Οι εγκληματίες εξαπατούν τους νέους, τους εφήβους και τα παιδιά, πείθωντάς τους να στέλνουν «προσωπικές» φωτογραφίες και στη συνέχεια απαιτούν χρήματα για να μην τις δημοσιεύσουν, όπως παρατηρεί το αυξανόμενο και άκρως ανησυχητικό φαινόμενο η βρετανική εφημερίδα The Guardian.

Ο διαδικτυακός εκβιασμός μέσω σεξουαλικής εκμετάλλευσης (sextortion) είναι μια μορφή οικονομικής απάτης που έχει γίνει όλο και πιο διαδεδομένη τον τελευταίο χρόνο.

Σε ορισμένες περιπτώσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία έφηβοι αυτοκτόνησαν αφού έγιναν στόχος κυβερνοεγκληματιών, οι οποίοι συνήθως δραστηριοποιούνται από τη δυτική Αφρική ή τη νοτιοανατολική Ασία.

Οι απατεώνες επιδιώκουν να εκβιάσουν τα θύματα, συνήθως αγόρια, εξαπατώντας τα να στείλουν προσωπικές φωτογραφίες τους και στη συνέχεια να ζητήσουν χρήματα απειλώντας ότι θα δημοσιεύσουν τις εικόνες στο διαδίκτυο – μεταξύ άλλων σε φίλους και συγγενείς.

Ακολουθεί ένας οδηγός για το πώς λειτουργούν οι απατεώνες sextortion και πώς να αντιμετωπίσετε τέτοιες επιθέσεις.

Πώς συμβαίνουν οι επιθέσεις sextortion

Οι επιθέσεις συνήθως λαμβάνουν χώρα μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των πλατφορμών ανταλλαγής μηνυμάτων. Σύμφωνα με στοιχεία του Ιδρύματος Internet Watch, ενός οργανισμού παρακολούθησης της ασφάλειας των παιδιών, τα έφηβα αγόρια είναι τα πιο πιθανά θύματα, αλλά τα περιστατικά που αφορούν κορίτσια έχουν αυξηθεί απότομα από την αρχή του έτους.

Στις απόπειρες sextortion, μια συνομιλία μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης γίνεται φλερτ απροσδόκητα και γρήγορα. Σε παραδείγματα που αφορούν αγόρια, μερικές φορές τους αποστέλλονται φωτογραφίες του «κοριτσιού» της συνομιλίας, οι οποίες στην πραγματικότητα είναι τυχαίες φωτογραφίες που λαμβάνονται από προφίλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τα παραδείγματα που άκουσε η Childline, μια συμβουλευτική υπηρεσία, δείχνουν ότι η επαφή έχει γίνει σε πλατφόρμες όπως το Instagram, το Snapchat, το Wizz, το Discord και η εφαρμογή βίντεο-συνομιλίας Omegle. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το θύμα ενθαρρύνεται να μεταβεί σε διαφορετική πλατφόρμα, όπως μια εφαρμογή ιδιωτικών μηνυμάτων.

Στη συνέχεια, τους ζητείται να στείλουν προσωπικές selfies σε μορφή εικόνας ή βίντεο. Μόλις συμβεί αυτό, ο τόνος της επικοινωνίας αλλάζει απότομα, κλιμακούμενος αμέσως σε απαιτήσεις για χρήματα μαζί με την απειλή ότι το υλικό θα κοινοποιηθεί στο διαδίκτυο, μεταξύ άλλων με φίλους και συγγενείς στο προφίλ του θύματος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι εκβιαστές γνωρίζουν ότι οι νέοι δεν έχουν πρόσβαση σε μεγάλα χρηματικά ποσά ή πιστωτικές κάρτες, οπότε μπορούν να ζητήσουν μικρά ποσά ως δωροκάρτες Amazon ή μέσω PayPal, αλλά είναι επίσης γνωστό ότι επιστρέφουν συνεχώς για περισσότερα.

Τι πρέπει να κάνετε αν το παιδί σας έχει πέσει θύμα απάτης με εκβιασμό

Η Εθνική Υπηρεσία Εγκλήματος, η οποία αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο στην αντιμετώπιση του sextortion στο Ηνωμένο Βασίλειο, λέει ότι δεν πρέπει να πληρώσετε τον δράστη, καθώς δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι αυτό θα σταματήσει τις απειλές.

Θα πρέπει επίσης να σταματήσετε να επικοινωνείτε με τον απατεώνα και να τον μπλοκάρετε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις πλατφόρμες ανταλλαγής μηνυμάτων. Και θα πρέπει να κρατάτε αποδεικτικά στοιχεία, όπως μηνύματα, εικόνες, αριθμούς τηλεφώνου και στοιχεία τραπεζικού λογαριασμού που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την ταυτοποίηση του δράστη.

Μία από τις πρώτες προκλήσεις, λέει η ντετέκτιβ Μισέλ Φίντλεϊ, επικεφαλής της Αστυνομίας της Σκωτίας για τον εξαναγκασμό, «είναι ότι μερικές φορές οι άνθρωποι που καταγγέλλουν δεν καταλαβαίνουν ότι στην πραγματικότητα είναι θύματα. Νομίζουν ότι είναι συνένοχοι στην αξιόποινη πράξη. Πρέπει λοιπόν να βοηθήσουμε τους νέους να καταλάβουν ότι έχουν γίνει στόχος.»

«Υπάρχει ο παράγοντας της ντροπής – δεν θέλεις να μάθουν οι γονείς σου ή οι συμμαθητές σου ότι σε έχουν πιάσει στα πράσα. Οι νέοι αισθάνονται ότι είναι αυτοί που έχουν τεχνολογικές γνώσεις και θα έπρεπε να γνωρίζουν καλύτερα. Εξηγήστε ότι οι άνθρωποι που διαπράττουν αυτά τα εγκλήματα είναι πολύ οργανωμένοι και πολύ έξυπνοι», τονίζει.

Η ντροπή του να πέφτεις θύμα είναι ένας μεγάλος παράγοντας που οδηγεί τους ανθρώπους στη σιωπή, λέει η Αμάντα Σάντγουντ, επικεφαλής του sextortion για τη Γραμμή Βοήθειας για την «εκδικητική πορνογραφία» (Revenge Porn). «Πολλοί άνθρωποι δεν βλέπουν το λόγο να πάνε στην αστυνομία, επειδή γνωρίζουν ότι ο δράστης βρίσκεται στο εξωτερικό και ο πρωταρχικός τους στόχος είναι να σταματήσουν να μοιράζονται το περιεχόμενο ή, αν έχει γίνει, να το αφαιρέσουν», όπως τονίζεται.

Ωστόσο, οι αστυνομικές δυνάμεις σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο ενθαρρύνουν τους νέους και τους γονείς τους να καταγγέλλουν αυτά τα περιστατικά, υποσχόμενες ότι θα αντιμετωπίζουν τα θύματα με σεβασμό και χωρίς να τα κρίνουν και υπογραμμίζοντας ότι αυτό τους βοηθά να αποτρέψουν μελλοντικά εγκλήματα.

Μπορούν οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης να κατεβάσουν εικόνες;

Η NSPCC και το Ίδρυμα Internet Watch λειτουργούν την υπηρεσία Report Remove, η οποία επιτρέπει στα παιδιά να επισημαίνουν ανώνυμα τις προσωπικές τους εικόνες ή βίντεο που έχουν στείλει σε απατεώνες sextortion.

Η υπηρεσία μετατρέπει αυτές τις εικόνες σε ένα «hash», ή ψηφιακό αποτύπωμα, το οποίο μοιράζεται με τις μεγάλες τεχνολογικές πλατφόρμες, οι οποίες μπορούν να κατεβάσουν την εικόνα ή να αποτρέψουν τη μεταφόρτωσή της. Ωστόσο, η υπηρεσία δεν είναι σε θέση να εντοπίσει την εικόνα σε ιδιωτικές υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων, όπως το WhatsApp, οι οποίες είναι κρυπτογραφημένες.

Τι μπορούν να κάνουν οι οικογένειες για να βοηθήσουν τα παιδιά

Οι ειδικοί συνιστούν τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος στο οποίο τα παιδιά αισθάνονται ότι μπορούν να συζητήσουν δύσκολα ή ενοχλητικά θέματα.

Η δρ Λίντα Μπλερ, κλινική ψυχολόγος που ειδικεύεται στην εργασία με εφήβους και τις οικογένειές τους, λέει ότι οι οικογένειες πρέπει να δημιουργούν καθημερινές ευκαιρίες για να διευκολύνουν τη συζήτηση, όπως κατά τη διάρκεια ενός γεύματος ή κατά τη διάρκεια τακτικών ταξιδιών με το αυτοκίνητο. Προσθέτει ότι όταν ένα παιδί σας πλησιάζει για να μιλήσει, θα πρέπει να υπογραμμίζετε ότι δίνετε προσοχή, απομακρύνοντας το τηλέφωνο ή τις συσκευές σας.

Η Μπλερ συμβουλεύει επίσης να μην αντιδράτε υπερβολικά: «Ο εξαναγκασμός είναι τρομερός, αλλά το ίδιο ισχύει και για κάθε πράξη που εκμεταλλεύεται το παιδί σας και καταχράται την εμπιστοσύνη του. Αν είστε λίγο πιο ήρεμοι σχετικά με το θέμα, θα είναι και εκείνα».

Οι γονείς θα πρέπει να περιγράφουν με μεγάλη σαφήνεια πώς μοιάζει μια απειλή sextortion και πώς την έχουν αντιμετωπίσει άλλοι νέοι – τα θύματα αναφέρουν ότι δεν αισθάνονται τόσο απομονωμένα όταν ακούνε ότι και άλλοι έχουν βιώσει κάτι παρόμοιο – καθώς και να συζητούν τακτικά για τη ζωή στο διαδίκτυο γενικά. Δεν μπορείτε να τονίσετε αρκετά συχνά ότι χάνετε τον έλεγχο μιας εικόνας στο διαδίκτυο μόλις την στείλετε σε ένα άλλο άτομο, όποιος κι αν είναι ή υποτίθεται ότι είναι.

Η Τάμσιν ΜακΝάλι από το Ίδρυμα Internet Watch αναφέρει: «Οι νέοι πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτός με τον οποίο συνομιλούν στο διαδίκτυο μπορεί να μην είναι αυτός που λένε ότι είναι. Μπορεί να είναι πολύ εύκολο να συμφωνήσουν με κάτι εκείνη τη στιγμή, αλλά αν συμβεί αυτό, θα πρέπει να έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους ότι υπάρχουν μέρη που μπορούν να τους βοηθήσουν και ότι δεν τους κρίνουμε καθόλου».