Μαθητικές καταλήψεις: Ένα περιοδικό φαινόμενο – «αγκάθι» στους κόλπους της εκπαιδευτικής κοινότητας
2
AlfavitaΗ «μόδα» των μαθητικών καταλήψεων δεν είναι πολύ παλιά. Η πρώτη σχετικά μεγάλη σε διάρκεια μαθητική κατάληψη μεταπολιτευτικά συνέβη στο χρονικό διάστημα από τις 3 έως τις 10 Ιανουαρίου 1983, όταν οι μαθητές του 1ου ΚΕΤΕ (Κέντρου Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης) Ζωγράφου πραγματοποίησαν κατάληψη στο σχολείο τους κατά τη διάρκεια της διακοπής των μαθημάτων για τις εορτές των Χριστουγέννων, με αιτήματα: α) τον μη υπολογισμό των βαθμών των προπαρασκευαστικών μαθημάτων στις δέσμες για τον βαθμό του απολυτηρίου, β) την εισαγωγή στα ΚΑΤΕΕ των μαθητών της δέσμης με το σύστημα εισαγωγής που είχε κοινοποιηθεί στην αρχή της χρονιάς και γ) τον ακριβή καθορισμό της εξεταστέας ύλης στα μαθήματα.
«Η πρώτη απόφαση για κατάληψη Πολυκλαδικού πάρθηκε από το ΕΠΛ Αμπελοκήπων την Τρίτη 9 Δεκεμβρίου 1986, με 390 ψήφους υπέρ της κατάληψης στο σύνολο 600 μαθητών» (Ελευθεροτυπία, φύλ. 3.415, 11.12.1986).
Έτσι: «Οι καταλήψεις στα Πολυκλαδικά Λύκεια της χώρας από τις 10 έως τις 22 Δεκεμβρίου του 1986 αποτέλεσαν το μπόλιασμα των μαθητών και της ελληνικής κοινωνίας με την ιδέα της κατάληψης στα σχολεία και το προστάδιο των μεγάλων μαθητικών κινητοποιήσεων της περιόδου 1990-91». (Εφημερίδα: «ΤΟ ΒΗΜΑ», 15/11/2014).Οι καταλήψεις των σχολείων από τους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αποτελούν την έσχατη μορφή διεκδίκησης της μαθητιώσας νεολαίας, μακράν ισχυρότερη από την αποχή και τις πορείες – συλλαλητήρια. Εξάλλου, η ειδοποιός διαφορά μεταξύ κατάληψης και αποχής έγκειται στο γεγονός ότι στην πρώτη δεν μπορούν να ληφθούν απουσίες για τους συμμετέχοντες σε αυτήν, αντίθετα με την αποχή, η οποία έχει το κόστος της καταχώρησης απουσιών για τους συμμετέχοντες. Υπάρχει όμως και μία ακόμη διαφορά: η πρώτη μορφή μαθητικών κινητοποιήσεων είναι έκνομη, κάτι που δεν συμβαίνει με την αποχή.
Οι καταλήψεις των σχολείων έχουν προσδιοριστεί ως ο πλέον δυναμικός τρόπος διεκδίκησης που εξασφαλίζει την μεγαλύτερη συμμετοχή, ως η πλέον φέρουσα άμεσα αποτελέσματα μορφή μαθητικών διαμαρτυριών και διεκδικήσεων, σε αντιδιαστολή με τις πορείες και την αποχή από τα μαθήματα, αφού αποτελεί το ύψιστο μέσο πίεσης προς τους εκάστοτε να επιληφθούν για τα μαθητικά αιτήματα ιθύνοντες. Οι μαθητές/-τριες, θεωρώντας πως τα αιτήματά τους και οι θέσεις τους δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, πως λαμβάνουν «κενές» υποσχέσεις, καταφεύγουν περιοδικά στην εφαρμογή της πίεσης της κατάληψης του σχολείου τους. Δυστυχώς, όμως, δεν είναι μόνο αυτός ο λόγος προσφυγής στο «θεσμό» της κατάληψης ενός σχολείου.
Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες μαθητές που επιθυμούν να αναδείξουν το, κακώς νοούμενο, ηγετικό στίγμα τους στην σχολική τους κοινότητα ή εκφράζοντας την αντίθεσή τους στον θεσμό του σχολείου, προχωρούν σε κατάληψη του σχολείου τους, επιβάλλοντάς την ουσιαστικά, αφού ζητείται εκ των υστέρων η «νομιμοποίησή» της από την πλειοψηφία των συμμαθητών. Βέβαια, η διαδικασία της «νομιμοποίησης» μιας κατάληψης πραγματοποιείται μέσω της συναινετικής πλειοψηφίας των γενικών συνελεύσεων των μαθητών, όταν βέβαια αυτές προηγούνται του γεγονότος.
Λόγοι ανοχής της έκνομης ενέργειας των μαθητών/-τριών, όπως αυτή προσδιορίζεται με την κατάληψη ενός σχολικού κτηρίου, μπορεί να είναι:- Η ταυτότητα του μαθητή, η οποία λειτουργεί αποτρεπτικά στην εφαρμογή της νομοθεσίας στην αντιμετώπιση του φαινομένου των καταλήψεων
- Η δυσαρέσκεια της κοινωνίας για την αδιαφορία της Πολιτείας σε προβλήματα που ταλανίζουν την εκπαίδευση
- Η δημιουργία αίσθησης εμπαιγμού για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται χρόνια προβλήματα της εκπαιδευτικής κοινότητας
- Οι στρεβλές προσπάθειες επίρριψης των ευθυνών για τα κακώς κείμενα της εκπαιδευτικής πραγματικότητας στους συμμετέχοντες σε αυτήν (εκπαιδευτικούς, μαθητές) και όχι στους έχοντες την ευθύνη του εκπαιδευτικού σχεδιασμού και της λήψης αποφάσεων.
Η απουσία αντίδρασης της Πολιτείας στον θεσμό των μαθητικών καταλήψεων έχει ως αποτέλεσμα να ερμηνεύεται αυτή η μορφή μαθητικών διεκδικήσεων ως αποδεκτός τρόπος διαμαρτυρίας και, κατ’ επέκταση, ως νόμιμο διεκδικητικό μέσο. Η ουδέτερη ως παθητική στάση της πλειονότητας των γονέων επιτείνει αυτή την ψευδαίσθηση.
Η παρεμπόδιση της λειτουργίας ενός σχολείου αδιαμφισβήτητα αποτελεί ενέργεια παράνομη, αφού αντίκειται τόσο στην άσκηση των δικαιωμάτων πολιτών που επιθυμούν και δικαιούνται να λάβουν την εκπαίδευση που έχει προβλεφθεί γι’ αυτούς, όσο και στο δικαίωμα των εργαζόμενων εκπαιδευτικών να προσέλθουν στην εργασία τους. Και, εντέλει, η «νομιμοποίηση» της κατάληψης ενός σχολείου ως μορφής κινητοποίησης, αποτελεί στρεβλό μάθημα πολιτικοποίησης και δημοκρατικής αγωγής για τους μαθητές/-τριες που συμμετέχουν σε αυτήν.
Οι προσπάθειες καταστολής των καταλήψεων με εκφοβισμό, απειλές και επίρριψη ευθυνών στα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας μοιάζει με την προσπάθεια σβησίματος της φωτιάς ρίχνοντας σε αυτήν λάδι. Αλλά και η εκμετάλλευση των αγώνων των μαθητών για ίδιους σκοπούς αποτελεί ξεκάθαρα αθέμιτη ενέργεια που υποσκάπτει τα πλέον υγιή θεμέλια της κοινωνίας, όπως είναι οι νέοι και νέες.
Οι μαθητικές καταλήψεις, ως διεκδικητική μορφή, θα πρέπει να εξαλειφθεί από το ρεπερτόριο των μορφών αγώνα και διαμαρτυρίας των μαθητών/-τριών. Όχι όμως βίαια, αλλά μεθοδικά και συστηματικά, εμμένοντας να διδάσκουμε από τις μικρές ακόμη ηλικίες στα παιδιά μας ότι οι διεκδικήσεις για καλύτερες συνθήκες στην καθημερινότητά τους, για ένα ευοίωνο μέλλον, για έναν καλύτερο κόσμο θα πρέπει να είναι ισχυρό μέλημά τους. Να μην πραγματοποιείται όμως αυτή η διεκδίκηση με έκνομους τρόπους, σε βάρος των δικαιωμάτων συμπολιτών τους, αλλά να στηρίζεται στις αξίες και στις αρχές της δημοκρατίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης. Και στον στόχο αυτό να επιδειχθεί ισχυρή επιμονή, ακόμη και όταν οι συνθήκες της καθημερινότητας αντιτίθενται σε αυτήν την προσπάθεια. Εξάλλου, μέλημα μας και ελπίδα να δει η πατρίδα μας καλύτερες ημέρες είναι η σημερινή νεολαία, τα παιδιά μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου