Τρίτη 31 Μαρτίου 2020
Ν. Κεραμέως: Πανελλαδικές με εξεταστέα ύλη αυτή που οι μαθητές έχουν διδαχθεί στην κανονική φυσική τάξη
“Οποτεδήποτε κι αν ανοίξουν τα σχολεία οι Πανελλαδικές θα γίνουν Ιούνιο ή Ιούλιο, εκτός και αν οι ειδικοί επιστήμονες μας το απαγορεύσουν”
Δημοσίευση: 30/03/2020
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ESOS
Η ύλη στην οποία θα διαγωνιστούν οι μαθητές της Γ Λυκείου που θα δώσουν Πανελλαδικές Εξετάσεις είναι αυτή που θα έχουν διδαχθεί στην κανονική φυσική τάξη.
Αυτό ξεκαθάρισε η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως, μιλώντας σήμερα στην ΕΡΤ.
Όσον αφορά το χρόνο διεξαγωγής των Πανελλαδικών η υπουργός Παιδείας, ανακοίνωσε τα εξής:
- Ακόμη και αν τα σχολεία αργήσουν να ανοίξουν δεν θα έχει αυτό επιβάρυνση στους υποψηφίους. Ακόμη και αν τα σχολεία ανοίξουν το Μάιο θα προχωρήσουμε κανονικά σε Πανελλαδικές Ιούνιο, Ιούλιο
- Οποτεδήποτε κι αν ανοίξουν τα σχολεία οι Πανελλαδικές θα γίνουν , όσο πιο κοντά γίνεται στην καθιερωμένη ημερομηνία έναρξης , δηλαδή αρχές Ιουνίου. Οι εξετάσεις Θα γίνουν Ιούνιο ή Ιούλιο.
- Η προσπάθειά μας είναι να μην γίνουν το Σεπτέμβριο.
- Η μόνη περίπτωση που θα γίνουν το Σεπτέμβριο είναι εφόσον οι ειδικοί μας απαγορεύσουν να βρίσκονται οι υποψήφιοι μέσα στην ίδια αίθουσα το καλοκαίρι.
- Αυτός είναι ο λόγος που μπορώ να φανταστώ αυτή τη στιγμή για τον οποίο δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε εξετάσεις μέσα στο καλοκαίρι.
- Ωστόσο, όποτε κι αν ανοίξουν τα σχολεία, είτε τέλη Απριλίου, είτε Μάιο, είτε αργότερα, όλα εξαρτώνται από τους ειδικούς και από την εξάπλωση του ιού,όπως και να έχει θα προχωρήσουμε σε μείωση της ύλης, σε μια ενδεχόμενη επέκταση του διδακτικού έτους, προκειμένου να μπορέσουν οι Πανελλαδικές να γίνουν μέχρι τον Ιούλιο.
- Περιμένουμε από τους ειδικούς να μας πουν πότε οι υποψήφιοι μπορούν να βρεθούν σε μια αίθουσα από κοινού, ακόμη και με μικρότερο αριθμό υποψηφίων μέσα σε μια αίθουσα.
Νέα επταήμερη παράταση εγγραφής στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο
Δημοσίευση: 30/03/2020
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ESOS
Οι εγγραφές εκπαιδευτικών και μαθητών/μαθητριών στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο μπορούν να συνεχιστούν έως και την Δευτέρα 06/04/2020 (σ.σ. έληγε στις 30 Μαρτίου).
Αυτό προβλέπει εγκύκλιος την οποία υπέγραψε η υφυπουργός Παιδείας Σ. Ζαχαράκη
Σύμφωνα με την εγκύκλιο “οι εκπαιδευτικοί στο διάστημα αυτό, σε συνεργασία με τους Διευθυντές και την ομάδα ασύγχρονης εκπαίδευσης, προτείνεται να δημιουργούν τα ψηφιακά τμήματα στα οποία θα ενταχθούν οι μαθητές/μαθήτριες και να αναρτούν σχετικό υλικό σε αυτά σύμφωνα με τις οδηγίες που παρέχονται από τις σχετικές πλατφόρμες”.
Alfavita
Ανακοίνωση
Συναδέλφισσες και συνάδελφοι
Η εξάπλωση της πανδημίας έφερε αντιμέτωπη την κοινωνία με την ασυνέχεια και την αβεβαιότητα. Σε τέτοιες συνθήκες ιστορικών τομών αναδεικνύεται η αξία των δημόσιων και κοινωνικών αγαθών και ο ρόλος αυτών που τα υπηρετούν. Στην πρώτη γραμμή του αγώνα βρίσκεται το -κατασυκοφαντημένο μέχρι πρότινος- δημόσιο σύστημα υγείας και αμέσως μετά η -επίσης συκοφαντημένη- δημόσια εκπαίδευση.
Η προσπάθεια αυτή όμως στις περισσότερες περιπτώσεις μετατρέπεται σε αγώνα σισύφειο και αναδεικνύει τα δομικά προβλήματα του εκπαιδευτικού μας συστήματος, τα οποία κατά τη γνώμη μας οφείλονται στις πολιτικές της υπονόμευσης των δημόσιων αγαθών.
Παρά λοιπόν της επικοινωνιακές εξαγγελίες της Υπουργού, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στην εφαρμογή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι πολλά :
- Το Πανελλήνιο Σχολικό δίκτυο, μία πλατφόρμα δημιουργημένη χρόνια πριν, με σκοπό την ενίσχυση απλώς του σχολικού μαθήματος, αδυνατεί να υποστηρίξει τις χιλιάδες των χρηστών, εκπαιδευτικών και μαθητών, κάτι που ακυρώνει σε μεγάλο βαθμό τις φιλότιμες προσπάθειες των περισσότερων εμπλεκομένων.
- Η επιμόρφωση στις νέες τεχνολογίες δεν έχει καλύψει το σύνολο των εκπαιδευτικών, εφ’ όσον γίνεται με κλήρωση, συνεπώς στέρησε σε πολλούς από εμάς δεξιότητες απαραίτητες για να ανταποκριθούμε με επάρκεια στις νέες ανάγκες.
- Σημαντικός αριθμός μαθητών αλλά και εκπαιδευτικών, αντικειμενικά αδυνατεί να συμμετέχει στη διαδικασία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, λόγω οικονομικών προβλημάτων, ελλιπούς ή ανεπαρκούς υλικοτεχνικής υποδομής και σε πολλές περιπτώσεις λόγω ανεπαρκούς σύνδεσης στο διαδίκτυο. Η αντικειμενική αυτή αδυναμία αναδεικνύει για άλλη μια φορά τις διακρίσεις στην εκπαίδευση.
Συναδέλφισσες και συνάδελφοι
Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι μια προαιρετική επικουρική τηλεκπαιδευτική διαδικασία. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί και δεν επιτρέπεται, επιστημονικά και παιδαγωγικά, να υποκαταστήσει την εκπαίδευση που παρέχεται διά ζώσης μέσα στη σχολική τάξη.
Στην παρούσα περίσταση, όπου είναι δυνατό, χρησιμοποιείται με σκοπό την ανατροφοδότηση της μέχρι τώρα διδαχθείσας ύλης και ως συμπληρωματικό εκπαιδευτικό μέσο και μόνο.
Για όλους τους παραπάνω λόγους,
Καλούμε τους εκπαιδευτικούς
- Με τα μέσα που διαθέτουμε να συνεχίσουμε το παιδαγωγικό μας έργο.
- Ταυτόχρονα να είμαστε σε επαφή με το σωματείο και να ενημερώνουμε για κάθε φαινόμενο αυθαιρεσίας της διοίκησης. Κανένας μόνος του ειδικά στις δύσκολες αυτές συνθήκες!
Καλούμε τα στελέχη της εκπαίδευσης
- Να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να παράσχουν τη στήριξη, που εκ του ρόλου τους οφείλουν να παρέχουν στους εκπαιδευτικούς,
- Να σταματήσουν -κάποιοι και κάποιες εξ’ αυτών- αντιλαμβανόμενοι τις πρακτικές δυσκολίες να πιέζουν τους συναδέλφους να συμμετάσχουν στην τηλεκπαίδευση.
- Να αποφύγουν τις κινήσεις εκείνες που αφήνουν υπονοούμενα ότι η -ενεργός ή μη- συμμετοχή μελλοντικά μπορεί να επηρεάσει την αξιολόγηση ή τις απολαβές, γιατί τέτοιες κινήσεις οδηγούν στο διαχωρισμό των εκπαιδευτικών σε πρόβατα και ερίφια.
Καλούμε το Υπουργείο Παιδείας
- Να πάρει άμεσα μέτρα ανακούφισης των μαθητών :
- μείωση της εξεταστέας ύλης των πανελλαδικώς εξεταζόμενων μαθημάτων και έγκαιρη ανακοίνωσή της. Nα θεωρηθεί ως εξεταστέα ύλη για τις πανελλαδικές εξετάσεις αυτή που διδάχθηκε μέχρι την ημέρα αναστολής της λειτουργίας των μαθημάτων (10/3),
- αναστολή για τη φετινή χρονιά παντός είδους γραπτών εξετάσεων όλων των τύπων σχολείων (γραπτά υποχρεωτικά διαγωνίσματα και γραπτές δοκιμασίες στο τέλος της χρονιάς),
- να αναπροσαρμοσθεί η ύλη του επομένου σχολικού έτους δεδομένου ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες διδάχθηκαν ελλιπώς την ύλη της τρέχουσας χρονιάς.
- Να αξιοποιήσει την εκπαιδευτική τηλεόραση μέσω της δημόσιας τηλεόρασης και του καναλιού της Βουλής, ώστε το σύνολο των μαθητών της χώρας να αποκτήσει πρόσβαση στην τηλεκπαίδευση.
- Να αναβαθμίσει το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, ώστε να ανταποκριθεί στην υψηλή ζήτηση, και με ειδικευμένο υποστηρικτικό προσωπικό, να διασφαλίσει την προστασία των προσωπικών δεδομένων της εκπαιδευτικής κοινότητας από εξωτερικούς παρόχους (βλ. Sisco) και να απαιτήσει αυτοί να παρέχουν τις υπηρεσίες τους αποκλειστικά στην ελληνική γλώσσα.
- Να ενισχύσει το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας με τους απαιτούμενους πόρους (υλικοτεχνική υποδομή, πρόσβαση στο διαδίκτυο).
- Να σταματήσει τη μεταφορά των κρατικών ευθυνών στους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους μαθητές. Κάθε σκέψη για εκμετάλλευση της έκτακτης κατάστασης που βιώνει ολόκληρη η κοινωνία, με στόχο την υλοποίηση αντιεκπαιδευτικών πολιτικών (αξιολόγηση, περικοπές σε εκπαιδευτικό προσωπικό κ.λπ.), θα μας βρει αντίθετους.
- Να σταματήσει την προκλητική επικοινωνιακή πολιτική. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι σεμνότητα και αποτελεσματικότητα. Βρισκόμαστε στον εγκλεισμό και στον περιορισμό, όχι «στην αγορά και στον θρίαμβο».
Καλούμε την κοινωνία
- Να σταθεί δίπλα στους εκπαιδευτικούς και να απαντήσει στα γνωστά κέντρα παραπληροφόρησης και απαξίωσης του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος και των εκπαιδευτικών.
Έχει γίνει τώρα πια ολοφάνερο πως το μεγάλο βάρος της υπεράσπισης του μορφωτικού αγαθού και της στήριξης των μαθητών, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, το σηκώνει το δημόσιο σχολείο και ο μάχιμος εκπαιδευτικός κόσμος.
Γράφει η Μαρίνα Μουρατίδου , εκπαιδευτικός
Το κείμενο αυτό γράφτηκε πριν από ένα χρόνο για να εκφράσει προβληματισμούς και ερωτήματα κυρίως, και ταυτόχρονα να ανιχνεύσει πιθανές απαντήσεις σε σχέση με τη χρήση των σύγχρονων τεχνολογικών μέσων στην εκπαίδευση. ΄Εχουν γίνει μικρές επεμβάσεις, ώστε να επικαιροποιηθεί. Σήμερα, θέλω να πιστεύω, είναι ένα κείμενο που έχει να προσφέρει στο διάλογο που γίνεται, αφού λόγω - ή με αφορμή- την πανδημία έχει ανοίξει το θέμα της τηλεκπαίδευσης με επιτακτικό τρόπο. Το Υπουργείο κάνει τα αδύνατα - δυνατά αφενός να πείσει ότι είναι το καλύτερο μέσο υπό συνθήκες περιορισμού, αφετέρου να «κανονικοποιήσει» σε ένα βαθμό αυτή τη μορφή εκπαίδευσης και μετά την πανδημία.
Με την αυγή του 21ου αιώνα, έκανε την είσοδό της και στην ελληνική εκπαίδευση η ψηφιακή τεχνολογία με όλα τα μέσα της, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, εκπαιδευτικά λογισμικά, διαδραστικοί πίνακες, ψηφιακά βιβλία και βιβλιοθήκες, πλατφόρμες σύγχρονης και ασύγχρονης εκπαίδευσης, ψηφιακά αποθετήρια, διαδίκτυο, περιβάλλοντα WΕΒ 02, βίντεο και άλλα. Σε δυο κατευθύνσεις: στην οργάνωση και διοίκηση της σχολικής ζωής αλλά και στη μαθησιακή διαδικασία καθεαυτή. Για την πρώτη, δημιουργήθηκαν βάσεις δεδομένων (το περιβόητο myschool και το ΑΘΗΝΑ), στις οποίες έμελλε να συγκεντρωθούν όλα τα δεδομένα μαθητών και εκπαιδευτικών και, από την προπερασμένη χρονιά, καρτέλες μαθητών, απουσίες, βαθμοί έχουν αποκλειστικά ψηφιακή καταχώριση. Η επικρατούσα τάση δείχνει ότι όλα τα συμβάντα στο σχολείο (διοικητικά- γραφειοκρατικά εν πρώτοις και διδακτικά σε μεγάλο βαθμό) πρόκειται να ψηφιοποιηθούν και να μπορούν έτσι - με μια πρώτη ανάγνωση- από τη μια να ταξινομούνται άμεσα, από την άλλη να υπόκεινται σε κεντρικό έλεγχο ανά πάσα στιγμή. Όλο αυτό το εγχείρημα φέρει το όνομα του εκσυγχρονισμού, ενώ δεν είναι άλλο από τη μεταστροφή του εκπαιδευτικού συστήματος από αναλογικό σε ψηφιακό. Θα εξηγήσω όσο δύναμαι παρακάτω... Σταθμός αυτής της αλλαγής ήταν η Σύνοδος της Λισσαβώνας το 2000, σύμφωνα με την οποία η Ευρώπη έπρεπε να γίνει η πλέον ανταγωνιστική δύναμη στην παγκόσμια αγορά και, μεταξύ των άλλων αποφάσεων, κάποιες αφορούσαν τις αναδιαρθρώσεις της εκπαίδευσης προς αυτήν την κατεύθυνση, καθώς η εκπαίδευση θα έπρεπε να πηγαίνει χέρι- χέρι με την αγορά.
 |
Από την ταινία "μοντέρνοι καιροί", του Τσάρλι Τσάπλιν
|
Τεχνολογία και τεχνοεπιστήμη
Αρχικά ας εξετάσουμε την ίδια την τεχνολογία ή τεχνοεπιστήμη, μιας και τεχνολογία και επιστήμη στον καιρό μας προχωράνε χέρι - χέρι. Σήμερα είναι τόσο σύμφυτη η τεχνολογία με τη ζωή μας, σε κάθε της εκδήλωση και δραστηριότητα, που μοιάζει να ήταν πάντα έτσι ή ως μια φυσική εξέλιξη των πραγμάτων, ως κάτι το φυσικό. Είναι κοινή πεποίθηση επίσης ότι η τεχνοεπιστήμη μπορεί να λύσει όλα τα υπαρκτά προβλήματα (οικονομικά, περιβαλλοντικά, σίτισης, υγείας), σε ένα κόσμο που η πλειοψηφία της ανθρωπότητας βλέπει τη ζωή της από κακή να γίνεται χειρότερη και να χάνει με έναν επιταχυνόμενο ρυθμό τα μέσα επιβίωσή της. Είναι σχεδόν αδιαμφισβήτητο επίσης ως πεποίθηση ότι η τεχνοεπιστήμη είναι αντικειμενική και ουδέτερη, θετική για την ανθρώπινη πρόοδο, διευκολύνει εργαλειακά τη ζωή, αρκεί να τεθούν κάποιοι κανόνες – αρχές χρήσης της, να μην βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια της πολιτικοοικονομικής ελίτ, αλλά να τεθεί στην υπηρεσία του συνόλου με διαφορετικούς σκοπούς.
Η τεχνοεπιστήμη όμως δεν είναι υπεριστορικό φαινόμενο, έχει αναπτυχθεί στη νεωτερική κοινωνία (ειδικά στη μετανεωτερική) και είναι εμποτισμένη από όλες τις σχέσεις καταμερισμού της εργασίας, όλες τις ιεραρχικές και εκμεταλλευτικές θεσμοποιήσεις, την αφαίρεση των ποιοτικών υπέρ των ποσοτικών ιδιοτήτων, από το φαντασιακό κυριάρχησης της φύσης τελικά. Συνεχίζει με ταχύτατους ρυθμούς να αναπτύσσεται αυτονομημένα χωρίς να μεσολαβείται από αξιολογικά ερωτήματα σχετικά με τις αξίες χρήσεις της, δεν ελέγχει κανείς πέρα από το κεφάλαιο την εξέλιξη και την κατεύθυνσή της ούτε και τις συνέπειές της, όπως γίνεται με κάθε εμπόρευμα στην κοινωνία της αγοράς.
Η τεχνοεπιστήμη όμως δεν είναι υπεριστορικό φαινόμενο, έχει αναπτυχθεί στη νεωτερική κοινωνία (ειδικά στη μετανεωτερική) και είναι εμποτισμένη από όλες τις σχέσεις καταμερισμού της εργασίας, όλες τις ιεραρχικές και εκμεταλλευτικές θεσμοποιήσεις, την αφαίρεση των ποιοτικών υπέρ των ποσοτικών ιδιοτήτων, από το φαντασιακό κυριάρχησης της φύσης τελικά. Συνεχίζει με ταχύτατους ρυθμούς να αναπτύσσεται αυτονομημένα χωρίς να μεσολαβείται από αξιολογικά ερωτήματα σχετικά με τις αξίες χρήσεις της, δεν ελέγχει κανείς πέρα από το κεφάλαιο την εξέλιξη και την κατεύθυνσή της ούτε και τις συνέπειές της, όπως γίνεται με κάθε εμπόρευμα στην κοινωνία της αγοράς.
Mε την αφορμή της πανδημίας του κορονοϊού, είδαμε ότι σε ελάχιστο χρόνο πολλές επαγγελματικές ομάδες μισθωτών, σε όλο τον κόσμο, υποχρεώθηκαν σε τηλεργασία από το σπίτι, αν δεν απολύθηκαν.
Είναι ωστόσο αυτή η μορφή της τεχνολογίας που προωθείται έντονα και στη μάθηση – διδακτική ώστε να αλλάξει το μοντέλο της εκπαίδευσης. Θα γίνει προσπάθεια να αναφέρω παρακάτω τι σημαίνει αυτό για το δάσκαλο, το μαθητή και τη διαδικασία μάθησης στην οποία αυτοί εμπλέκονται. Και βέβαια, όταν μιλάμε για μάθηση, γνώσεις, εκπαίδευση ας μην ξεχνάμε ότι το κοινωνικο- ιστορικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται είναι το κεφαλαιοκρατικό μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης. Οι ανάγκες της εκπαίδευσης λοιπόν πρέπει να υπηρετούν άμεσα ή έμμεσα το συγκεκριμένο μοντέλο και, αφού η παραγωγή και η κατανάλωση υπακούν στη ψηφιακή τεχνολογία, πώς θα μπορούσε να εξαιρείται η εκπαίδευση;
Εκπαιδευτικός και διδασκαλία
Η άποψη ότι η «πνευματική» εργασία του δασκάλου δεν μπορεί να μηχανοποιηθεί και συνεπώς δεν μπορεί εντέλει να αντικατασταθεί από μια ψηφιακή μηχανή, αραχνιάζει καθώς η κυβερνητική και η τεχνητή νοημοσύνη θριαμβεύουν και σε αυτό το πεδίο. Ο «κλασικός δάσκαλος» αντικαθίσταται, προς το παρόν, από τον εκπαιδευτικό που μεσολαβεί τη διδασκαλία από ένα ψηφιακό μέσο (υπολογιστή, διαδίκτυο, διαδραστικό πίνακα, ηλεκτρονική τάξη). Υποχρεούται δηλαδή εκ των προτέρων να σχεδιάσει και να δημιουργήσει με τα μέσα αυτά ένα κατάλληλο μαθησιακό περιβάλλον, ενδιαφέρον και εξατομικευμένο, ανάλογο με τα ενδιαφέροντα και τις επιδόσεις των μαθητών ακολουθώντας ταυτόχρονα τα αναλυτικά προγράμματα. Συνοπτικά, σύμφωνα με το ΙΕΠ, το Υπουργείο παιδείας, τις νέες δομές εκπαίδευσης και τους συμβούλους, υπερτονίζεται ο διευκολυντικός, παροτρυντικός, συντονιστικός και διαμεσολαβητικός ρόλος του εκπαιδευτικού στη μαθησιακή διαδικασία. Οι πολύπλοκες και ποιοτικές διανοητικές, συναισθηματικές και αισθητικές διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα σε διαφοροποιημένο βαθμό στο τυπικό μέχρι τώρα μάθημα μετατρέπονται σε συντονισμό, παρότρυνση, διευκόλυνση και μεσολάβηση. Με ένα μικρό άλμα σκέψης λοιπόν, δε θα αργήσει το υποκείμενο του δασκάλου να "αντικατασταθεί" από μια «συσκευή», αφού αυτές θα είναι οι ανάγκες της εκπαίδευσης. Αν αυτό φαίνεται κινδυνολογία ή μελλοντολογία σε πολλούς από μας, ας θυμηθούμε ότι πριν από δυόμιση ή τρεις αιώνες, δεν υπήρχε καν εκπαιδευτικό σύστημα, λαϊκό και κρατικό- δημόσιο σχολείο, αλλά οι γνώσεις από γενιά σε γενιά μεταφέρονταν με άλλους τρόπους (εκκλησία, τεχνίτες, προφορικά κ.ά).
Μέχρι την αντικατάστασή του όμως, ο εκπαιδευτικός οφείλει να εφοδιάσει την εργαλειοθήκη του όχι μόνο με μια στοίβα πτυχία αλλά και με πολλαπλές δεξιότητες στις νέες τεχνολογίες. Θα φτάσει να δουλεύει σε 24ωρη βάση, 7 μέρες την εβδομάδα, εντός και εκτός του σχολείου, αφού αυξάνει η απαίτηση να υπάρχει διαρκής επιμόρφωση στις ΤΠΕ, δημιουργία ηλεκτρονικών φύλλων εργασίας, επικοινωνία με τους μαθητές για παρακολούθηση των εργασιών τους μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή κοινωνικών δικτύων κ.ο.κ. Απαιτείται, δηλαδή, να τυποποιεί την εργασία του, να την ψηφιοποιεί και να την κατακερματίζει εντός και εκτός της τάξης, μέσα στο γραφειοκρατικό έλεγχο.
Αν προχωρήσουμε στον πυρήνα της διδακτικής διαδικασίας, διενεργείται μια καθόλου απλή μεσολάβηση των μέσων. Δεν θα είναι τα πρόσωπα, μαθητές – δάσκαλος, οι οποίοι ενεργούν, αλλά θα ενεργούν μέσω των εντολών του λογισμικού ή των διδακτικών σεναρίων που ετοιμάζονται (από το ΕΕΠΕΚ και την επιμόρφωση «επιπέδου Β») ή θα μεσολαβείται διαρκώς η σχέση τους από το μέσο. Το γεγονός αυτό σπάει την αμεσότητα των σχέσεων, μαραίνει τη ζωτικότητα της άμεσης διαδικασίας και μεταβιβάζει την εστίαση από τα πρόσωπα στο μέσο. Επιπλέον, αποδίδει έναν χαρακτήρα «αυθεντίας» στο μέσο ή, ακόμη, σε έναν απομακρυσμένο δημιουργό που ο μαθητής δε γνωρίζει. Τραβώντας στα άκρα το συλλογισμό: οι άνθρωποι μετατρέπονται σε μέσα.
Μολονότι τα σημερινά δεδομένα δεν έχουν έναν άκαμπτο χαρακτήρα, αν αύριο η διδακτική – μαθησιακή διαδικασία στηρίζεται σε δραστηριότητες ψηφιακές, σε αυστηρά χρονικά πλαίσια καθορισμένες, θα εκλείπει και η ελευθερία παρεκβάσεων. Τα δομικά μέρη κάθε διδακτικής ώρας θα είναι τόσο αεροστεγή που δεν θα υπάρχει αέρας για να αναπνεύσει μια κουβέντα ή μια συζήτηση πάνω σε αναδυόμενες απορίες, ανεξάρτητες από τους άμεσους σκοπούς του μαθήματος. Τα παραπάνω επίσης οδηγούν ευθέως τόσο σε μεταστροφή της προφορικής διδασκαλίας σε καταγεγραμμένη και συνεπώς ελέγξιμη, όσο και σε συρρίκνωση του λόγου (σε όλο το φάσμα των σημασιών του) και ειδικότερα του προφορικού, ο οποίος ιστορικά καταλαμβάνει το μεγαλύτερος εύρος της ανθρώπινης ιστορίας και είχε τεράστια ποικιλία και σημασία.
Μόνο συμπληρωματικά με την δια ζώσης εκπαίδευση, θα μπορούσε να είναι (με κάποιους τρόπους;) η χρήση των τεχνικών αυτών μέσων γόνιμη, και πάλι κρατώ τις επιφυλάξεις μου σχετικά με τις ηλικίες και τα κριτήρια που πρέπει να μπουν.
Μαθητής και μαθησιακή διαδικασία
Όσον αφορά στο μαθητή, διεξάγονται πυρετωδώς έρευνες που προσπαθούν να αποδείξουν ότι η χρήση των ΤΠΕ είναι προς όφελος της μάθησης, καθώς προκαλούν το ενδιαφέρον και αυξάνουν τη συμμετοχή, τη διαδραστικότητα, την εργασία σε περιβάλλοντα κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Οι έρευνες όμως αυτές δεν ασχολούνται με άλλες σημαντικές παραμέτρους που έχουν να κάνουν με τον τύπο ανθρώπου, τον τρόπο σκέψης και μάθησης που δημιουργεί η συγκεκριμένη χρήση.
Καταρχήν, σκοπός για τους μαθητές τέθηκε ο ψηφιακός ή πληροφορικός γραμματισμός, δηλαδή η απόκτηση δεξιοτήτων και γνώσεων πληροφορικής, ώστε να μπορούν να χειρίζονται ανάλογες μηχανές, να αξιοποιούν πληροφοριακό υλικό, να παράγουν και οι ίδιοι πληροφορία. Ποιος μπορεί να εγείρει ένσταση στο ότι τον 21ο αιώνα η πληροφορική είναι ενταγμένη με διάφορους τρόπους στα αναλυτικά προγράμματα; Παρόλα αυτά, είναι γνωστό ότι χωρίς να έχει προηγηθεί Αλφαβητισμός, ένα ικανοποιητικό επίπεδο γενικής παιδείας και ένας βαθμός καλλιέργειας της κριτικής ικανότητας, ο ψηφιακός γραμματισμός γίνεται σε βάρος των υπολοίπων. Η γνώση ως επίπονη και βαθιά διαδικασία δίνει τη θέση της στην αναζήτηση της πληροφορίας. Ελλείψει της κριτικής ικανότητας είναι, επίσης, μάλλον εξαιρετικά δύσκολο να μπορεί οποιοσδήποτε να αξιολογήσει και να επιλέξει τις πληροφορίες που δέχεται και παράγει.
Η διεξαγωγή του μαθήματος με ΤΠΕ βασίζεται, προς το παρόν, κυρίως στο συμπεριφορισμό. Η συμπεριφοριστική μάθηση στηρίζεται σε κλειστές, δομημένες ιεραρχικά και χωρίς διαλεκτική σχέση μέρους- όλου δραστηριότητες που επιδέχονται συνήθως μόνο μία σωστή απάντηση, για την οποία ο μαθητής «αμοίβεται» ή «τιμωρείται». Η δημιουργική, διερευνητική δραστηριότητα συρρικνώνεται γιατί δεν μπορεί να ελεγχθεί. Από άλλη γωνία ιδωμένο αυτό, σημαίνει αυτοματοποίηση της σκέψης και της αντίδρασης, οι οποίες εξαρτώνται έντονα από τα ερεθίσματα. Με ελάχιστες λέξεις: «μάθηση υπακοής σε εντολές».
Ας αναλογιστούμε επίσης το γεγονός ότι η συνεχής έκθεση και εργασία στην οθόνη οδηγεί σε διαρκή αισθητηριακή προπόνηση της όρασης και αποκλεισμό ή μείωση πρόσληψης και επεξεργασίας άλλων αισθητηριακών ερεθισμάτων. Κυριαρχία της εικόνας και της άσκησης του οπτικού νεύρου σε συντονισμό με τα δάχτυλα∙ γίνεται έτσι ο άνθρωπος εξάρτημα και συνέχεια της μηχανής και, επομένως, εξελίσσεται μια νέα σχέση ανθρώπου - μηχανής;
Εξάλλου η μορφή δόμησης της εργασίας με ΤΠΕ γίνεται ατομικά ή ομαδικά. Στην πρώτη περίπτωση αυξάνεται η εξατομίκευση, η απομόνωση, η αποξένωση από τους άλλους, ενώ στη δεύτερη η όποια συλλογική αίσθηση και η πολυεπίπεδη διαπλοκή των σχέσεων που συνεπιφέρει η διδασκαλία σε επίπεδο τάξης χάνεται ή/και μεταφέρεται σε άλλο χώρο.
Με συνεκτίμηση όλων των παραπάνω, μπορεί να γίνει η υπόθεση ότι η διανοητική ικανότητα που προάγεται είναι η εργαλειακή λογική και η αναλυτική σκέψη (ορθολογικότητα κατά το μέσο ή verstand), ενώ οπισθοχωρεί η συνθετική, ολοποιητική, διαλεκτική, μη εργαλειακή λογική (ορθολογικότητα κατά το σκοπό ή vernunft). Βέβαια, η πρωτοκαθεδρία των θετικών επιστημών στο σχολείο και η θετικοποίηση όλων των επιστημών και μαθημάτων κατ΄επέκταση, ούτως ή άλλως, αυτήν τη διανοητική ικανότητα αναπτύσσουν, αλλά η ενσωμάτωση των ΤΠΕ σε όλα τα μαθήματα την εντείνει περαιτέρω.
Σε ψυχολογικό επίπεδο, οι νέες έρευνες τείνουν σε συμπεράσματα ότι οι έφηβοι που χρησιμοποιούν πολύ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οδηγούνται σε χαμηλότερη αυτοεκτίμηση και η ψυχική τους υγεία βλάπτεται, είναι σε μεγάλο ποσοστό εθισμένοι από το διαδίκτυο, συντονίζονται συχνά με ακατάλληλο περιεχόμενο και επιπλέον τα προσωπικά τους δεδομένα είναι εκτεθειμένα.
Το σημαντικότερο, ίσως, όμως είναι η κοινωνική διάσταση που έχει η διαδικασία ενός μαθήματος στο σχολικό περιβάλλον. Το μάθημα είναι μια συλλογική - κοινωνική διαδικασία στην οποία τα υποκείμενα κοινωνούν ως πρόσωπα και αλληλεπιδρούν ως κοινωνικά όντα, μετέχοντας με όλες τους τις αισθήσεις. Φανταζόμαστε την αποξένωση (από τον εαυτό και από τους άλλους) και την εντατικοποίηση ενός καταστροφικού ατομισμού που μπορεί να επιφέρει αυτού του τύπου η εκπαίδευση, αν μπορούμε ακόμη να μιλάμε για εκπαίδευση.
Ως επίλογος
Πράγματι, το ζήτημα είναι τεράστιο και πολλά μπορούν να ειπωθούν. Κυρίως όμως πρέπει να ειπωθούν από τους ανθρώπους που εμπλέκονται στο σχολείο. Προς το παρόν, οι δυνάμεις της αδράνειας κάνουν την πιο σοβαρή δουλειά, μιας και οι εκπαιδευτικοί δεν είναι μαθημένοι να στηρίζονται στην ψηφιακή τεχνολογία στο μάθημά τους, ενώ οι μαθητές επιδιώκουν ένα όσο το δυνατόν πιο ανώδυνο πέρασμα μέσα από τις τάξεις, το οποίο θα τους εγγυηθεί ένα απολυτήριο χαρτί ή την πρόσβαση σε σχολές.
Ανάλογες συζητήσεις και κείμενα υπάρχουν ελάχιστα, απ΄όσο μπορώ να γνωρίζω. Κυρίως εστιάζουν στο εργασιακό πρόβλημα του εκπαιδευτικού και στο ταξικό ζήτημα, ότι οι φτωχοί μαθητές και δάσκαλοι θα μένουν διαρκώς πίσω από αδυναμία απόκτησης του ψηφιακού εξοπλισμού. Θα πρόσθετα ότι και το ελληνικό σχολείο είναι διαρκώς πίσω σε τεχνολογικές υποδομές, κυρίως για οικονομικο-πολιτικούς λόγους. Το αίτημα να παρασχεθούν υπολογιστές ή ανάλογα ηλεκτρονικά μέσα σε όλους τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές, μπορεί να προϋποθέτει μια ισότιμη βάση, αλλά παραβλέπει ένα σωρό άλλους σοβαρούς παράγοντες που αναφέρθηκαν.
Τα καίρια ερωτήματα όμως που θα οφείλαμε να θέσουμε πρώτα και να προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στη συνέχεια μένουν σε εκκρεμότητα. Όπως, τι γνώση χρειάζεται να προάγει το σχολείο και με ποια μέσα, ποιες ικανότητες και δεξιότητες πρέπει να μεταδοθούν στις νέες γενιές και με ποιο σκοπό;
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)