δίκτυο για τα δικαιώματα των μαθητών

Εκπαίδευση26.12.2018 - 15:13

Γενικές πρακτικές αρχές κατά την εκπαίδευση εφήβων και ενηλίκων

 Alfavita

 0

Βήματα εκπαιδευτικής σχεδίασης και διαδικασίας

Ο Νίκος Ηλιάδης έστειλε στο alfavita.gr σειρά κειμένων σχετικά με τη σύγχρονη εκπαίδευση τα οποία, όπως ο ίδιος σημειώνει είναι "σημειώσεις  στα «παιδαγωγικά» για χρήση τόσο στην εκπαιδευτική διαδικασία, όσο και στην εκπαίδευση ενηλίκων στα πλαίσια της δια βίου εκπαίδευσης (continuing education), που ήδη αποτελεί τη μεγαλύτερη βιομηχανία της σύγχρονης κοινωνίας."

Νίκος Ηλιάδης, Πολ/κός Μηχ/κός Ε.Μ.Π., M.Sc.,

Ph.D. Industrial Education, Organization and Management,

Επίτιμος Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Οι έφηβοι αρχίζουν να επιδιώκουν κάποια εξασφάλιση οικονομικής ανεξαρτησίας. Το κυρίαρχο κίνητρό τους συχνά είναι να αποκτήσουν αποδοχή στην κοινωνία των ενηλίκων. Συχνά έχουν ένα διπλό προσανα­τολισμό; Να συμπεριφέρονται κατά τρόπο αποδεκτό από τους φίλους τους και από τους γονείς τους. Οι έφηβοι ψάχνουν για ταυτότητα και για ένα σύστημα αξιών δικό τους.

Τα προγράμματα κατάρτισης εφήβων θα πρέπει:

1. Να βοηθούν τους εκπαιδευόμενους να εξασφαλίσουν επαγγελματι­κή ανάπτυξη, διαμέσου επαγγελματικού προσανατολισμού ή πρόσθετης ακαδημαϊκής εκπαίδευσης.
2. Να προσφέρουν ευκαιρίες στους εκπαιδευόμενους να αναπτυχθούν ως υπεύθυνοι πολίτες που αντιλαμβάνονται τον τρόπο λειτουργίας της κοινωνίας.
3. Να βοηθούν τους εκπαιδευομένους να αναπτύξουν ικανότητες για αυτοδύναμη μελέτη και μάθηση.
4. Να βοηθούν τους εκπαιδευομένους με πολλούς τρόπους να ορί­σουν την ταυτότητά τους και να γνωρίσουν τον εαυτό τους.
5. Να ενισχύουν την ανάπτυξη και πρακτική χρήση της κριτικής σκέ­ψης.
6.  Να βοηθούν τους εκπαιδευόμενους να ενταχθούν στην κοινωνία και ιδιαίτερα στο χώρο της εργασίας.
7. Να ικανοποιούν τις πολύπλοκες απαιτήσεις της κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από έντονες μεταβολές.
8. Να εξασφαλίζουν τη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος που θα προσφέρει όλες τις απαραίτητες ευκαιρίες για να γίνουν οι εκπαιδευό­μενοι ώριμοι ενήλικοι.
9. Να αντικατοπτρίζουν τις συνθήκες στην πραγματική ζωή.
10. Να εξασφαλίζουν ανεξάρτητη ατομική μελέτη και εργασία.
11. Να είναι¹ προσαρμοσμένα στα ενδιαφέροντα των εκπαιδευομένων.
12. Να προβλέπουν εκπαιδευτικές διαδικασίες, όπου ο καθηγητής θα    διαδραματίζει ένα ρόλο κυρίως συμβούλου και όχι κυριαρχικό.
13. Να έχουν μια «ανθρώπινη διάσταση» και να εκφράζουν ότι το κά­θε άτομο αποτελεί μια χρήσιμη ύπαρξη.
14. Να εξασφαλίζουν μια κοινωνική αποδοχή.
15. Να δίνουν τη δυνατότητα στον κάθε μαθητή να μαθαίνει με το δικό του ρυθμό.

Πρακτική εφαρμογή των θεωριών μάθησης για διδασκαλία ενηλίκων

Οι νέοι ενήλικοι βρίσκονται σε ένα στάδιο μετακίνησης από μια ηλικία (τη μετεφηβική) σε άλλη. Είναι σημαντικό για την ψυχολογική τους ισορ­ροπία να πετύχουν στην εργασία τους με κριτήρια τις αξίες της κοινωνίας και να αφομοιωθούν στην τοπική κοινωνία. Κατά την περίοδο αυτή τα άτομα επιδιώκουν νέο Status ως εργαζόμενοι, γονείς και πολίτες. Η περίο­δος αυτή καλύπτει χρονικό διάστημα 5-10 ετών ατομικής ζωής, κατά τη διάρκεια της οποίας οι νέοι ενήλικοι τείνουν να αναπτύσσουν μοναχικότητα και αποξένωση με ελάχιστα αισθήματα για τις αξίες της κοινωνικής ζωής. Ο Havighurst πιστεύει ότι η χρονική αυτή περίοδος είναι γεμάτη από «στιγμές κατάλληλες για μάθηση», αλλά στο παρελθόν ήταν κενή από προ­σπάθειες για διδασκαλία.

Η εκπαίδευση των ενηλίκων αλλάζει επίσης δραματικά στην εποχή μας. Οι ενήλικοι, ανεξάρτητα από ηλικία, μπορούν να μάθουν το καθετί. Ο κύριος στόχος στην εκπαίδευση ενηλίκων είναι να προσφερθούν ευκαιρίες μάθησης για άτομα που υστέρησαν εκπαιδευτικά στις προηγούμενες περιόδους της ζω­ής τους για διαφόρους λόγους, ή για να εκσυγχρονίσουν τις γνώσεις τους.

Για τους ενηλίκους οι στόχοι είναι η εκπαίδευση σε ένα αποδοτικό επάγγελμα που θα τους ικανοποιεί ψυχικά, η καλλιέργεια της κριτικής σκέ­ψης, η διερεύνηση του εαυτού τους και η ανάπτυξη ικανοτήτων για σωστή εκτέλεση του ρόλου τους ως πολιτών: Βασικός στόχος των προγραμμάτων κατάρτισης θα πρέπει να είναι η εξασφάλιση ποικιλίας εκπαιδευτικών ευκαιριών, προκειμένου να δημι- ουργηθεί μια κοινωνία ατόμων που θα μαθαίνουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Στο επίπεδο αυτό οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να συμμετέχουν στη σχεδίαση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που θα περιέχουν και στοι­χεία εκπαίδευσης σχετικά με θέματα οικογενειακής ζωής και καταναλω­τή. Ορισμένες πρακτικές οδηγίες για προγράμματα κατάρτισης στο επί­πεδο αυτό μπορεί να είναι:

• Δημιούργησε ένα χαρούμενο κλίμα που θα ενθαρρύνει τους εκπαι- δευομένους κατά την εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος. Κάνε τη συμμετοχή των εκπαιδευομένων απολαυστική και δημιούργησε ευκαι­ρίες για συμμετοχή.
• Δημιούργησε ένα παραγωγικό κλίμα. Σχεδίασε εκπαιδευτικές δρα­στηριότητες, στις οποίες θα συμμετέχουν οι εκπαιδευόμενοι και θα είναι παράλληλες προς την πραγματική ζωή (stimulating games - π.χ. για τη μελέτη της οργάνωσης μιας παραγωγικής μονάδας οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να αποτελέσουν μια ομάδα υπευθύνων, που ο καθένας τους θα έχει την υπευθυνότητα κάποιου τομέα. Οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να κληθούν να αντιμετωπίσουν, συνολικά και ο καθένας από την πλευρά του, προβλήματα ανάλογα με την πραγματικότητα).
• Σχεδίασε εκπαιδευτικές δραστηριότητες, σύμφωνα με τις οποίες οι εκπαιδευόμενοι θα επαναλαμβάνουν τα θέματα στην τάξη όσο περισσό­τερες φορές είναι δυνατόν,
• Θυμήσου ότι η μάθηση είναι ευκολότερη, όταν συνδυάζεται με γνώ­σεις, πληροφόρηση και εμπειρίες που έχουν άμεση σχέση με τη ζωή.
• Προσπάθησε να προσδιορίσεις συγκεκριμένα οφέλη που θα προκό­ψουν για τους εκπαιδευομένους από τη συμμετοχή τους στο εκπαιδευτι­κό πρόγραμμα και κάνε τους να τα αντιληφθούν ενώ θα συμμετέχουν στη διαδικασία. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται κίνητρα και ο κάθε εκπαιδευόμενος κάνει τη μάθηση δική του υπόθεση.
• Μην περιμένεις από τους εκπαιδευομένους να βρουν από μόνοι τους κίνητρα για τη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ο σχεδιαστής του εκπαιδευτικού προγράμματος και ο εκπαιδευτής θα πρέ­πει να εξασφαλίσουν την κατάλληλη ενίσχυση της επιθυμητής συμπερι­φοράς των εκπαιδευομένων.
• Έχε υπόψη ότι η σχεδίαση της εκπαιδευτικής διαδικασίας πρέπει να γίνεται κατά τρόπο, ώστε να εξασφαλίζεται η επιτυχία των εκπαιδευομένων. Η αποτυχία τους πρέπει να αποφεύγεται. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένα θετικό κλίμα και εξασφαλίζονται περισσότερες προϋ­ποθέσεις επιτυχίας.
• Φρόντισε, ώστε οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες να προσφέρουν στους εκπαιδευομένους τη δυνατότητα να μεταφέρουν αυτά που μαθαί­νουν στον πραγματικό χώρο της εργασίας.
• Δώσε στους εκπαιδευομένους αρκετό χρόνο για να αξιολογήσουν πρακτικά βασικές αρχές και έννοιες που μαθαίνουν.
• Σημείωσε ότι η μελέτη των «αντιδράσεων» των εκπαιδευομένων μας βεβαιώνει ότι βρισκόμαστε στον κατάλληλο δρόμο για την πραγματο­ποίηση των αντικειμενικών στόχων που επιδιώκονται.
• Ζήτησε τη βοήθεια των εκπαιδευομένων. Αυτό δημιουργεί θετικά κί­νητρα.
• Συνειδητοποίησε ότι το να αντιληφθούν οι εκπαιδευόμενοι κάποια στοιχεία γνώσης είναι κάτι τελείως διαφορετικό από το να εκτελέσουν μια εργασία ως αποτέλεσμα της αντίληψης αυτής. Για να εξασφαλιστεί ότι οι εκπαιδευόμενοι θα εκτελέσουν τα διδασκόμενα κατά τρόπο απο­τελεσματικό., θα πρέπει τα θεωρητικά μηνύματα να τους επαναλαμβάνο­νται σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα, ενώ θα εξασκούνται στην εφαρμογή των γνώσεων στην πράξη.
• Έχε υπόψη ότι η κάλυψη του συναισθηματικού τομέα απαιτεί έναν εκπαιδευτή που δίνει την αίσθηση της αξιοπιστίας και δημιουργεί μια άνετη συναισθηματικά ατμόσφαιρα.
• Μην ξεχνάς ότι απαιτείται κατά την εκπαιδευτική διαδικασία η χρήση οπτικοακουστικών μέσων.

Βασικές αρχές χρήσης βοηθητικών εκπαιδευτικών μέσων

Είναι προφανές ότι η μάθηση εξασφαλίζεται περισσότερο με τις εφαρμογές των γνώσεων σε πραγματικές καταστάσεις παράλληλες προς την πραγματική ζωή. Διευκολύνεται όμως η μάθηση και επιταχύνεται με τη δημιουργία ερεθισμάτων. Τα κατάλληλα ερεθίσματα ενισχύουν την επιθυμητή συμπεριφορά. Τα βοηθητικά εκπαιδευτικά μέσα προσφέρουν τη δυνατότητα για μια ποικιλία ερεθισμάτων. Η ακριβής επικοινωνία δεν πρέπει να θεωρείται ως δεδομένη.

Η ύπαρξη αντικειμενικών δυσκολιών στην ακριβή επικοινωνία σε συνδυασμό με το ότι το άτομο σε μια αναπτυγμένη τεχνολογικά κοινω­νία καταναλώνει κατά μέσο όρο 70% του χρόνου της ημέρας για να επι­κοινωνεί (30% να ακούει, 9% να γράφει, 16% να ομιλεί και 15% να δια­βάζει) δηλώνει ότι απαιτείται ιδιαίτερη προσπάθεια για βελτίωση του τρόπου επικοινωνίας μεταξύ των ατόμων, γενικά, και ειδικότερα στα πλαίσια της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα επικοινωνίας απαιτείται βέβαια προσπάθεια από τον πομπό του μηνύματος, ιδιαίτερα όμως από το δέ­κτη των μηνυμάτων. Για να γίνει αντιληπτή μια έννοια, ο οργανισμός του δέκτη δε θα πρέπει να βρίσκεται σε κατάσταση χαλάρωσης αλλά ενεργοποίησης. (Οι σφυγμοί του ατόμου - δέκτη που προσπαθεί να αντιληφθεί μια έννοια επιταχύνονται, γιατί καταναλώνει ενέργεια.

Για να αντιλαμβάνεται το άτομο μηνύματα - έννοιες, θα πρέπει να εξασκηθεί κατάλληλα. Έχει αποδειχθεί ότι τα άτομα αντιλαμβάνονται περίπου το 25% των μηνυμάτων που δέχονται, κυρίως επειδή η σκέψη τους απασχολείται με άλλα θέματα. Το άτομο, για να αυξήσει την ικα­νότητά του για επικοινωνία, θα πρέπει να αυξήσει την ικανότητά του για αυτοσυγκέντρωση, για έλεγχο των συναισθημάτων, καθώς και για αξιολόγηση των μηνυμάτων που δέχεται.

Στο παρακάτω διάγραμμα αναφέρονται διάφορα βοηθητικά μέσα που χρησιμοποιούνται σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και ο βαθμός αποτελεσματικότητας του καθενός στην επίτευξη διάφορων εκ­παιδευτικών στόχων.

Αποτελεσματικότητα στη δημιουργία εμπειριών «από πρώτο χέρι» πα­ρουσιάζουν οι εκπαιδευτικές επισκέψεις στα προγράμματα επαγγελματι­κής κατάρτισης. Οι οργανωμένες επισκέψεις, προκειμένου να ικανοποιή­σουν τον εκπαιδευτικό τους σκοπό, απαιτούν:

α Κατάλληλη προετοιμασία της επίσκεψης.

Ο καθηγητής θα πρέπει να εξηγήσει προφορικά ή με έντυπο πληροφο­ριών τους αντικειμενικούς στόχους της επίσκεψης, καθώς και το πρόγραμμα.

β. Αξιολόγηση

Μετά την επίσκεψη θα πρέπει να εκτιμηθεί ο βαθμός, στον οποίο πραγματοποιήθηκαν οι αντικειμενικοί στόχοι της επίσκεψης. Έντυπα αξιολόγησης μοιράζονται για συμπλήρωση στους μαθητές μετά την πραγ­ματοποίηση της επίσκεψης. Οι απαντήσεις των μαθητών εξασφαλίζουν συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία και προσδιορίζουν το βαθμό στον οποίο ικανοποιήθηκαν οι αντικειμενικοί στόχοι της επίσκεψης.

Βασικές μέθοδοι διδασκαλίας για εκπαίδευση εφήβων και ενηλίκων με βάση τις θεωρίες μάθησης

Οι παρακάτω μέθοδοι διδασκαλίας θεωρούνται αποτελεσματικές και συμβατές με τις θεωρίες μάθησης που αναλύθηκαν παραπάνω. Η διδα­σκαλία είναι μια διαδικασία που εμπλέκονται πολλές μεταβλητές, όπως οι στόχοι που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν, η φύ­ση των εκπαιδευομένων, ο χώρος στον οποίο θα πραγματοποιηθεί η εκπαιδευτική διαδικασία, το περιεχόμενο που πρέπει να μαθευτεί, οι δεξιό­τητες και οι ικανότητες του καθηγητή, η διαδικασία και ο τρόπος με τον οποίο ο εκπαιδευόμενος αντιδρά στο περιεχόμενο της διδασκαλίας κτλ.

Οι διαφορές στις μεθόδους διδασκαλίας μπορεί να αναφέρονται στα παρακάτω σημεία:

1. Μέγεθος του ακροατηρίου Πιθανές περιπτώσεις:

• Μεγάλες ή μικρές ομάδες εκπαιδευομένων
• Εκπαίδευση σε ατομική βάση (ανά μαθητή)

2. Μορφές της εκπαιδευτικής διαδικασίας

Πιθανές περιπτώσεις:

• Κυριαρχία του καθηγητή
• Κυριαρχία του μαθητή
• Συνεργασία μαθητή - καθηγητή
• Κυριαρχία από τον τεχνολογικό εξοπλισμό που χρησιμοποιεί ο εκπαι­δευόμενος
• Κυριαρχία-δια μέσου συμβουλών και καθοδήγησης από τον καθηγητή.

3. Νοητική διαδικασία που απαιτείται

Πιθανές περιπτώσεις:

• Πολύπλοκη, που απαιτεί συμμετοχή των εκπαιδευομένων.
• Χαρακτηρίζεται από διάφορα επίπεδα πολυπλοκότητας και συμμετο­χής·
• Απαιτείται μέσης στάθμης νοητική διαδικασία,
• Απαιτείται χαμηλού επιπέδου νοητική διαδικασία.

4. Επίπεδο συμμετοχής των εκπαιδευομένων

Πιθανές περιπτώσεις:

• Εντατική, που απαιτεί συγκέντρωση.
• Εντατική και πολυποίκιλη.
• Συμμετοχή μέσης στάθμης, που απαιτεί μέσης στάθμης συγκέντρωση.
• Ελάχιστη συμμετοχή, που επιτρέπει παθητική στάση από πλευράς εκπαιδευομένων.

5. Απαίτηση για συγκεκριμένες εμπειρίες

Πιθανές περιπτώσεις:        ,

• Έντονη απαίτηση για συγκεκριμένες εμπειρίες.
• Μέσου όρου ένταση απαίτησης για συγκεκριμένες εμπειρίες.
• Απαίτηση για υψηλού επιπέδου ικανότητες εξαγωγής συμπερασμάτων.
• Απαίτηση για διαφόρων επιπέδων εμπειρίες, παράλληλες προς την πραγματική ζωή,

6. Απαιτήσεις για μηχανήματα και τεχνολογικό εξοπλισμό

Ποικίλλουν οι απαιτήσεις και εκτείνονται από τα ελάχιστα και ασή­μαντα (κιμωλία και πίνακας) ως τα πιο σύνθετα και πολύ σημαντικά (κομπιούτερ και simulators).

7. Δυνατότητες εφαρμογής, ώστε να προσφέρονται εκπαιδευ­τικές εμπειρίες που θα οδηγούν στην πραγματοποίηση προαποφασισμέ­νων εκπαιδευτικών στόχων.

Απλές μέθοδοι διδασκαλίας

1. Η συζήτηση

Η συζήτηση είναι από τις παλαιότερες μορφές διδασκαλίας και τείνει να είναι από τις περισσότερο δημοφιλείς σήμερα. Υπάρχει ένα αίσθημα ότι η μέθοδος της συζήτησης προσφέρει δυνατότητες συμμετοχής στην εκπαιδευτική διαδικασία που δεν τις προσφέρει η διδασκαλία με τη μορ­φή της διάλεξης.

Η συζήτηση είναι μια μορφή διδασκαλίας που προσφέρει δυνατότη­τες για ανταλλαγή ιδεών, απόψεων, κριτική των στοιχείων που περιλαμ­βάνονται στο πρόγραμμα καθώς και του τρόπου αντίληψης των διαφό­ρων θεμάτων.

Το επίπεδο της συζήτησης εξαρτάται από το βάθος που αντιλαμβά­νονται τα θέματα αυτοί που συμμετέχουν. Προσφέρει δυνατότητες για διερεύνηση, από πλευράς εκπαιδευτή, του βαθμού, στον οποίο οι εκπαι­δευόμενοι αντιλαμβάνονται αυτά που έχουν διδαχθεί καθώς και για συλ­λογή πληροφόρησης.

Επιπλέον η συζήτηση βοηθάει την ανάπτυξη των εκπαιδευομένων και την κοινωνικοποίησή τους. Θα πρέπει στη συζήτηση να καθορίζονται στόχοι (θεματολόγιο) και να εξασφαλίζεται κατάλληλη διαμόρφωση του χώρου διδασκαλίας (κυκλική διάταξη των καθισμάτων κατά τρόπο που οι συνομιλητές να αντικρίζουν ο ένας τον άλλο). Ο καθηγητής θα πα­ρεμβαίνει και θα δημιουργεί ερεθίσματα όταν το κρίνει σκόπιμο, ενώ η συζήτηση θα διεξάγεται με βάση το προκαθορισμένο θεματολόγιο και θα διευθύνεται από ένα μαθητή που έχει οριστεί να προεδρεύει.

Η μέθοδος αυτή παρουσιάζει τα παρακάτω μειονεκτήματα:

1. Χρησιμοποιείται μερικές φορές όταν δεν έχει προηγηθεί από τον κα­θηγητή κατάλληλη προετοιμασία για το μάθημα. Σύντομα οι εκπαι­δευόμενοι αντιλαμβάνονται αυτό που συμβαίνει.
2. Δεν έχει εφαρμογή στην περίπτωση που η εκπαίδευση έχει στόχο την ανάπτυξη πρακτικών δεξιοτήτων.
3. Παρουσιάζει προβλήματα όταν οι συμμετέχοντες είναι πολλοί,
4. Πολλές φορές η συζήτηση χάνει τον προσανατολισμό της.

2. Η επίδειξη.

Η επίδειξη χρησιμοποιείται για να διδάξουμε: α) πώς λειτουργεί κάτι, β) πώς γίνεται μια εργασία, γ) τι συμβαίνει σε μια διαδικασία, δ) ποιες τε­χνικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Είναι κατάλληλη για διδασκαλία δεξιοτήτων, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για επίτευξη αντικειμε­νικών σκοπών στο γνωστικό και θυμικό τομέα. Η επίδειξη πρέπει να χρησιμοποιείται ως ένα αποτελεσματικό μέσο επικοινωνίας.

Κατά την επίδειξη υλοποιείται από πλευράς εκπαιδευτή η ενέργεια που θα πρέπει να μάθουν οι εκπαιδευόμενοι. Η επίδειξη εμπλέκεται και με πολλές άλλες μεθόδους διδασκαλίας. Θα πρέπει να οργανωθεί κατάλ­ληλα η επίδειξη και το εκπαιδευτικό περιβάλλον, αλλά και να προετοι­μαστούν κατάλληλα οι εκπαιδευόμενοι. Οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να επαναλάβουν τις ενέργειες που περιελάμβανε η επίδειξη του καθηγητή. Μειονεκτήματα της μεθόδου είναι:

• απαιτεί καλή προπαρασκευή και σχεδίαση, εκτέλεση και αξιολόγηση.
• απαιτεί πολλές και ποικίλες ικανότητες από πλευράς καθηγητή.
• απαιτεί εξοπλισμό,
• μπορεί να συγκεντρώσει την προσοχή των μαθητών σε συγκεκριμένα σημεία και έτσι και να μην επιτρέπει να επιτευχθούν άλλοι βασικοί στόχοι.
• μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους για τους εκπαιδευόμενους και τον κα­θηγητή, αν δε ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα.

3. Η διάλεξη

Η διάλεξη είναι μια προφορική παρουσία - ανάλυση ενός θέματος που περιλαμβάνει πολλές φορές και χρήση βοηθητικών εποπτικών μέσων (παρουσίαση διαγραμμάτων κτλ.).

Θα πρέπει να κατευθύνεται προς συγκεκριμένους στόχους, που συν- βήθως είναι η ανάπτυξη μιας υποδομής γνώσεων για προκαθορισμένα θέματα. Η διάλεξη θα πρέπει να προετοιμάζεται και να σχεδιάζεται ένα πρόγραμμα παρουσίασης.

Μειονεκτήματα της μεθόδου είναι:

• περιορισμένη συμμετοχή του ακροατηρίου.
• ο εκπαιδευτής πρέπει να προσεγγίσει το ακροατήριο αποκλειστικά με την προφορική ομιλία.
• το λεξιλόγιο του ακροατηρίου μπορεί να περιορίσει την αποτελεσματικότητα της μεθόδου.
• η έλλειψη συγκέντρωσης του ακροατηρίου μπορεί να περιορίσει τα αποτελέσματα που αναμένονται από την εφαρμογή της μεθόδου.
• απαιτεί ύπαρξη υψηλού ενδιαφέροντος από πλευράς εκπαιδευόμενων για το θέμα που παρουσιάζεται.
• είναι πιθανό ο παρουσιαστής να μην έχει προσαρμόσει την παρουσίασή του στις ανάγκες του ακροατηρίου.

Μειονεκτήματα της μεθόδου είναι:

• δεν μπορεί να καλύψει όλες τις εκπαιδευτικές ανάγκες.
• θα πρέπει να εξασφαλίζεται η συμμετοχή όλων που συμμετέχουν και όχι μόνο ορισμένων.
• απαιτεί ικανή προεδρία. Στην αντίθετη περίπτωση δε θα έχει καμιά απόδοση.
• οι στόχοι για τη διοργάνωσή της θα πρέπει να είναι καλά κατανοητοί από όλους όσοι συμμετέχουν.

4.Η μέθοδος του συμβολαίου - (The contract Method)

Οι εκπαιδευόμενοι συμφωνούν με τον καθηγητή να εκτελέσουν μια συγκεκριμένη εργασία, συμφωνούν για το αντικείμενο της εργασίας και τις προδιαγραφές της και προκαθορίζουν τον τρόπο που θα την εκτελέ­σουν καθώς και το αντάλλαγμα που θα έχουν ως αποτέλεσμα του ότι ικανοποίησαν το «συμβόλαιο».

Μειονεκτήματα της μεθόδου είναι:

• υπάρχει ο κίνδυνος ορισμένοι καθηγητές να αφήσουν τους μαθητές τους να κάνουν οτιδήποτε θέλουν, και όχι αυτά που θα εξυπηρετούν την εκπαιδευτική διαδικασία και τους στόχους της.
• μπορεί ο μαθητής να έχει ακατάλληλη καθοδήγηση για τη διαμόρφωση και την εκτέλεση του «συμβολαίου».

5.Η μέθοδος εκτέλεσης ρόλων

Είναι ένα παιχνίδι χωρίς απαιτήσεις για ιδιαίτερη νοητική προσπάθεια.

• μπορεί να μην είναι κατάλληλη διαδικασία για όλους τους καθηγητές ή τους μαθητές.
• θα πρέπει να έχει την πλήρη υποστήριξη των μαθητών, για να μπορεί να εφαρμοστεί με επιτυχία.
• οι μαθητές θα πρέπει να εξετάζουν θέματα που πολλές φορές είναι πέ­ρα από τις γνώσεις του καθηγητή.
• απαιτείται ένας νέος, διαφορετικός ρόλος του καθηγητή, ο ρόλος του συντονιστή της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Κατά την εφαρμογή τους οι παραπάνω μέθοδοι μπορούν να διαφο­ροποιηθούν ανάλογα με την περίπτωση.

Κατά τη διδασκαλία πρέπει να επιδεικνύονται τα πραγματικά αντι­κείμενα στα οποία αναφερόμαστε, οι μαθητές να λύνουν προβλήματα (θε­ωρητικά και πρακτικά) σχετικά με τα θέματα που πραγματεύονται και να ανακαλύπτουν μόνοι τους τα ενδιαφέροντά τους και τις φιλοδοξίες τους μέσα από πραγματικές εμπειρίες.

Μεγάλη έμφαση δίνεται τελευταία στο να συνδεθεί η εκπαίδευση - κατάρτιση με τον πραγματικό χώρο της εργασίας για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Θα πρέπει να προσδιοριστούν οι πόροι και οι δυνατότητες του κοινωνικού περίγυρου και να μελετηθεί το πώς οι εγκαταστάσεις αυτές και οι δραστηριότητες που γίνονται σε διάφορες επιχειρήσεις και παρα­γωγικές μονάδες μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην εκπαιδευτική διαδι­κασία και να ενταχθούν σε διάφορα προγράμματα.