Εκτύπωση

των Σπυριδούλα Γάτσιου και Θωμά Γέροντα,

Τις συνέπειες του lockdown και του εγκλεισμού των παιδιών όλων των ηλικιών φοβόμαστε ότι θα τις βρούμε μπροστά μας τόσο στο σχολείο όσο και στην κοινωνία. Γι΄ αυτό φέρουν τεράστιες ευθύνες αυτοί που δεν πήραν μέτρα για τη διασφάλιση της συνέχισης της λειτουργίας των σχολείων με ασφάλεια με επιπλέον μέτρα αραίωσης μαθητών και ενίσχυσης σε προσωπικό. Σε αυτό το πλαίσιο θέλουμε να φωτίσουμε κάποιες ιδιαίτερες πλευρές για τις συνέπειες αυτών των αντιεκπαιδευτικών επιλογών ιδιαίτερα στα μικρότερα παιδιά που καλούνται να μεταβούν από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό έχοντας απωλέσει πάνω από μισό διδακτικό χρόνο από τη δίχρονη προσχολική εκπαίδευση λόγω των κλειστών σχολείων κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Ο χρόνος lockdown για τους μαθητές μας όλων των ηλικιών της α΄ βάθμιας εκπαίδευσης σημαίνει παιδιά που έχουν στερηθεί μεγάλο μέρος του χρόνου κοινωνικοποίησης τους, λιγότερα κινητικά παιχνίδια, περιορισμένη επαφή με φίλους, πολύωρη έκθεση στο διαδίκτυο, περιορισμένη αθλητική δραστηριότητα, ελάχιστη εκτόνωση, περιορισμένη ανάπτυξη και ωρίμανση δομικών λειτουργιών του ψυχοσυναισθηματικού τους κόσμου, ανατροπή βιορυθμών, απομόνωση, λοιπές διαταραχές.

Ο πλέον του μισού χρόνου -αθροιστικά- αναστολής σχολικών μονάδων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση σημαίνει ότι το σχολείο έχει απωλέσει τη δυνατότητα να λειτουργεί ως ο βασικός φορέας εκπαίδευσης που διαδραματίζει τεράστιο ρόλο στη διαμόρφωση υγιών πνευματικά και ψυχικά ατόμων με αποτέλεσμα να παρατηρούνται ήδη προβλήματα στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών.

Μαζί με όλα τα παραπάνω επισημαίνουμε ότι είναι αδύνατον μέσω τηλεδιαδικασίας να ολοκληρωθεί η εκμάθηση βασικών δεξιοτήτων  για τα παιδιά ηλικίας 4+ που είναι απαραίτητες για την σχολική επιτυχία τους. Οι δεξιότητες αυτές είναι στενά συνδεδεμένες μεταξύ τους και χρησιμοποιούνται καθημερινά από τους μικρούς μαθητές σε πλήθος δραστηριοτήτων στη δια ζώσης λειτουργία του σχολείου. Η ανάπτυξή τους συμβάλει σημαντικά στην ενίσχυση του δυναμικού του παιδιού, ενώ βοηθά την ανάπτυξη και άλλων δεξιοτήτων σταδιακά.

Αναλογιζόμαστε τους μαθητές που θα ξεκινήσουν την Α’ Δημοτικού, καθώς οι συνθήκες που θα αντιμετωπίσουν εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς, θα είναι οι πλέον δύσκολες των τελευταίων δεκαετιών. Ο λόγος είναι ότι τα παιδιά αυτά θα αναγκαστούν να ξεκινήσουν το σχολείο «απροετοίμαστα», «ανεφοδίαστα».

Οι δεξιότητες που εξασκούν τα παιδιά στα 2 χρόνια που φοιτούν στο προνήπιο και το νήπιο, είναι μεγάλης σημασίας: από πρακτικά και καίρια ζητήματα, όπως η ικανότητα του παιδιού να αποχωρίζεται τους γονείς του για 4-5 ώρες και να έχει λύσει το θέμα της τουαλέτας/αυτοεξυπηρέτησης, μέχρι την κοινωνική του ανάπτυξη, όπως το να μπορεί να αλληλεπιδρά με συνομηλίκους και ενηλίκους, να συμμετέχει σε ομαδικές δραστηριότητες, να ακολουθεί κανόνες, να μπορεί να περιμένει τη σειρά του.

Απουσία συγκεκριμένων δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται κάτω από ομαλές συνθήκες καθημερινά στο νηπιαγωγείο το παιδί θα δυσκολευτεί κατά την είσοδό του στην Α΄ τάξη,

  • στο συντονισμό των κινήσεων λεπτής κινητικότητας άρα και σε βασικές εργασίες που παρουσιάζονται στη σχολική τάξη εφόσον δεν έχει εξασκηθεί σε λεπτές δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την ολοκλήρωση δραστηριοτήτων όπως: η γραφή, το κόψιμο με ψαλίδι, η χρήση κουταλιού/πιρουνιού, το δέσιμο των κορδονιών, το κλείσιμο των φερμουάρ κ.ά.

  • στην ακουστική επεξεργασία που είναι η ικανότητα να αναγνωρίζουμε, να ερμηνεύουμε και να αναλύουμε την ομιλούμενη γλώσσα. Τα παιδιά με ισχυρές δεξιότητες ακουστικής επεξεργασίας είναι σε θέση να ανταποκρίνονται άμεσα και κατάλληλα στην οδηγία ή το αίτημα ενός δασκάλου. Τα παιδιά με μειωμένες δεξιότητες ακουστικής επεξεργασίας συχνά βασίζονται σε οπτικά ερεθίσματα από τους άλλους, για να τους βοηθήσουν να μαντέψουν τι να κάνουν ή πώς να συμπεριφέρονται. Όπως ψάχνουν για οπτικές ενδείξεις, μπορεί να φαίνονται μπερδεμένα ή ότι αποσπάται η προσοχή τους και συχνά έχουν καθυστερημένες απαντήσεις σε προφορικές οδηγίες.

  • στην οπτική διάκριση που είναι η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε με ακρίβεια τα οπτικά ερεθίσματα που μας περιβάλλουν. Οι λεπτομέρειες οπτικής διάκρισης είναι σημαντικές για τις αποφάσεις και τις απαντήσεις ενός μαθητή κατά την διάρκεια του μαθήματος ή του διαβάσματος στο σπίτι.

Ενώ παράλληλα

  • δεν έχουν ολοκληρωθεί οι προμαθηματικές δεξιότητες που θέτουν τα θεμέλια για την εκμάθηση πιο προηγμένων μαθηματικών εννοιών αλλά και οι προγραφικές, προαναγνωστικές δηλαδή η γραφο-φωνολογική επίγνωση του να αναγνωρίζουν μεμονωμένα γράμματα και λέξεις. Μόλις τα παιδιά είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τυπωμένα γράμματα, αναπτύσσουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν ολόκληρες λέξεις.

Σύμφωνα με τις/τους νηπιαγωγούς, τα παιδιά που παίρνουν μέρος στην εξ αποστάσεως διδασκαλία είναι πολύ λίγα, για λόγους που όλοι γνωρίζουμε ή μπορούμε να μαντέψουμε: δεν έχουν πρόσβαση στο ίντερνετ, δε διαθέτουν ηλ. υπολογιστές ή tablets για να μπορέσουν να παρακολουθήσουν διαδικτυακά μαθήματα, οι γονείς δεν έχουν την ευκαιρία ή τον χρόνο να τα βοηθήσουν, λόγω εργασίας, δίνεται προτεραιότητα από την οικογένεια στην συμμετοχή στην τηλεεκπαίδευση των μεγαλύτερων αδελφών λόγω έλλειψης πολλών μέσων. Έτσι κι αλλιώς και τα παιδιά που παρακολουθούν την τηλεεκπαίδευση αδυνατούν να έχουν τα αποτελέσματα που έχουν στην τάξη στις βασικές λειτουργίες και δεξιότητες που αναφέραμε ενδεικτικά. Τα παιδιά αυτά λοιπόν, που τον Σεπτέμβριο θα είναι η πλειοψηφία των νέων μαθητών στα Δημοτικά της χώρας, θα πρέπει να κατακτήσουν όλες αυτές τις δεξιότητες κατά τις πρώτες εβδομάδες της χρονιάς, ενώ οι δάσκαλοι και οι γονείς τους θα παλεύουν με το χρόνο για να καλύψουν ταυτόχρονα το γνωστικό και κοινωνικο- συναισθηματικό πεδίο που αντιστοιχεί στην Α’ δημοτικού.

Για τα νηπιάκια- πρωτάκια μας αλλά και για όλους τους μαθητές μας!!

Οι εκπαιδευτικοί της τάξης και όλοι όσοι έχουν περάσει από τα μαθητικά θρανία γνωρίζουν πολύ καλά ότι η ποιότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας εξαρτάται και από τον αριθμό των μαθητών. Οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί αποδίδουν καλύτερα σε ολιγομελή τμήματα. Όσο λιγότεροι μαθητές σε ένα τμήμα τόσο καλύτερη η παρεχόμενη εκπαίδευση και αυτό γιατί ο δάσκαλος μπορεί να απασχοληθεί με τις απορίες του καθενός ιδιαίτερα μαθητή, να εξετάσει τον καθένα και να διαπιστώσει τον βαθμό κατανόησης του, έχει τον χρόνο να λύσει προβλήματα κοινωνικοποίησης των μαθητών του, να στηρίξει μαθητές ψυχολογικά και να επιμείνει περισσότερο σε μαθητές που παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες.

Τη στιγμή λοιπόν που το ζητούμενο στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις, οι δυνατότητες, τα ενδιαφέροντα και, γενικά, οι ανάγκες και οι ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή, από άποψη γλωσσική, γνωστική, νοητική, συναισθηματική, πολιτισμική και κοινωνική, γεγονός που επιβάλλει την εξατομικευμένη παιδαγωγική και διδακτική παρέμβαση του εκπαιδευτικού, τη νέα σχολική χρονιά προβλέπεται η λειτουργία εκατοντάδων τμημάτων με 25 μαθητές σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία, γεγονός που θα δυσχεράνει ακόμα περισσότερο την επίτευξη των παιδαγωγικών σκοπών και, ειδικότερα, την ποιότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

H εφαρμογή του άρθρου 50 του ν. 4692/2020 (Α ́ 111) στις εγγραφές της Α΄ τάξης των δημοτικών σχολείων και των νηπιαγωγείων για το σχολικό έτος 2021-2022, που προβλέπει την αύξηση του μέγιστου αριθμού μαθητών από 22 σε 25 ανά τμήμα αλλά και η θέσπιση του ελάχιστου αριθμού μαθητών σε 15 ανά τμήμα, οδηγεί για δεύτερη σχολική χρονιά, αφενός μεν, στην κατάργηση εκατοντάδων τμημάτων, αφετέρου δε, στη δημιουργία εκατοντάδων νέων τμημάτων με 25 μαθητές, σε συνθήκες πανδημίας, αλλά και στην υποχρεωτική μετακίνηση μαθητών από το σχολείο της αρχικής εγγραφής τους σε άλλο σχολείο.

Για να μην αναφερθούμε αναλυτικά στα φαινόμενα, όπου στις περισσότερες περιπτώσεις παραβιάζεται ακόμα και ο κανονισμός πυρασφάλειας για τις σχολικές αίθουσες που προβλέπει 2τμ μέτρα ανά άτομο στην τάξη (εξαιρουμένων των σταθερών επίπλων) οι μαθητές μας στοιβάζονται σε αίθουσες που είναι κατασκευασμένες να φιλοξενούν μικρότερο αριθμό μαθητών. Γεγονός που πέρα από το συγχρωτισμό σε περίοδο πανδημίας δημιουργεί και επιπλέον προβλήματα ασφάλειας σε περιπτώσεις ατυχήματος (πχ σεισμού, πυρκαγιάς κλπ) ενώ δυσκολεύει γενικά τις μετακινήσεις των μαθητών μέσα στο χώρο της τάξης.

Αν σε κανονικές συνθήκες το ζήτημα της μείωσης του αριθμού των μαθητών στην τάξη στους 15 μαθητές ειδικά για Νήπια, την Α΄ και Β΄ τάξη του δημοτικού και 20 για τις μεγαλύτερες ήταν κρίσιμο στην διαμόρφωση των τμημάτων, τη νέα χρονιά γίνεται καθοριστικό για τη δυνατότητα των παιδιών να καλύψουν «κενά» και καθυστερήσεις από την έλλειψη στην ουσία ενός ολόκληρου χρόνου – 3 μήνες πέρσι και σχεδόν 5 μήνες φέτος – από την κανονική εκπαιδευτική διαδικασία στο νηπιαγωγείο.

Όποιοι ενδιαφέρονται πραγματικά για την πρόοδο των παιδιών πρέπει να απαιτήσουν και να συμβάλουν με κάθε τρόπο στην μείωση του αριθμού των μαθητών στην τάξη. Σε συνθήκες πανδημίας πέρα από την αναγκαία υγειονομική ασφάλεια που μπορούν να παρέχουν για την ασφαλή λειτουργία των σχολείων με τις αναγκαίες αποστάσεις θα είναι καθοριστικές για να κερδίσουμε μια γενιά παιδιών. Στόχος είναι να μη διαπιστώνουμε στο μέλλον ότι με τις εγκληματικές επιλογές των περικοπών στην εκπαίδευση επιτρέψαμε να δημιουργηθεί μια χαμένη γενιά μαθητών.