εκείνη που δεν αλλάζει. Δεν αλλάζει ότι δύο τρένα αντιπαρατάχθηκαν μέσα στη νύχτα, τα φώτα τους έσκιζαν για ώρα αμέριμνα το σκοτάδι μέχρι να ξιφομαχήσουν για μια στιγμή και ύστερα να ηττηθούν συντρίβοντας τόσες ζωές στις λαμαρίνες τους.
Κάποιοι παρομοιάζουν τη δολοφονία των παιδιών με αρχαία τραγωδία για να τονίσουν τον καθοριστικό ρόλο της μοίρας. Ωστόσο, σε αυτή τη «μεμονωμένη» μαζική απώλεια πρωταγωνίστρια είναι η εγκληματική κυβερνητική αδιαφορία. Το ίδιο και στις προηγούμενες απώλειες παιδιών οι οποίες έχουν λίγο-πολύ ξεχαστεί. Δεν πρόκειται για αρχαία τραγωδία. Πρόκειται για σύγχρονη ελληνική τραγωδία που διέπεται από την αλόγιστη και παράλογη αναπαραγωγή του τραύματος χωρίς καμία ελπίδα για κάθαρση στον ορίζοντα. Το τραύμα από ένα κράτος που υπογραμμίζει σαδιστικά στον άνθρωπο τη ματαιότητα της ύπαρξής του. Σκοτώνει τις ελπίδες, τις περιουσίες, τους κόπους και, τελικά, τα παιδιά του.
Στη μάχη της μνήμης (που είναι μια μάχη για δικαιοσύνη) αυτή τη φορά οφείλουν να νικήσουν οι χαμένοι, εκείνοι που πενθούν. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να αρχειοθετηθούν ξανά ως «μεμονωμένα γεγονότα» τα παιδιά που δεν γυρίζουν σπίτι ποτέ.
*Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κύπρου με κεντρικό αντικείμενο μελέτης τις κρίσεις της δημοκρατίας
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου