δίκτυο για τα δικαιώματα των μαθητών

8 Σεπτεμβρίου / Διεθνής Ημέρα Εξάλειψης του Αναλφαβητισμού
Με παγκόσμιο στόχο την αφύπνιση της συνείδησης και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια

Τελικά πόση δύναμη κρύβεται μέσα στη γνώση; Η απάντηση είναι πολλή. Αυτό θέλει να φωνάξει σε όλον τον κόσμο σήμερα η UNESCO. Να εξαλείψει την ανισότητα, να ακρωτηριάσει την πνευματική φτώχεια, να απελευθερώσει τον άνθρωπο.

«Αναλφάβητος είναι όποιος δεν έχει αποκτήσει τις αναγκαίες γνώσεις και ικανότητες για την άσκηση όλων των δραστηριοτήτων για τις οποίες η γραφή, η ανάγνωση και η αρίθμηση είναι απαραίτητες.»

Ο αναλφαβητισμός είναι ένα πολυσύνθετο πρόβλημα, κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό, οικονομικό. Η UNESCO ξεχωρίζει δύο κατηγορίες αναλφαβητισμού. Οργανικά αναλφάβητος είναι ο άνθρωπος που δεν μπορεί να διαβάσει, να γράψει και να αριθμήσει. Ο λειτουργικά αναλφάβητος είναι αυτός που διδάχτηκε γραφή και ανάγνωση, αλλά στη συνέχεια δεν καλλιέργησε αυτές τις γνώσεις, με αποτέλεσμα να μη είναι σε θέση να τις εφαρμόσει. Το τελευταίο αυτό είδος αναλφαβητισμού είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό καθώς είναι δύσκολο να καταγραφεί.

Και σαν να μην έφταναν αυτά. έρχεται στις μέρες μας να προστεθεί και ο «ψηφιακός αναλφαβητισμός» ο οποίος συνδέεται με τη δυνατότητα χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας και πληροφόρησης. Σημειωτέον ότι τα δύο τρίτα του πληθυσμού της Ελλάδας είναι «ψηφιακά αναλφάβητοι», ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από τον μέσο όρο της Ευρώπης.

Ο υπολογισμός του αναλφαβητισμού ενός κράτους γίνεται συνήθως για τα άτομα άνω των 15 ετών που δεν έχουν τις ικανότητες γραφής και ανάγνωσης. Τα ποσοστά παγκοσμίως δεν κρύβουν εκπλήξεις μιας και σε χώρες όπου ανθίζει η παιδική εργασία, εντείνονται οι πολεμικές συγκρούσεις και χάνονται τα δικαιώματα των γυναικών, το φαινόμενο γίνεται πιο έντονο. Η εκμετάλλευση, η προσφυγιά και τα στερεότυπα υποβαθμίζουν την ανάγκη για μάθηση. Περίπου 793 εκατομμύρια ενήλικες στον κόσμο, στην πλειοψηφία τους γυναίκες, δεν ξέρουν να διαβάζουν ούτε να γράφουν. Σε έντεκα χώρες ποσοστό μεγαλύτερο από το 50% των ενηλίκων είναι αναλφάβητο. Περίπου 67 εκατομμύρια παιδιά δεν παρακολουθούν μαθήματα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και 72 εκατομμύρια έφηβοι δεν μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους στην παιδεία.

Θέλετε να μιλήσουμε με «ελληνικά» νούμερα; Σύμφωνα, λοιπόν, με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, αναλφάβητο θεωρείται το 3,6% του πληθυσμού, όμως ανεπισήμως τα ποσοστά είναι ακόμη μεγαλύτερα, φτάνοντας ακόμα και το 12% με 13%. 35 χρόνια μετά τη Συνταγματική κατοχύρωση της 9χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης περίπου 8.000 παιδιά στερούνται κάθε χρόνο το Γυμνάσιο τη στιγμή που άλλα 5.000 με 7.000 παιδιά εγκαταλείπουν κάθε χρόνο το σχολείο τους. Σε σχολεία λαϊκών περιοχών, μεγάλων αστικών κέντρων και της υπαίθρου δεν ολοκληρώνει το Γυμνάσιο το 20%- 60% των μαθητών ενώ άλλα 130.000 παιδιά με μαθησιακά προβλήματα ή αναπηρίες δε θα βρουν θέση σε ειδικό σχολείο. Όλα αυτά τα στοιχεία δίνουν τα επίπεδα αλφαβητισμού των ενήλικων πολιτών και κατατάσσουν την Ελλάδα στην 35η θέση παγκοσμίως.

Αποδεικνύεται έτσι ότι ο αναλφαβητισμός αποτελεί μια μάστιγα που διαρκώς αναπαράγεται με νέες μορφές πλήττοντας όχι μόνο τις φτωχές αλλά και τις ανεπτυγμένες χώρες. Η εγκατάλειψη του σχολείου είναι μια από τις πιο επώδυνες μορφές που παίρνει η ανισότητα, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός. Ο ΟΗΕ ξεκαθαρίζει ότι πρόκειται για εκπαιδευτική βαρβαρότητα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και εκφράζει τη λύπη του που ο αναλφαβητισμός είναι σπάνια θέμα προτεραιότητας των κρατών.

Ωστόσο, η καταπολέμηση αυτού του φαινομένου δεν πρέπει να επαφίεται μόνο στο κράτος. Πρέπει να αποτελεί μια συλλογική διαδικασία συνειδητοποίησης, ενεργοποίησης, κινητοποίησης και απελευθέρωσης των ανθρώπων και γι' αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη συμμετοχή αυτών που αφορά άμεσα, των ίδιων των αναλφάβητων.

«Η εξάλειψη του αναλφαβητισμού ξεκλειδώνει τη δυνατότητα του ατόμου να οραματιστεί και να δημιουργήσει ένα περισσότερο υποσχόμενο μέλλον. Ανοίγει το δρόμο για περισσότερη δικαιοσύνη, ισότητα και πρόοδο. Μπορεί να βοηθήσει τις κοινωνίες να επουλώσουν τις πληγές τους, να προχωρήσουν τις πολιτικές διεργασίες και να συμβάλουν στο κοινό καλό. Παρά την πρόοδο, ο αναλφαβητισμός συνεχίζει να ταλανίζει εκατομμύρια ανθρώπους και ιδιαίτερα γυναίκες και νεαρές κοπέλες. Αποδυναμώνει τις κοινότητες και υπομονεύει τις δημοκρατικές διαδικασίες μέσω της περιθωριοποίησης και του αποκλεισμού. Αυτές και οι άλλες συνέπειες μαζί μπορούν να αποσταθεροποιήσουν την κοινωνία.» (Μπαν Κι-Μουν, Γενικός Γραμματέας ΟΗΕ)

arive.gr