οχι στη μαθητικη διαρροη

Αυξάνονται οι ανισότητες στο χώρο της παιδείας

19/09/2010 - 11:00





Η υπουργός Παιδείας μπορεί να θριαμβολογεί αυτές τις μέρες για το αυτονόητο, ότι δηλαδή άνοιξαν τα σχολεία με εκπαιδευτικά κενά λιγότερα απ' ό,τι υπολογίζονταν, αλλά δεν λέει λέξη για τους μαθητές δύο ταχυτήτων που εξακολουθεί να δημιουργεί το εκπαιδευτικό σύστημα.

Ομως η πραγματικότητα καραδοκεί και αμείλικτη σημαδεύει τις νέες αυτές πολιτικές, επαυξάνοντας την άποψη πολλών ότι τελικά στην Παιδεία βρίσκονται οι περισσότερες και μεγαλύτερες ανισότητες.

Και επειδή η γλώσσα των αριθμών είναι περισσότερο αποκαλυπτική, χρησιμοποιούμε την έρευνα του Κέντρου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ) της ΓΣΕΕ που δείχνει ότι η οριακή προαγωγή μαθητών από τάξη σε τάξη, η φοίτηση στην ίδια τάξη και η αδικαιολόγητη διακοπή της φοίτησης είναι φαινόμενα που "ευδοκιμούν" σε περιοχές με χαμηλό δείκτη ευημερίας και ανάπτυξης.

Ο εκπαιδευτικός-ερευνητής Νίκος Παΐζης και η στατιστικολόγος Πωλίνα Φατούρου, που εκπόνησαν την έρευνα, μιλώντας στην «Κ.Ε.» επισήμαναν: «Ακόμη και σε περιοχές της Αττικής με έντονα τα χαρακτηριστικά οικονομικής ύφεσης, όπως είναι οι νομαρχίες Δ. Αττικής και Πειραιά, εμφανίζονται υψηλά ποσοστά χαμηλών επιδόσεων και αδικαιολόγητης διακοπής της φοίτησης στο μαθητικό πληθυσμό της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ενδεικτικά σας αναφέρω στοιχεία της χρονιάς 2006-2007, η οποία μάλιστα δεν είχε σημαδευτεί από την οικονομική κρίση. Ετσι 4.249 (42,5%) μαθητές από τη Δ. Αττική και 12.379 (37,2%) από τον Πειραιά είτε διέκοψαν αδικαιολόγητα τη φοίτηση, είτε απορρίφθηκαν, είτε προήχθησαν οριακά. Η Δ. Αττική καταλαμβάνει την τελευταία θέση στην κατάταξη των νομών όσον αφορά τις συγκεκριμένες κατηγορίες την τριετία 2005-2007 και ταυτόχρονα φαίνεται να παρουσιάζει τάση επιδείνωσης, δηλαδή αρνητικό ρυθμό μεταβολής, στο δείκτη αδικαιολόγητης διακοπής της φοίτησης. 576 παιδιά (5,2%) διέκοψαν αδικαιολόγητα τη φοίτησή τους από το δημοτικό και 926 μαθητές (9,6%) από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση».

Αναφερόμενοι στο σύνολο του μαθητικού πληθυσμού των νομών που βρίσκονται στις δέκα τελευταίες θέσεις της κατάταξης, σύμφωνα με τους δύο ερευνητές, 37,8% του μαθητικού πληθυσμού της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που αναλογεί σε 41.186 μαθητές, είτε διακόπτουν αδικαιολόγητα τη φοίτηση, είτε παρουσιάζουν χαμηλή επίδοση. Το ποσοστό αυτό όμως, δεν κατανέμεται ομοιόμορφα στις βαθμίδες. Στα γυμνάσια ανέρχεται στο 27,2% (15.542 μαθητές), στα γενικά λύκεια στο 43,6% (15.841 μαθητές) και στην τεχνική εκπαίδευση στο 64,9% (9.803 μαθητές).

Προβλήματα σε Θράκη και νησιά

Μεταξύ των νομών με αυτά τα προβλήματα τις πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν περιοχές όπως η Ροδόπη και η Ξάνθη. Ομως παρόμοια είναι και η εικόνα που εμφανίζουν νησιωτικές περιοχές με υψηλή τουριστική ανάπτυξη όπως η Κέρκυρα, το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο.

Ο Ν. Παΐζης αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «μέσα σε πέντε χρόνια μισό εκατομμύριο μαθητές και μαθήτριες ή εγκαταλείπουν το σχολείο ή επαναλαμβάνουν μία ή περισσότερες τάξεις μέχρις ότου καταφέρουν να αποφοιτήσουν από τη βαθμίδα όπου πρώτη φορά έμειναν «στάσιμοι». Πολύ σπάνια αυτά τα παιδιά βάζουν στόχο υψηλότερες βαθμίδες επιλογής. Ο ακαδημαϊκός τους στόχος είναι να «αντέξουν να πάρουν το χαρτί» είτε από τα δημόσια είτε από ιδιωτικά εσπερινά σχολεία. Αυτός είναι ο κανόνας, ενώ το βλέμμα τους έχει στραφεί στην αγορά εργασίας. Αργότερα πολύ σπάνια -λόγω χαμηλής εκπαιδευτικής αυτοεκτίμησης- θα επιχειρήσουν να βελτιώσουν το ακαδημαϊκό τους προφίλ επιλέγοντας να φοιτήσουν σε ένα πρόγραμμα επανακατάρτισης ή και εκπαίδευσης, στο πλαίσιο της Διά Βίου Μάθησης, έναν τομέα όπου κατ' εξοχήν υστερούμε και αποκλίνουμε, σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ενωσης».

Τα νέα στατιστικά στοιχεία που θα αφορούν το 2008 θα ανακοινωθούν περίπου σε τρεις μήνες, αλλά όπως λέει ο Ν. Παΐζης, που ασχολείται με την έρευνα για λογαριασμό της ΓΣΕΕ, δεν αναμένονται σημαντικές διαφοροποιήσεις των τάσεων. Εκφράζει μάλιστα το φόβο ότι ορισμένοι δείκτες έχουν επιδεινωθεί, όπως βλέπουμε ήδη να γίνεται στην περίπτωση της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.

Το υπουργείο Παιδείας που χρησιμοποιεί ως εργαλείο την έρευνα του ΚΑΝΕΠ της ΓΣΕΕ αποφάσισε να ιδρύσει τις Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ) με το νομοσχέδιο για τη Διά Βίου Μάθηση. Στοχεύει στην άρση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων και τη διευκόλυνση της πρόσβασης και ένταξης στην εκπαίδευση των μαθητών από διαφορετικά κοινωνικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα.

Οπως όμως παρατηρούν πολλοί εκπαιδευτικοί, οι όποιες παρεμβάσεις δεν μπορεί να είναι μόνον εκπαιδευτικού περιεχομένου, διότι θα αποτύχουν. Πρέπει να συνδυαστούν με παρεμβάσεις οικονομικού, κοινωνικού και πολιτιστικού χαρακτήρα, ενώ οι νέες τεχνολογίες που έχει αποφασισθεί να εισαχθούν στα σχολεία πρέπει να φτάσουν πρώτα σ' αυτού του είδους τα σχολεία. Κι όλα αυτά -λένε πολλοί- πρέπει να γίνουν αθόρυβα, για να μη φτάσουμε στο σημείο να στιγματίζονται ολόκληρες περιοχές.

ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗ   - ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ