Η ολοκλήρωση της διδακτέας ύλης φέτος είναι η συνέχεια του Γολγοθά που βιώνουν εκπαιδευτικοί και μαθητές για τρίτη συνεχή χρονιά.
Προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα συσσωρευμένα προβλήματα της προηγούμενης χρονιάς, το Υπουργείο Παιδείας εξέδωσε εγκύκλιο κατά την έναρξη της σχολικής περιόδου, ζητώντας να γίνουν επαναλήψεις, έστω και μιας εβδομάδας. Ενέργεια που κρίθηκε ως θετική, αν και χρονικά ελλιπής, μιας και το ζητούμενο είναι η εμπέδωση της διδακτέας ύλης και όχι το ξεφύλλισμα του σχολικού εγχειριδίου.
Η διαδικασία αυτή είχε, ως φυσικό επακόλουθο, συνέπειες. Έτσι, από την έναρξη της σχολικής χρονιάς και με άνωθεν εντολή, οι διαθέσιμες σχολικές εβδομάδες για την περάτωση της διδακτέας ύλης μειώθηκαν κατά μία! Δηλαδή, περιορίστηκαν στις 22 εβδομάδες, μιας και κατά την ανάρτηση των σχολικών αναλυτικών προγραμμάτων αναφέρεται ότι οι διαθέσιμες εβδομάδες προς διδασκαλία είναι 23.
Ακολούθησε μια καταιγίδα εγκυκλίων, όπου το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας προέτρεπε (και προτρέπει) τις σχολικές μονάδες να επιδίδονται μετά φανατισμού σε ειδικά αφιερώματα, με ποικιλία θεμάτων. Κάθε μήνα έχουμε σωρεία δράσεων, που εντάσσονται και στην αξιολόγηση της σχολικής μονάδας, άρα εμμέσως πλην σαφώς επιβάλλεται να πραγματοποιηθούν σχετικά με ό,τι μπορεί να φανταστεί (από ημέρα αθλητισμού, σχολικές εορτές, εθνικές και τοπικές επετείους, εορτή πολιούχων, σχολικοί περίπατοι, ημερήσιες εκδρομές, περιβαλλοντικές, καλλιτεχνικές και λοιπές δράσεις, όμιλοι και προγράμματα έως και τα γνωστά περί αγέννητων και γεννημένων παιδιών). Σε ορισμένα σχολεία, επιπλέον, λόγω της κακοκαιρίας είχαμε και απώλειες μαθημάτων εκ των συνθηκών για λόγους ασφαλείας όλων. Σε όλα τα προηγούμενα ας προστεθούν οι ημέρες που έλειψε ο εκπαιδευτικός λόγω νόσησης (πάσης φύσεως ) και τις ώρες που χάθηκαν κατά την αναμονή των μαθητών στα ιατρεία για ταχεία ιχνηλάτηση, λόγω της πανδημίας.
Στην πλέον αισιόδοξη εκδοχή, προκύπτουν κατά μέσο όρο τουλάχιστον δυο επιπλέον εβδομάδες λιγότερες για διδασκαλία. Αισίως, οι 23 εβδομάδες έχουν καταλήξει στις 20.
Αρκούν αυτές οι εβδομάδες στους διδάσκοντες για να επιτελέσουν σωστά το λειτούργημά τους; Η απάντηση θα προκύψει εύκολα, αν συνυπολογίσουμε και μερικούς ακόμα παράγοντες.
1. Έχουμε αύξηση της διδακτέας ύλης, χωρίς παράλληλη αύξηση των ωρών διδασκαλίας. Οι καινούργιες έννοιες εισάγονται σε λελογισμένο αριθμό, αλλά είναι χρονοβόρες στη διδασκαλία τους. Δεν είναι το ζήτημα το πόσες σελίδες προστέθηκαν. Δεν είναι λογιστικό το θέμα, είναι θέμα ουσίας. Παραδείγματος χάριν (ενδεικτικά αναφέρουμε), στη Φυσική της Α’ Λυκείου εισάγεται η έννοια του έργου δύναμης μεταβλητού μέτρου. Πρέπει να εξηγηθεί επαρκώς και να δοθούν παραδείγματα αντιμετώπισης προβλημάτων. Αν διατεθούν δύο ώρες διδασκαλίας, δηλαδή όσες και οι προβλεπόμενες εβδομαδιαίες ώρες στο ωρολόγιο πρόγραμμα για τη Φυσική, σημαίνει μια εβδομάδα μείον από τις διαθέσιμες. Εγείρεται το ερώτημα: η περσινή μειωμένη ύλη έπρεπε να καλυφθεί με διδασκαλία 23 εβδομάδων και η φετινή αυξημένη με 20; Πως μπορεί να γίνει αυτό; Και προστέθηκε ουκ ολίγο νέο υλικό σε σχέση με το περσινό πρόγραμμα, τουλάχιστον στη Φυσική.
2. Η εφαρμογή της ΤΘΔΔ. Το επίπεδο δυσκολίας της είναι υψηλότερο από εκείνο του σχολικού εγχειριδίου. Επιπλέον, εμπεριέχονται θέματα τα οποία η θεωρία του σχολικού εγχειριδίου δεν προβλέπει στις σελίδες του (μέγα θέμα η ασυμβατότητα μεταξύ σχολικού βιβλίου και ΤΘΔΔ).
3. Πολλοί αναπληρωτές εκπαιδευτικοί ανέλαβαν υπηρεσία Οκτώβριο, Νοέμβριο ή ακόμα μεταγενέστερα. Εκκινούν από μειονεκτική θέση για την κάλυψη της ύλης σε αρκετά λιγότερες εβδομάδες από τις 20 που έχουν οι υπόλοιποι διδάσκοντες. Οι εκπαιδευτικοί αυτοί έχουν δύο επιλογές: ή να προχωρούν την ύλη με τον ίδιο ρυθμό των συναδέλφων που διδάσκουν το μάθημα από την αρχή της χρονιάς (οπότε φυσιολογικά αδυνατούν να την ολοκληρώσουν) ή να τρέξουν μαραθώνιο με ρυθμό διακοσαριού, απλώς απαριθμώντας έναν κατάλογο τύπων ή παραγράφων και τυπικά να φαίνονται συνεπείς προς την υπηρεσία. Είναι όμως αυτό το ζητούμενο; Επιτυγχάνονται έτσι οι στόχοι του αναλυτικού προγράμματος;
Πρέπει, λοιπόν, να εξευρεθεί χρόνος για να αντιμετωπίσει ο διδάσκων αυτά τα ζητήματα. Οι διαθέσιμες εβδομάδες, όμως, παραμένουν σταθερά αμετάβλητες στις 20.
Προφανώς και ήρθε σε γνώση των αρμοδίων ότι η ύλη «δε βγαίνει», αναγκάζοντας το γ.γ. του Υπουργείου Παιδείας να προβεί σε παρέμβαση για την αλλαγή των ωρολογίων προγραμμάτων στα σχολεία, σε όσα μαθήματα εξετάζονται με ΤΘΔΔ, για να μην οδηγηθούμε σε τραγικές αποτυχίες στις επικείμενες προαγωγικές εξετάσεις. Ας σημειωθεί ότι με την αναμόρφωση του αναλυτικού προγράμματος, δεν αυξάνεται η ταχύτητα αφομοίωσης των προσφερόμενων γνώσεων από τους μαθητές. Αύξηση ωρών δεν σημαίνει και αύξηση του μέσου ρυθμού κατανόησης και εμπέδωσης. Δεν έχει νόημα ο δανεισμός μιας ή δυο ωρών.
Για να προχωρήσει η ύλη ικανοποιητικά στα σχολεία χρειάζονται σταθερά κάθε εβδομάδα επιπλέον ώρες από την έναρξη του σχολικού έτους. Αν απαιτείται επιπλέον έκτακτος χρόνος και σε δεύτερο ή και τρίτο μάθημα, τότε το σχέδιο είναι πρακτικά ανεφάρμοστο.
Οι ώρες διδασκαλίας είναι συγκεκριμένες, δεν αυγατίζουν. Και τα μαθήματα που «παραχωρούν» τη θέση τους στα «μαθήματα πρώτης κλάσης» τι ρόλο διαδραματίζουν; Του κομπάρσου στο αναλυτικό πρόγραμμα; Υπό τη λογική αυτή, ποιος ο λόγος να υφίστανται στο ωρολόγιο πρόγραμμα, αφού όλοι εστιάζουν την προσοχή τους στα εξεταζόμενα με ΤΘΔΔ μαθήματα; Το ίδιο το Υπουργείο κατηγοριοποιεί τα μαθήματα και άλλα τα «μπάζει σε σαλόνια και άλλα τα στέλνει στα αλώνια»; Ποιος απαξιώνει μαθήματα και τα κατατάσσει σε πρωτεύοντα και δευτερεύοντα;
Παρένθεση: Είναι διαδομένο σε ευρεία κλίμακα το φαινόμενο εκπαιδευτικοί να διδάσκουν σε παραπάνω από ένα σχολεία. Πώς μπορεί να γίνει αναμόρφωση προγράμματος, ώστε να ικανοποιούνται όλοι;
Προφανώς και δεν είναι υλοποιήσιμο το επί χάρτου σχεδιασμένο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών. Έχουμε κατ’ επανάληψη τονίσει, καταθέτοντας τεκμηριωμένες μελέτες, την αναγκαιότητα επαναφοράς της τρίτης ώρας για την διδασκαλία της Φυσικής της Α’ Λυκείου. Μια αυθαίρετη πολιτική απόφαση προ ολίγων ετών, η οποία ουδέποτε τεκμηριώθηκε έστω και προσχηματικά, και έχει οδηγήσει σε αδιέξοδα ένα από τα πλέον απαιτητικά μαθήματα στη Μέση Εκπαίδευση. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού δεν είναι αυτός του διεκπεραιωτή της ύλης. Για τη φετινή σχολική χρονιά δεν είναι εφικτή μια τέτοια αλλαγή. Ας γίνει από το επόμενο έτος, τουλάχιστον.
Μιας και η πρόθεση του Υπουργείου Παιδείας είναι η εφαρμογή πάση θυσία της ΤΘΔΔ από φέτος (μάλλον δε διδαχτήκαμε τίποτα από τη βεβιασμένη και τραγικά αποτυχημένη πρώτη εφαρμογή της πριν περίπου μια δεκαετία), προτείνουμε ως έσχατη λύση να μη γίνει οριζόντια περικοπή της ύλης, αλλά τα ερωτήματα των θεμάτων που κληρώνονται και αφορούν ύλη που δεν διδάχτηκε, να μην αξιολογούνται από τους εκπαιδευτικούς και τα μόρια τους να διατίθενται στα υπόλοιπα ερωτήματα.
Το έχουμε ξανατονίσει, η ευελιξία στις πολιτικές επιλογές δεν είναι ένδειξη αδυναμίας. Τουναντίον, αποτελεί ένδειξη ευαισθησίας προς την πλέον σημαντική και ευάλωτη κοινωνική ομάδα, τα παιδιά μας.
*Η Ομάδα Έρευνας Τεκμηρίωσης Διδασκαλίας της Φυσικής
Δρακόπουλος Γρ.
Εμμανουηλίδης Αρ.
Πετρόπουλος Μιχ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου