Εκπαίδευση: Μαθητές δεν κατανοούν τι διαβάζουν - Πρόταση για αύξηση του ηλικιακού ορίου στην Α' Δημοτικού
Alfavita NewsroomΗ κατανόηση του γραπτού λόγου και η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης αποτελούν βασικές δεξιότητες που διαμορφώνουν το μέλλον των μαθητών. Ωστόσο, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠΔΕ) για το 2024, ένας στους πέντε μαθητές αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες στην κατανόηση και παραγωγή γραπτού λόγου, με τα προβλήματα αυτά να επεκτείνονται και στα Μαθηματικά. Οι δυσκολίες αυτές οδηγούν σε λειτουργικό αναλφαβητισμό, περιορίζοντας τις προοπτικές αυτών των μαθητών στην κοινωνία και την εργασία.
Τι Είναι ο Λειτουργικός Αναλφαβητισμός;
Η UNESCO ορίζει τον λειτουργικό αναλφαβητισμό ως την αδυναμία κατανόησης του προφορικού και γραπτού λόγου, την ανικανότητα διατύπωσης σκέψεων με σαφήνεια, καθώς και την αδυναμία ανάπτυξης κριτικής σκέψης και αφαιρετικής ικανότητας. Έτσι, ένας λειτουργικά αναλφάβητος μαθητής δεν μπορεί να επωφεληθεί πλήρως από το εκπαιδευτικό σύστημα ή να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της καθημερινότητας.
Τα Ευρήματα της Έκθεσης της ΑΔΙΠΠΔΕ
Η έκθεση της ΑΔΙΠΠΔΕ, βασισμένη σε αποτελέσματα διαγνωστικών εξετάσεων στη ΣΤ' Δημοτικού και τη Γ' Γυμνασίου, καταδεικνύει ότι:
- Το 20% των μαθητών δεν κατανοεί ερωτήσεις πρώτου επιπέδου δυσκολίας.
- Οι δυσκολίες αυτές έχουν ρίζες στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, όπου δεν αντιμετωπίζονται έγκαιρα.
- Η υιοθέτηση της κειμενοκεντρικής προσέγγισης, αν και θεωρητικά ενδεδειγμένη, εφαρμόζεται επιφανειακά και χωρίς επαρκή υποστήριξη.
Σημαντική είναι επίσης η επισήμανση ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν διασφαλίζει πως οι μαθητές είναι έτοιμοι για την Α' Δημοτικού, τόσο γνωστικά όσο και συναισθηματικά.
Η Πρόταση για Αύξηση του Ηλικιακού Ορίου στην Α' Δημοτικού
Ένα από τα κύρια σημεία της έκθεσης είναι η πρόταση για αναθεώρηση του ελάχιστου ηλικιακού ορίου εγγραφής στην Α' Δημοτικού. Σήμερα, οι μαθητές μπορούν να εγγραφούν στην ηλικία των 5 ετών και 8 μηνών, ενώ η ΑΔΙΠΠΔΕ προτείνει την αύξηση στα 6 έτη, όπως συμβαίνει στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε.
Η αλλαγή αυτή θα επιτρέψει στα παιδιά να αναπτύξουν την αναγκαία γνωστική και κοινωνική ετοιμότητα, ενώ σε περιπτώσεις ανετοιμότητας προτείνεται η παρακολούθηση ενός ενδιάμεσου προγράμματος, που θα καλύπτει κενά σε γλωσσικές και μαθησιακές δεξιότητες.
Η Ευθύνη του Εκπαιδευτικού Συστήματος
Η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη έγκαιρης παρέμβασης από το Νηπιαγωγείο. Η συνεργασία μεταξύ νηπιαγωγών, δασκάλων και καθηγητών είναι κρίσιμη, με τον συντονισμό από εκπαιδευτικούς επόπτες να θεωρείται απαραίτητος. Παράλληλα, προτείνονται δράσεις όπως:
- Ενισχυτική διδασκαλία και διαφοροποιημένη μάθηση για μαθητές με δυσκολίες.
- Συστηματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας.
- Δημιουργία Τμημάτων Αλφαβητισμού και Λειτουργικού Εγγραμματισμού σε περιφερειακό επίπεδο.
Γιατί οι Προτεινόμενες Λύσεις Δεν Αποδίδουν;
Παρά τις ενέργειες που έχουν γίνει, τα προβλήματα παραμένουν. Ελλείψεις όπως η ανεπαρκής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και η απουσία κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού περιορίζουν την αποτελεσματικότητα της κειμενοκεντρικής προσέγγισης.
Σημειώνεται ότι η κειμενοκεντρική μέθοδος έχει υιοθετηθεί σε πολλές χώρες, με θετικά αποτελέσματα, όταν συνοδεύεται από στοχευμένη επιμόρφωση και υποστήριξη. Ωστόσο, η επιφανειακή εφαρμογή της στην Ελλάδα αποδυναμώνει το δυναμικό της.
Επιπτώσεις και Κοινωνική Διάσταση
Η αδυναμία κατανόησης κειμένου δεν περιορίζει μόνο τις σχολικές επιδόσεις αλλά επηρεάζει και την καθημερινή ζωή. Μαθητές που δεν αποκτούν αυτές τις δεξιότητες κινδυνεύουν να βρεθούν στο περιθώριο, με αρνητικές συνέπειες για την κοινωνία συνολικά.
Κρίσιμα Ερωτήματα και Επόμενα Βήματα
- Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν τα μέσα να εφαρμόσουν αποτελεσματικές διδακτικές μεθόδους;
- Είναι η αύξηση του ηλικιακού ορίου στην Α' Δημοτικού αρκετή για να λύσει το πρόβλημα;
- Ποιες είναι οι ευθύνες του Υπουργείου Παιδείας και των θεσμών για την εφαρμογή μόνιμων λύσεων;
Η αντιμετώπιση του λειτουργικού αναλφαβητισμού είναι μια επένδυση για το μέλλον. Απαιτείται αποφασιστικότητα, πόροι και στοχευμένες παρεμβάσεις που θα εξασφαλίσουν ίσες ευκαιρίες για όλους τους μαθητές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου