Εκπαίδευση - Σχολεία: Μαθήματα ενσυναίσθησης ή πώς η Δανία εξάλειψε το bullying
Alfavita NewsroomΣτην Ελλάδα, φαίνεται πως ακόμη διαπραγματευόμαστε το αν η ευτυχία έχει θέση στην διδακτική ύλη κι αν χωράει στην σχολική καθημερινότητα. Κι όμως, όσο εμείς διαπραγματευόμαστε τα αυτονόητα και την υπεράσπιση της Παιδείας στην Εκπαίδευση, τόσο τα περιστατικά εκφοβισμού αυξάνονται με άσχημες μάλιστα επιπτώσεις.
Το παράδειγμα της Δανίας δεν είναι καινούριο όμως έχει σίγουρα αποδεδειγμένα αποτελέσματα. Στα σχολεία της Δανίας λοιπόν, από το 1993, η διδασκαλία της ενσυναίσθησης είναι υποχρεωτική αποτελώντας έναν σημαντικό παράγοντα που συμβάλει στο να θεωρείται η χώρα μια από τις πιο ευτυχισμένες σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ως ενσυναίσθηση ορίζουμε την δεξιότητα να κατανοούμε τα συναισθήματα του άλλου: μπορούμε δηλαδή να δούμε τον κόσμο με τα μάτια του και σταματάμε να τον κρίνουμε σύμφωνα με τις πεποιθήσεις μας.
Πιο συγκεκριμένα, το «Klassens tid», αποτελεί ένα μάθημα ενσυναίσθησης που απευθύνεται σε μαθητές μεταξύ 6 και 16 ετών, κατά τη διάρκεια του οποίου, οι μαθητές μοιράζονται τα προβλήματά τους όποια κι αν είναι αυτά και όλοι μαζί σε πλήρη αρμονία και με τον δάσκαλο της τάξης αναζητούν λύσεις με γνώμονα την αληθινή ακρόαση και κατανόηση του ατόμου που ομιλεί. Όταν δεν προκύπτουν ζητήματα προς συζήτηση, ενσυναίσθηση επιτυγχάνεται μέσω του «hygge», μιας οικειότητας δηλαδή που δημιουργείται σκόπιμα.
Άλλος τρόπος μέσα από τον οποίο οι μαθητές στην Δανία οδηγούνται στην ενσυναίσθηση είναι η ομαδική εργασία. Ο στόχος δεν είναι να δημιουργηθεί ένα κλίμα αμοιβαίας υποστήριξης. Αν αναλογιστούμε πως η Δανία αποτελεί ως χώρα, ένα από τα πιο ιδανικά περιβάλλοντα για εργασία, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως αυτή η νοοτροπία που ξεκινάει από το σχολείο, έχει συμβάλει σημαντικά προς αυτή την κατεύθυνση. Στα σχολεία της Δανίας, δεν δίνονται στους μαθητές εξωτερικά κίνητρα όπως βραβεία ή τρόπαια. Αντιθέτως, εξασκείται από πολύ νωρίς η κουλτούρα των κινήτρων για αυτοβελτίωση παραμερίζοντας με αυτόν τον τρόπο το αίσθημα του ανταγωνισμού.
Από πολύ μικρή ηλικία, αυτό που διδάσκονται οι μαθητές στα δανέζικα σχολεία είναι η προτεραιότητα στην συνεργασία και όχι στον ανταγωνισμό. Για μια ώρα την εβδομάδα τα παιδιά παρακολουθούν μαθήματα ενσυναίσθησης, τα οποία τα ενθαρρύνουν να ασχοληθούν με το ευ ζην των άλλων, να ακούν τον πλησίον με στόχο να τον κατανοήσουν καλύτερα και να ξεπεράσουν τα στεγανά που γίνονται προκαταλήψεις όσο μεγαλώνουμε.
Μια σχολική κουλτούρα βασισμένη στην ενσυναίσθηση, δύναται να ενισχύσει ή ακόμη να εξαλείψει κάθε είδους εκφοβισμό. Για του λόγου το αληθές, σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα στην Δανία, το ποσοστό των παιδιών, με συμπεριφορά βίας κι εκφοβισμού απέναντι σε άλλους, μειώθηκε από το 40% που ήταν το 1998, σε λιγότερο από 5% το 2018.
Ο ανταγωνισμός πρέπει να αφορά μόνο τους εαυτούς μας και όχι τους άλλους
Η Αμερικανίδα συγγραφέας και ψυχολόγος Jessica Alexander, που έχει συνεργαστεί με τη Δανή ψυχοθεραπεύτρια Iben Sandahl για τη συγγραφή και κυκλοφορία του βιβλίου «The Danish Way of Parenting: What the Happiest People in the World Know About Raising Confident, Capable Kids» εξηγεί πως τα σχολεία στη σκανδιναβική αυτή χώρα διδάσκουν την ενσυναίσθηση. Ο βασικός τρόπος εκμάθησης της σχετίζεται με την ομαδική εργασία.Οι δάσκαλοι μαθαίνουν στα παιδιά να μην αποκλείουν τους άλλους αλλά να αναλαμβάνουν την ευθύνη να βοηθούν εκείνους που δεν διαθέτουν τα ίδια προσόντα.
Ο ανταγωνισμός πρέπει να αφορά μόνο τους εαυτούς μας και όχι τους άλλους, είναι ένα ακόμα επιμέρους σημαντικό κεφάλαιο του ίδιου μαθήματος. Για το λόγο αυτό άλλωστε στη Δανία δεν δίνονται βραβεία ή διακρίσεις στα παιδιά που πρωτεύουν, αλλά επιβραβεύονται τα κίνητρα για βελτίωση του κάθε μαθητή ξεχωριστά.
«Οι Δανοί προσφέρουν στα παιδιά πολύ ελεύθερο χρόνο για παιχνίδι, στη διάρκεια του οποίου μαθαίνουν την ενσυναίσθηση και αποκτούν διαπραγματευτικές ικανότητες. Το παιχνίδι στη Δανία θεωρείται εκπαιδευτικό εργαλείο από το 1871», εξηγεί η Jessica Alexander.
Εξίσου σημαντικό είναι και το κεφάλαιο της εκμάθησης στο πλαίσιο μιας ομάδας. Στη διάρκεια του γίνονται ομάδες παιδιά διαφορετικών δυνατοτήτων και αδυναμιών που αναλαμβάνουν να φέρουν σε πέρας ένα συγκεκριμένο έργο, μια ξεχωριστή αποστολή. Σκοπός είναι να μάθουν τα παιδιά από πολύ νωρίς ότι δεν μπορούν να πετύχουν μόνα τους και ότι χρειάζονται τους άλλους για να έχουν καλύτερα αποτελέσματα.
«Ένα παιδί που είναι φυσικό ταλέντο στα μαθηματικά, εάν δε μάθει να συνεργάζεται με τους συμμαθητές του, δεν θα φτάσει ψηλά. Είναι ένα πολύ σημαντικό μάθημα για όλους μας, καθώς κανείς μας δεν προχωράει στη ζωή ολομόναχος», καταλήγει η Jessica Alexander.
Διαβάζω, αντιλαμβάνομαι και ακούω τα συναισθήματα των άλλων
Σύμφωνα με την Selon Brené Brown, Αμερικανίδα συγγραφέα, η δεξιότητα της ενσυναίσθησης απαιτεί την ικανότητα να μπούμε κάτω από το «πετσί» του άλλου, να μην τον κρίνουμε, να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά του και να του τα επικοινωνούμε.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να διευκρινίσουμε την διαφορά ανάμεσα στην ενσυναίσθηση και στην συμπόνια. Πρόκειται για την συναισθηματική στάση που μας κάνει να «μπαίνουμε στη θέση του άλλου», που επιτρέπει να βρίσκουμε τις κατάλληλες λέξεις για να βοηθήσουμε ένα άτομο ή για να κατανοήσουμε ακόμη και τις πιο αλλόκοτες για εμάς πράξεις του.
Στη Δανία, κατά τη διάρκεια του μαθήματος της ενσυναίσθησης, τα παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν, να κατανοούν και να ακούνε τα συναισθήματα των άλλων. Με τη βοήθεια εικόνων αναπαριστούν διαφορετικά συναισθήματα όπως η θλίψη, ο φόβος, η χαρά, η απογοήτευση, καλούνται να περιγράψουν τα συναισθήματα των άλλων με δικά τους λόγια και να εκφράσουν και τα δικά τους. Αυτά τα μαθήματα είναι η ευκαιρία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους δημόσια και να ακούσουν κι εκείνα των άλλων.
Η διδασκαλία της ενσυναίσθησης είναι λοιπόν περισσότερο μια ένδειξη ενός γενικότερου πνεύματος που επικρατεί στην χώρα το οποίο καλλιεργεί μια νοοτροπία συνεργασίας ανάμεσα στα άτομα πολύ περισσότερο από την προσωπική επιτυχία. Το σχολείο και ο τρόπος με τον οποίο είναι οργανωμένο είναι ένα βασικό όχημα για την διάδοση αυτής της αξίας. Αδιαμφισβήτητα, κανένα σύστημα δεν είναι αλάνθαστο, γιατί όμως να μην εμπνευστούμε από κάτι που δείχνει να λειτουργεί;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου