Μένια Παπουτσή (Νηπ/γός), Πρόεδρος ΣΕΠΕ Πύργου - Αρχαίας Ολυμπίας

Η εκπαίδευση των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Ε.Ε.Α., αναπηρία και Προβλήματα Συμπεριφοράς, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις του εκπαιδευτικού συστήματος. 

Η ένταξή τους στο γενικό πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι αναγκαία, τόσο για την προσωπική τους ανάπτυξη όσο και για την ενίσχυση μιας συμπεριληπτικής κοινωνίας. Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στη νομοθεσία και τις πολιτικές ένταξης, η καθημερινή πραγματικότητα στη σχολική τάξη συχνά δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των μαθητών, των εκπαιδευτικών, αλλά και των υπόλοιπων παιδιών. Υπάρχουν σοβαρά προβλήματα, τα οποία πρέπει να επιλυθούν με συστηματική και οργανωμένη πολιτική στήριξη

Προκλήσεις στη Σχολική Αίθουσα

Για τους εκπαιδευτικούς, η συνύπαρξη μαθητών με ειδικές ανάγκες και μαθητών τυπικής ανάπτυξης σε τμήματα των 25 μαθητών είναι εξαιρετικά απαιτητική αλλά και εξαντλητική. Η έλλειψη επαρκούς στήριξης και ουσιαστικής  καθοδήγησης του εκπαιδευτικού προσωπικού, σε συνδυασμό με τις αυξημένες ανάγκες αυτών των μαθητών, οδηγεί σε περιορισμένη αποτελεσματικότητα και επαγγελματική εξουθένωση. Ιδιαίτερα στα νηπιαγωγεία, η απουσία πρώιμης διάγνωσης και παρέμβασης κατά  την είσοδο των προνηπίων στο σχολικό περιβάλλον δυσχεραίνει την κατάσταση. Η συνεργασία με τους γονείς είναι συχνά δύσκολη, είτε λόγω άγνοιας είτε λόγω άρνησης, ενώ οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται συχνά υπόλογοι για αβάσιμες κατηγορίες. Από την άλλη, το Υπουργείο Παιδείας δεν προσλαμβάνει επαρκή αριθμό Εκπαιδευτικών Παράλληλης Στήριξης(ΕΕΠ) και Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό(ΕΒΠ), αφήνοντας ουσιαστικά ακάλυπτους  ΟΛΟΥΣ τους μαθητές μιας τάξης, αναθέτοντας σε έναν εκπαιδευτικό ΕΕΠ ή στο ΕΒΠ, να υποστηρίζει μέχρι και τέσσερα παιδιά, ακόμα και σε διαφορετικά τμήματα της Σχολικής Μονάδας.

Για τα υπόλοιπα παιδιά της τάξης, αυτή η κατάσταση προκαλεί εντάσεις και ανισορροπία. Τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης συχνά αποσπώνται, ενώ τα παιδιά με ειδικές ανάγκες δεν λαμβάνουν την απαραίτητη προσοχή και καθοδήγηση.

Απουσία Στήριξης στο Ολοήμερο Πρόγραμμα

Η υποστήριξη των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (Ε.Ε.Α.), αναπηρία και σοβαρά Προβλήματα Συμπεριφοράς περιορίζεται συχνά στο πρωινό ωράριο του Υποχρεωτικού Προγράμματος, με μία παράλληλη στήριξη που καλύπτει όλες τις γνωματεύσεις μαθητών ανεξαιρέτως της βαρύτητας των αναγκών τους. Από τις 13:00 και μετά, ωστόσο, η κατάσταση γίνεται επικίνδυνη. Στο Προαιρετικό Ολοήμερο Πρόγραμμα, όπου απουσιάζουν εξειδικευμένοι εκπαιδευτικοί ΕΕΠ και ΕΒΠ και οι κατάλληλες υποδομές, η καθημερινή πραγματικότητα είναι χαοτική, με αποτέλεσμα οι προαναφερόμενοι μαθητές να μένουν ακάλυπτοι και οι γονείς να εκδηλώνουν δυσαρέσκεια, ενώ οι εκπαιδευτικοί αδυνατούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες τους, οδηγούμενοι σε ματαίωση και επαγγελματική εξουθένωση (burn out).

Καθυστερήσεις στις Αξιολογήσεις του ΚΕΔΑΣΥ

Μια ακόμη σοβαρή παράμετρος που δυσχεραίνει τη σχολική καθημερινότητα είναι οι καθυστερήσεις στις αξιολογήσεις από τα ΚΕΔΑΣΥ. Παρά τις προσπάθειες των εκπαιδευτικών να στείλουν τα παιδιά για αξιολόγηση το συντομότερο δυνατό, η αυστηρή προθεσμία υποβολής αιτήσεων μέχρι τις 20 Οκτωβρίου για τη λήψη Παράλληλης Στήριξης είναι ασφυκτική. Οι μήνες Σεπτέμβριος και Οκτώβριος αποτελούν μήνες προσαρμογής για όλους τους μαθητές, και η ανάγκη για βραχυχρόνιο πρόγραμμα στην τάξη πριν την αξιολόγηση από τα ΚΕΔΑΣΥ καθυστερεί ακόμη περισσότερο τη διαδικασία. Η μεγάλη λίστα αναμονής καθιστά αδύνατη την έγκαιρη ολοκλήρωση των αξιολογήσεων, με αποτέλεσμα πολλά παιδιά να μένουν χωρίς υποστήριξη για ολόκληρο το σχολικό έτος  ενώ οι εκπαιδευτικοί καλούνται να υποστηρίξουν τους μαθητές χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις και εργαλεία.

Διεκδικητικό Πλαίσιο

Η αύξηση των γνωματευμένων μαθητών με Ε.Ε.Α., με αναπηρία και Προβλήματα Συμπεριφοράς ανά τμήμα και η εξουθένωση του εκπαιδευτικού προσωπικού, καθιστούν αναγκαία την αναπροσαρμογή του διεκδικητικού πλαισίου:

•    Μείωση του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα: Η ένταξη και η σωστή εκπαίδευση ΟΛΩΝ των μαθητών  είναι εφικτή μόνο σε μικρότερα τμήματα.
•    Εξασφάλιση επαρκούς αριθμού παράλληλων στηρίξεων: Κάθε παιδί που χρήζει στήριξης ,δικαιούται  να έχει αποκλειστική παράλληλη στήριξη.
•    Πλήρης κάλυψη του ωραρίου: Η υποστήριξη των μαθητών πρέπει να διαρκεί καθ’ όλη τη διάρκεια εφαρμογής του Εκπαιδευτικού Προγράμματος, συμπεριλαμβανομένου του Προαιρετικού Ολοήμερου Προγράμματος, καθώς είναι αυτονόητο ότι οι ανάγκες τους είναι διαρκείς και μάλιστα σύμφωνα με τη σχετική βιβλιογραφία, επιτείνονται οι όποιες δυσκολίες τους λόγω της πολύωρης κόπωσης.
•    Επιτάχυνση των διαδικασιών αξιολόγησης από τα ΚΕΔΑΣΥ: Απαιτείται αύξηση του προσωπικού και της χρηματοδότησης των ΚΕΔΑΣΥ, αλλά και κατάργηση της αυστηρής προθεσμίας της 20ής Οκτωβρίου, με διαρκή δυνατότητα υποστήριξης κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, ιδιαίτερα για τα Νηπιαγωγεία.
•    Ενίσχυση πρώιμης παρέμβασης στα νηπιαγωγεία: Καθολικός έλεγχος και στήριξη για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση δυσκολιών από την προσχολική ηλικία και πρόβλεψη αξιολόγησης ήδη από τον παιδικό σταθμό.

•    Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση γονέων: Το Υ.ΠΑΙ.Θ.Α., πρέπει να επενδύσει σε καμπάνιες ενημέρωσης για τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και παρέμβασης και την καλή συνεργασία με το σχολείο του παιδιού τους.
•    Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στο εργασιακό τους ωράριο (ενδουπηρεσιακά), σχετικά με την υποστήριξη των μαθητών με ΕΕΑ αναπηρία και Προβλήματα Συμπεριφοράς, με βάση τη σύγχρονη έρευνα και τα πορίσματα της.

Η συμπερίληψη δεν μπορεί να είναι ένα κενό σύνθημα. Είναι ευθύνη όλων μας – Υ.ΠΑΙ.Θ.Α.-ΣΧΟΛΕΙΟΥ-ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, να διασφαλίσουμε ότι κάθε παιδί έχει δικαίωμα να λαμβάνει την εκπαίδευση και τη φροντίδα που του αξίζει. 

Αν θέλουμε σχολεία για όλους, πρέπει να δώσουμε στους εκπαιδευτικούς τα εργαλεία και τις συνθήκες για να το πετύχουν.

Οι σύγχρονες κοινωνίες κρίνονται για τον πολιτισμό τους, από τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τους πιο ευάλωτους.

Ήρθε η ώρα λοιπόν να ακουστούν οι φωνές των μάχιμων Εκπαιδευτικών της Τάξης και η επίσημη πολιτεία να ανταποκριθεί άμεσα με ουσιαστικά μέτρα.