δίκτυο για τα δικαιώματα των μαθητών

H αυστηρότητα φέρνει επανάσταση; Τι χρειάζονται πραγματικά οι έφηβοι

Πώς σπάει η γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στους γονείς και τους εφήβους; Τι λένε οι ψυχολόγοι για τις πραγματικές ανάγκες των παιδιών που βρίσκονται στην εφηβεία.

ΓΡΑΦΕΙ: Ιωάννα Χουλιαρά - 04 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ, 2025

iStock

Ο σύνδεσμος αντιγράφηκε στο πρόχειρο

Στην εφηβεία, όλοι είχαμε μια φίλη ή ένα φίλο στο Γυμνάσιο που είχε πολύ αυστηρούς γονείς. Δεν άφηναν κινητά, δεν επέτρεπαν βραδινές εξόδους, δεν ήθελαν trendy ρούχα. Και για κάποιο λόγο αυτό το παιδί ήταν εκείνο που μέθυσε περισσότερο στην εκδρομή του σχολείου, φορούσε τα πιο "ακραία" ρούχα και έλεγε ψέματα στους γονείς αφού είχε στα κρυφά κινητό! 

Δεν έκανε μόνο αυτά που είχαν απαγορευτεί από τους γονείς, έκανε ακόμα χειρότερα. Έκανε όλα όσα φοβόντουσαν οι γονείς ότι θα κάνει. 

Αυτή η ιστορία δεν είναιε εξαίρεση, είναι κοινή ανάμνηση σε πολλούς από εμάς γιατί είναι ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται στους εφήβους:
Όσο πιο κλειστή η επικοινωνία με τους γονείς, τόσο πιο ριψοκίνδυνη η συμπεριφορά.

Τι λέει η επιστήμη για την αυστηρή γονεϊκότητα

Σύμφωνα με την κλινική ψυχολόγο Emily Edlynn που μίλησε για αυτό το ζήτημα στο Parents.com, η έρευνα δείχνει ότι "οι γονείς που αφήνουν ανοιχτό το παράθυρο για συζήτηση και διαπραγμάτευση (αντί για τυφλή υπακοή) έχουν παιδιά με πιο υγιή ψυχολογία". Επιπλέον "όταν οι κανόνες είναι άκαμπτοι και δεν αναγνωρίζουν την ανάγκη του εφήβου για αυτονομία, τότε ο έφηβος θα διεκδικήσει την ελευθερία του με ανθυγιεινούς τρόπους: Ρίσκο, ψέματα, χρήση ουσιών, μυστικά". Αυτό το φαινόμενο λέγεται ψυχολογική αντιδραστικότητα, όταν δηλαδή τα "όχι" φέρνουν παραπάνω θέλω.

Πότε θεωρείται κάποιος "πολύ αυστηρός γονιός";

• Υπάρχει μηδενική ανοχή στις παρεκκλίσεις.
• Το παιδί συχνά λέει ψέματα για να αποφύγει τιμωρίες.
• Η λίστα των κανόνων είναι μεγάλη και δεν χωράει συζήτηση για προσαρμογές.
• Υπάρχει ελάχιστη αποδοχή του αυθορμητισμού/χιούμορ των παιδιών.
• Οι στόχοι μπαίνουν πάνω από τη διαδικασία (π.χ. "πάρε άριστα" αντί για "έκανες προσπάθεια;")
• Το παιδί νιώθει πως δεν εμπιστεύονται την κρίση του.

Τι θέλουν πραγματικά οι έφηβοι από τους γονείς τους

Οι έφηβοι θέλουν κατανόηση από τους γονείς τους και ειλικρινή επικοινωνία. Σύμφωνα με έφηβους που μίλησαν στο Parents.com αυτά που θέλουν από τους γονείς τους είναι λογικά: 

1. Θέλουμε να μας εμπιστεύεστε

Δεν ζητάμε απόλυτη ελευθερία, αλλά περιθώριο να επιλέγουμε.
Ένα "σε εμπιστεύομαι, αλλά είμαι εδώ αν κάτι πάει στραβά" είναι πιο ισχυρό από οποιαδήποτε εντολή.

2. Θέλουμε όρια, αλλά ανθρώπινα

Τα όρια μάς βοηθούν να ξεχωρίσουμε τι είναι ασφαλές, τι όχι.
Αρκεί να τα συνδιαμορφώνουμε όχι να μας τα επιβάλλουν.

3. Θέλουμε να νιώθουμε ότι μας ακούτε

Όχι με θυμό, ούτε με υποτίμηση. Μόνο έτσι θα έρθουμε εμείς να πούμε το λάθος πριν το μάθετε από αλλού.

4. Χρειαζόμαστε χώρο και συμπαράσταση

Για ρίσκα, για λάθη, για σχέσεις, για φίλους, για εμπειρίες. "Αν μάθω από τώρα να παίρνω λελογισμένα ρίσκα, θα είμαι πολύ πιο ασφαλής στο μέλλον."

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς: 

• Κάνε ερωτήσεις με ενδιαφέρον("Πώς σκέφτεσαι να το κάνεις αυτό;")
• Εξήγησε τους κανόνες, μην τους ανακοινώνεις απλά
• Βρες συμβιβασμούς, όταν θες να πεις "όχι"
• Άφησέ τους να αποφασίσουν για μικρά θέματα, πριν τα μεγάλα
• Μην ακυρώνεις τον συναίσθημά τους με φράσεις τύπου: "Σιγά το πρόβλημα"
• Δείξε ότι ενδιαφέρεσαι για τον κόσμο τους, ακόμη κι αν δεν τον καταλαβαίνεις the mamagers