O γονεϊκός ρόλος δεν είναι μόνο «στοργή και προδέρμ»
Δημήτρης ΤσιριγώτηςΔεν υπάρχει πιο δύσκολος ρόλος από εκείνον του γονέα. Καλείται να καθοδηγήσει το παιδί του στην ανεξαρτησία του όταν ο ίδιος έχει ως φυσική τάση τη δημιουργία σχέσης πλήρους εξάρτησης. Η οικογένεια είναι με διαφορά ο πιο αντιφατικός κοινωνικός φορέας. Ειδικά σήμερα.
Είναι αξιοπερίεργο το γεγονός ότι ενώ οι σημερινοί γονείς σε σχέση με τους παλαιότερους ασχολούνται πολύ περισσότερο με τις ζωές των παιδιών τους, είναι πιο ενημερωμένοι σε θέματα διαπαιδαγώγησης, έχουν μεγαλύτερες προσδοκίες, ανησυχούν περισσότερο και ξοδεύουν πολλά περισσότερα χρήματα για τα παιδιά τους, παρόλα αυτά στην πλειοψηφία τους δεν επιτυγχάνουν καλύτερα αποτελέσματα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι περισσότεροι γονείς σήμερα να αισθάνονται ανασφαλείς, ανεπαρκείς και ματαιωμένοι.
Η ελληνική οικογένεια τα παλαιότερα χρόνια, ακόμα και με τις όποιες παθογένειές της, καθοδηγούσε τα παιδιά της στην μελλοντική ανεξαρτησία τους. Όμως σήμερα εξελίσσεται σε ακραία παιδοκεντρική, με παιδιά που νιώθουν μεν παντοδύναμα αλλά μπερδεμένα, ανικανοποίητα και πολύ πιο εξαρτημένα. Παράλληλα καλλιεργεί τον ατομικισμό των παιδιών αντί να καλλιεργεί την ευαισθησία τους, γεγονός που τα κάνει «εαυτούληδες». Και εδώ υπάρχει και ένα παράδοξο: ενώ η ελληνική οικογένεια εξελίσσεται όλο και πιο πολύ σε παιδοκεντρική, τα παιδιά όλο και απομακρύνονται από αυτό που κάποτε θα λέγαμε «παιδιά της οικογένειας».
ΤΑ 7 ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΗΜΕΡΙΝΩΝ ΓΟΝΕΩΝ
Τα 7 θανάσιμα αμαρτήματα που θα πρέπει να προσέχουν να μην υποπίπτουν οι σημερινοί γονείς είναι τα παρακάτω:
1) Να λένε πολλά «ναι» και λίγα «όχι»
Πολλά παιδιά εξ απαλών ονύχων αρχίζουν τις διαπραγματεύσεις, τα παζάρια και τις συμφωνίες με τους γονείς. Αυτό είναι καταστροφικό αφού τα παιδιά αισθάνονται ισοδύναμα με τους γονείς τους. Πολύ μεγάλη ισχύ σε τόσο μικρά χέρια. Ο σεβασμός προς το παιδί συγχέεται από τους γονείς με την ισοτιμία με το παιδί. Ναι αλλά έτσι ανατρέπεται η ιεραρχία που πρέπει να υπάρχει και τα παιδιά γίνονται μικροί τύραννοι των οικογενειών τους.
Η εναντίωση των παιδιών προς τους εκπαιδευτικούς είναι αναμενόμενη αφού αυτά φτάνουν στο σχολείο φορτωμένα με πάρα πολλά «ναι» από τους γονείς τους. Και φυσικά τους κακοφαίνονται τα απαραίτητα «όχι» και τα «μη» του σχολείου. Όσο και να ακούγεται σαν κλισέ τα «όχι» παιδαγωγούν πολύ περισσότερο από τα «ναι». Οι γονείς βέβαια πετάνε το μπαλάκι στους εκπαιδευτικούς θεωρώντας πως είναι δική τους αρμοδιότητα να διαπαιδαγωγήσουν σωστά τα παιδιά. Αφενός όμως μέχρι να ξεκινήσουν τα παιδιά το σχολείο έχει παρέλθει το διάστημα των τεσσάρων πρώτων χρόνων που θεωρούνται τα πιο κρίσιμα για τη διαμόρφωση της συμπεριφοράς τους. Αφετέρου, η τόσο διαφορετική αντιμετώπιση της συμπεριφοράς των παιδιών στο σπίτι από τους γονείς τους και στο σχολείο από τους εκπαιδευτικούς τους, σαμποτάρει την διαπαιδαγώγησή τους. Το σχολείο με το σπίτι πολλές φορές έχουν μία σχέση «μολυβιού-γομολάστιχας» αντίστοιχα. Το μολύβι είναι σκληρό αλλά γράφει και η γομολάστιχα είναι μαλακή αλλά σβήνει. Τελικά όμως το χαρτί μένει λευκό ή μουτζουρωμένο.
2) Να μην αναγνωρίζουν την αξία των ορίων, των κανόνων και του ελέγχου
Πολλοί σημερινοί γονείς δυσκολεύονται να θέτουν όρια και κανόνες γιατί τρέμουν στην ιδέα ότι πιθανόν να δημιουργήσουν «τραύμα» στο παιδί τους. Στην πραγματικότητα όμως δεν υπάρχει μεγαλύτερο τραύμα για τα παιδιά από την έλλειψη κανόνων, ορίων και ελέγχου. Με μία έννοια όλη αυτή η ανεξέλεγκτη συμπεριφορά που εμφανίζουν τα παιδιά στο σχολείο δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι είναι μία απέλπιδα προσπάθεια που ασυνείδητα κάνουν προκειμένου κάποιος να βρεθεί να τους βάλει όρια ή να τα ελέγξει. Είναι σαν τα παιδιά να κραυγάζουν για βοήθεια τα εξής: «σας παρακαλούμε, κάποιος να μας μαζέψει». Τα όρια, οι κανόνες και ο έλεγχος προσφέρουν ασφάλεια στα παιδιά, όσο και αν συχνά εναντιώνονται σε αυτά. Ο λόγος είναι ότι αισθάνονται πως κάποιος που γνωρίζει καλύτερα έχει τον έλεγχο των πραγμάτων. Για να υπάρξουν ως παιδιά πρέπει οι γονείς τους να υπάρχουν ως ενήλικες. Οι αδύναμοι γονείς δημιουργούν παιδιά χωρίς αυτοέλεγχο. Πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτοέλεγχος στις μικρές ηλικίες δεν καλλιεργείται μόνος του αλλά μέσα από τον έλεγχο που ασκούν οι ενήλικες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό που δυσκολεύει τους σημερινούς γονείς πιο πολύ είναι να βάζουν όρια στη χρήση που κάνουν τα παιδιά τους στα τεχνολογικά μέσα (κινητό και υπολογιστής). Ακόμα και αν κάποιοι από αυτούς βάζουν όρια και κανόνες στο φυσικό κόσμο των παιδιών τους όπως στις εξόδους τους, στις παρέες τους και στη μελέτη των μαθημάτων για το σχολείο, τους φαντάζει εξωφρενικά δύσκολο π.χ. να πάρουν το κινητό του παιδιού τους ή να απενεργοποιήσουν το wifi για κάποιες ώρες.
Τα όρια, οι κανόνες και ο έλεγχος είναι η απόλυτη πράξη αγάπης των γονέων ακριβώς γιατί τα παιδιά την αντιλαμβάνονται εκείνη την στιγμή ως πράξη στέρησης αγάπης. Είναι δηλαδή μία πράξη υπέρβασης της ανθρώπινης φύσης η οποία λαχταρά να αναγνωρίζεται η αγάπη και άμεσα να ανταποδίδεται. Το «να γίνεσαι κακός για το καλό του παιδιού σου» γενικά δεν είναι μία εύκολη υπόθεση. Όμως, είναι γεγονός πως, οι σημερινοί γονείς δυσκολεύονται πολύ περισσότερο από τους παλαιότερους.
3) Να είναι φοβικοί
Είναι γεγονός πως το μεγάλωμα ενός παιδιού, όπως και να έχει, εμπεριέχει αγωνίες και φόβους. Όμως πολλοί σημερινοί γονείς φτάνουν σε ακραίες καταστάσεις. Κυριολεκτικά τρέμουν για τα παιδιά τους, αφήνουν τη φαντασία τους να οργιάζει και τρομοκρατούνται όταν τους συμβαίνει το παραμικρό. Αρκετοί από αυτούς είναι φοβικοί με τα παιδιά τους και το χειρότερο είναι πως τους μεταδίδουν, χωρίς να το καταλαβαίνουν, τις φοβίες και τα άγχη τους.
4) Να εμποδίζουν την εφηβεία να βιωθεί
Η εφηβεία είναι η επανάσταση των παιδιών στο γονεϊκό πρότυπο. Όταν όμως το γονεϊκό πρότυπο είναι ανίσχυρο και οι γονείς τρέμουν ή απεχθάνονται τη σύγκρουση με τα παιδιά τους τότε η εφηβεία απλά ματαιώνεται ή αναβάλλεται. Καταλαβαίνουμε τι τεράστιο κενό δημιουργείται στα στάδια ωρίμανσης ενός ανθρώπου. Δυσαναπλήρωτο.
5) Να έχουν έλλειμα αποφασιστικότητας
Πολλοί Έλληνες γονείς πάσχουν από το σύνδρομο του καλού γονέα. Τι σημαίνει αυτό; Πως φοβούνται μήπως κάνουν λάθη και ξεφύγουν από το πρότυπο του γονέα που περιγράφουν οι περισσότεροι ειδικοί ανατροφής παιδιών στις δημοσιεύσεις τους. Ο φόβος του λάθους όμως εξασθενίζει την αποφασιστικότητα που πρέπει κάποιες φορές να επιδεικνύουν. Για τα παιδιά καλύτερα είναι να έχουν αποφασιστικούς γονείς που κάνουν λάθη παρά γονείς που συνεχώς αμφιταλαντεύονται από το φόβο τους μήπως υποπέσουν σε λάθη.
6) Να διαμορφώνουν παιδιά που νομίζουν ότι έχουν πάντα δίκιο
Τα παλαιότερα χρόνια οι γονείς απαιτούσαν από τα παιδιά τους να σέβονται τους άλλους ανθρώπους και να σιωπούν ακόμα και αν δέχονταν αδικία από αυτούς. Αυτή χωρίς καμία αμφιβολία ήταν μία ακραία συμβουλή. Τα τελευταία όμως χρόνια αυτή η συμβουλή από πολλούς γονείς έχει αναστραφεί πλήρως και έχει πάει στο άλλο άκρο. Αυτοί οι γονείς σήμερα απαιτούν από τα παιδιά τους να μην ανέχονται μύγα στο σπαθί τους και να διεκδικούν πάντα το δίκιο τους. Αυτή η συμβουλή θα μπορούσε κάποιος να πει ότι είναι καλύτερη από εκείνη των παλιότερων γονέων. Σωστά. Όχι όμως με παιδιά που πιστεύουν ότι έχουν πάντα δίκιο. Σπάνια πλέον συμβαίνει κάποιος μαθητής ή μαθήτρια μετά από μία αντιπαράθεση με έναν εκπαιδευτικό να παραδεχτεί ότι έχει άδικο. Σπάνια επίσης θα ζητήσει συγνώμη που να την εννοεί. Όταν οι γονείς φοβούνται να κάνουν κριτική στα παιδιά τους τότε εκείνα δεν μαθαίνουν ποτέ να την αντέχουν και αντιδρούν με καχυποψία και επιθετικότητα σε οποιονδήποτε τους την ασκεί.
7) Να τους παρέχουν τα πάντα (εκτός από αυτά που έχουν αξία)
Πολλοί σημερινοί γονείς παρέχουν σχεδόν τα πάντα στα παιδιά εκτός ίσως από το σημαντικότερο: τον κόπο για να τα αποκτήσουν. Αντί να λένε στα παιδιά τους: «δεν μπορείτε να τα έχετε όλα, αλλά μπορείτε να μοχθήσετε για να αποκτήσετε κάποια από αυτά», τους παρέχουν τα πάντα άκοπα. Αυτό τους καλλιεργεί χαρακτηριστικά απληστίας, ναρκισσισμού και ατομικισμού. Είναι άραγε τυχαίο που στη γλώσσα μας το «καλομαθημένα» έχει την ίδια έννοια με το «κακομαθημένα»; Αυτό ακριβώς συμβαίνει όταν καλομαθαίνουμε τα παιδιά: Κακομαθαίνουν.
Οι γονείς παρέχουν πλέον τα πάντα εκτός από εκείνο με τη μεγαλύτερη αξία για τα παιδιά τους: την προσοχή τους, το χρόνο τους. Πολλές φορές τα στερημένα από τη προσοχή των γονέων τους παιδιά φτάνουν σε ακραία και παραβατική συμπεριφορά μόνο και μόνο για να τους τραβήξουν τα βλέμματα.
Για να ενσταλάξουν οι γονείς ανθρώπινες αξίες στα παιδιά τους πρέπει να υπάρχει παράδειγμα από το πρότυπο (γονείς) το οποίο όμως προϋποθέτει αλληλεπίδραση και ώσμωση μεταξύ των μελών του μικρόκοσμου ενός σπιτιού. Ο μικρόκοσμος αυτός όμως εξαϋλώνεται όταν το κάθε μέλος ασχολείται μόνο με τον ατομικό του κόσμο και όταν το μόνο που είναι ικανό να τραβήξει το βλέμμα του είναι το ψηφιακό παράθυρο του μακρόκοσμου. Τότε οι ανθρώπινες αξίες απλά δεν γίνεται να μεταβιβαστούν. Πόσο μάλλον όταν πλέον οι αξίες αυτές σε πάρα πολλούς γονείς είναι μπερδεμένες ή εξασθενημένες αφού ο καταναλωτισμός ως νόημα ζωής τις έχει αντικαταστήσει.
ΝΑΙ ΑΛΛΑ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΕΧΟΥΝ ΦΤΑΣΕΙ ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥΣ
Κακά τα ψέματα, η ζωή των περισσότερων γονέων έχει γίνει πολύ πιο δύσκολη τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω των οικονομικών δυσκολιών και του αγώνα για να τα βγάλουν πέρα. Ο οικογενειακός κορβανάς στενάζει όλο και περισσότερο. Οι γονείς δεν έχουν χρόνο και «μυαλό» για τα παιδιά τους. Ό,τι δεν δίνουν στα παιδιά τους επιλέγουν να τα υποκαθιστούν με χατίρια, παροχές, ελαστικά όρια και όλα όσα αναφέραμε παραπάνω. Ποτέ όμως τα υποκατάστατα δεν αξίζουν το ίδιο με τα γνήσια.
Οι γονείς είναι οι ενήλικες της σχέσης. Παρά την τεράστια πίεση που δέχονται από την καθημερινότητα, οφείλουν, για το καλό όλων, να βρουν τη δύναμη να υποδυθούν το γονεϊκό τους ρόλο. Έναν ρόλο που είναι πολύ πιο σύνθετος, αντιφατικός και βαθύς από το «στοργή και προδέρμ».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου